PPP

Kolos 1 PPP • Proces spostrzegania

Proces spostrzegania

Proces spostrzegania

jest procesem tworzenia reprezentacji przedmiotu na podstawie informacji otrzymanych z narządów zmysłowych i informacji zawartych w pamięci

Bodziec dystalny

bodziec działający z pewnej odległości, dowolny bodziec poza organizmem działający na zmysły (np dystalne bodźce wzrokowe to kartka papieru)

Bodziec proksymalny

•            bodziec pojawiający się w kontakcie bodźca dystalnego z narządem zmysłowym (np dźwięki z głośników wywołują drgania błony bębenkowej itd)

Wrażenie

odzwierciedlenie elementarnej cechy zmysłowej zarejestrowanej w wyniku odbioru danych sensorycznych

Spostrzeżenie

•            obraz wszystkich dostępnych cech rejestrowanych za pośrednictwem zmysłów

•            efekt aktywności pół czuciowych kory mózgowej które odebrały informacji z różnych zmysłów i połączyły je w całość. Łączenie różnych wrażeń jest wynikiem percepcyjnego uczenia się

•            Na poziomie spostrzeżeń pojawia się interpretacja przedmiotowa wrażeń odebranych przez zmysły

. nie jest wyłącznie rezultatem analizy percepcyjnej a wynika również z analizy znaczenia emocjonalnego

•            W spostrzeganiu uczestniczą dwa rodzaje procesów: dół-góra i góra-dół

Kodowanie info

•            Zakodowanie informacje przesyłane są do kory czuciowej gdzie zachodzi ich dekodowanie co pozwala na odtworzenie rzeczywistego obrazu bodźca. Np dopiero po zinterpretowaniu przez korę mózgowa impulsów przesłanych drogą słuchową słyszymy muzykę

Kolatory

•            odgałęzienie neuronalne w których następuje wczesna ocena emocjonalna bodźca. Jeśli bodziec ma duże mącenie emocjonalne uruchamiana są procesy fligjt or fight response.

Rejestracja sensoryczna

faza w której następuje zmiana bodźca zewnetrznego na impuls nerwowy w wielu przypadkach impulsy zawierają już informacje na temat specyficznych cech przedmiotu. Dużej się tak gdy zostaną pobudzone detektory cech lub zespoły komórek odpowiedzialne za wyodrębnienie cech

Reakcje emocjonalne

mogą występować w procesie uczenia się

•            Bodźce są już oznakowane emocjonalnie zanim trafia do kory co zapewnia szybkie reagowanie

Stałość spostrzegania

•            polega na tym ze spostrzeżenie albo nie ulega zmianom albo ulega zmianom mniejszym w porównaniu do zmian bodźców proksykanych

Procesy dół góra

•            od zmysłów do wyższych pięter układu nerwowego aż do kory gdzie powstają spostrzeżenia

Procesy góra-dół

proces postrzegania w których informacje czerpane z dawnych doświadczeń wiedzy i oczekiwań

Detektory

są wrażliwe tylko na  jedna cechę i nie reagują na inne

Faza oceny emocjonalnej

następuje w kolaterach onanizuje czy bodziec jest pozytywny czy negatywny

•            pozytywny czy negatywny

Obronność percepcyjna

selektywność spostrzegania spowodowana czynnikami emocjonalnymi i motywacjami, nieświadome pomijane lub błędne bodźców nieprzyjemnyc

Faza rozpoznania treści bodźca

faza oceny semantycznej określenie do której kategorii należy bodziec. Porównanie danych sensorycznych z kategoriami już istniejącymi. Im więcej bodźców trzeba wziąć pod uwagę tym proces trwa dłużej 

Faza oceny znaczenia metaforycznego

•            komunikaty metaforyczne są rozpoznawane przez nielicznych. Metafory pozwalają komunikować pewne informacje nie wprost i dają bezpośredni dostęp do intencji twórcy danej metafory. Spostrzeganie obejmuje tu proces wnioskowania

Integracja cech

zachodzi w obszarze integracyjnym części kory mózgowej w którym informacje z różnych części pola recepcyjnego łączone są w sposób pozwalający na całościowa percepcję

Teoria spostrzegania Konarskiego

- integracyjna działalność analizatorze zmysłowych tworzy w procesie łączenia cech obrazy przedmiotów w postaci percepcji jednostkowych przez jednostki gnostyczne

Teoria Bidermana

geony - jednostka analogiczna do jednostek gnostycznych

Rozpoznanie przedmiotu

•            dokonuje się poprzez jego porównanie ze wzorcem

System percepcyjny

rejestruje niezmienniki czyli stałe właściwości odkrywane podczas płynnej zmiany perspektywy przedmiotu na skutek jego ruchu lub ruchu obserwatora względem przedmiotu

Mechanizm percepcyjny

gwarantuje stałość spostrzeganych przedmiotów w związku z tym łatwość dostosowania się organizmów do otoczenia

Eksperyment Averbacha i Corellia

pojemność pamięci jest większa niż wynikało to z badań Sperlinga. Wykryto zjawisko maskowania

Pamięć ikoniczna

badanie sperling max 5 liter (technika odtworzenia częściowego

Pamięć ultrakrótkotrwała 

•            przechowuje informacje przez czas nie przekraczający 500 milisekund, zawiera informacje o barwie

Pamięć sensoryczna

pamięć wzrokowa/ikoniczna  - pamięć słuchowa/echoniczna

•            Pamięć sensoryczna przechowuje głównie informacje o fizycznych właściwościach bodźców nie rejestruje natomiast ich znaczenia. Jest buforem poznawczym umożliwiający, przetrzymanie bodźców przez krótki czas, potrzebny do wykonania prostych operacji polegających na wyodrębnianiu cech fizycznych oraz usunięciu tych cech które nie są typowe lub są błędne

Maskowanie wsteczne

wykryte w eksperymencie Averbacha - bodziec eksponowany później hamuje odtwarzanie bodźca pokazywanego wcześniej. Występuje tylko w pamięci ikonicznej

Pamięć krótkotrwała

•            Pamięć krótkotrwała wykorzystywana jest do czasowego zapamiętywania danych zmysłowych lub informacji pobranych z pamięci długotrwałej czy rezultatów procesów przetwarzania danych w mózgu

Podejście informatyczne

•            Podejście informacyjne, kierunek informacyjny pojmuje człowieka jako jednostkę aktywną, wypracowują swoj własny sposób patrzenia na świat

•            Aktywność jest możliwa dzięki magazynowaniu, przetwarzaniu i aktualizowaniu informacji, zarówno z otoczenia jak i z pamięci operacyjnej i trwałej

•            Struktury poznawcze formułują system przewidywań dotyczących rzeczywistości

•            Mapa poznawcza - umysłowa reprezentacja umożliwiająca orientacje w otoczeniu

•            Ważna częścią podejścia informacyjnego jest wnioskowanie na podstawie posiadanej już wiedzy

•            W informacyjnie zorientowanym spostrzeganiu zaangażowanie są procesy umysłowe łączące ze sobą pamięć, myślenie i następnie organizujące spostrzegana rzeczywistość

Podejście ekologiczne

•            Analiza zachowania rozpoczyna się od opisu środowiska naturalnego a następnie aktywność w relacji do środowiska

•            Proces spostrzegania stanowi sprawność nabywana w procesie percepcyjnego uczenia się. Polega na umiejętności bezpośredniego dostrzegania nowych informacji dzięki osiąganej wprawie

•            Umiejetność bezpośredniego dostrzegania informacji jest warunkiem percepcji otaczającej rzeczywistości

Stenberg Pamięć

jest zbiorem środków, za których pomocą sięgamy do naszych przeszłych doświadczeń, dzięki czemu możemy wykorzystać owe informacje w chwili obecnej.

Pamięć świadoma

Pamięć krótkotrwała

operacje kodowania info

polegają na zamianie bodźców jakie do nas docierają w ślady pamięciowe

operacje przechowania informacji

informacje przechowywane krótko w nielicznym stopniu zmieniają swoją treść, dokładność czy też postać, a informacje przechowywane długo ulegają licznym zmianom

Tuvling pamięć

nie jest jakimś autonomicznym procesem, ale wypadkową różnych procesów umysłowych , takich jak spostrzeganie, podejmowanie decyzji czy programowanie zachowania.

9 faz Tuvlinga

spostrzeganie

kodowanie

przechowywanie śladu kodowanego

rekodowanie , modyfikacja zawartoci pamięci

poszukiwanie informacji

decyzja

pamięć świadoma

decyzja o zachowaniu

Mały cykl pamięciowy

jest związany z wielokrotnym odbieraniem informacji, które w ten czy inny sposób są powiązane z dotychczasową wiedzą danej jednostki.

Duży cykl pamięciowy

wiąże się z faktem, że zachowanie ujawniające zawartość pamięci może stać się przedmiotem spostrzegania

Prawo częstości

(Budohoska, Włodarski) → stwierdzono, że powtarzanie pozytywnie wpływa na przechowanie materiału w pamięci

Prawo Foucault

Gdy zapamiętywany materiał jest obszerny, to czas na opanowanie jednego elementu wzrasta szybciej aniżeli jego objętość

Pamięć ultrakrótkortrwała

informacje żyją bardzo krótko (niekiedy krócej niż 1 sekunda)

system poznawczy musi przekazać tą informację do pamięci krótkotrwałej

została wykryta w 1960r. przez Sperlinga

jest pamięcią specyficzną dla modalności

pamięć ikoniczna – wzrokowa

pamięć echoiczna – słuchowa

pamięć sensoryczna przechowuje informacje o fizycznych właściwościach bodźców, nie

rejestruje ich znaczenia

Maskowanie wsteczne

hamowanie w eksperymencie Averbacha i Coriella → bodziec eksponowany później hamuje odtwarzanie bodźca pokazywanego wcześniej → maskowanie wsteczne występuje tylko w pamięci ikonicznej!

Pamięć krótkotrwała

informacje żyją dłużej, ale pojemność jest ograniczona

dalej są zapominane lub przekazywane do pamięci trwałej

zapominanie jest procesem adaptacyjnym

szybkość przekazywania informacji do pamięci trwałej jest ograniczona

pojemność 7 2 elementy (kęsy/Miller)

grupowanie po 3 elementy jest najbardziej efektywne przy zapamiętywaniu ciągów cyfr

(Wicklegren)

pojemność pamięci krótkotrwałej wynosi 80 bitów, według nich czas przechowywania

informacji wynosi 5,4 sekundy (Lehr i Fischer)

czas przechowywania informacji może przedłużyć się nawet do minuty lub więcej

(Sternberg)

informacje kodowane są w pamięcie akustycznej (Conrad)

hamowania retroaktywne

(Sternberg) → zakłócenie przechowania wcześniej opanowanego materiału przez jakieś późniejsze zadanie

hamowanie proaktywne

(Sternberg) → zakłócenie przechowania wcześniej opanowanego materiału przez jakieś późniejsze zadanie

pamięć trwała

bardzo dużą (praktycznie nieograniczona) pojemność i długi żywot informacji (czas

przechowywania nieograniczony)

wyszukiwanie informacji może zabierać bardzo dużo czasu

nie można przypomnieć sobie zbyt wielu informacji naraz

dostęp do zawartości pamięci trwałej odbywa się za pomocą pamięci krótkotrwałe

związki między procesami pamięciowymi wyodrębnionymi ze względu na czas przechowywania:

Podstawowe właściwości pamięci sensorycznej, krótkotrwałej i trwałej

Reminiscencja

odzyskiwanie informacji, które zostały zapomniane

krzywa pozycyjna

1.    czas ekspozycji szeregu

2.    ograniczona pojemność pamięci krótkotrwałej

3.    Tempo kodowania w pamięci trwałej

4.    Wrażliwość pamięci krótkotrwałej i trwałej

Epizodyczna Tuvling

zarejestrowane są w niej informacje na temat zdarzeń

informacje o epizodach albo zdarzeniach mających ścisłą lokalizację czasową i przestrzenną, oraz o relacjach między nimi

zapisujemy w niej czyste doznania zmysłowe, więc informacje o zdarzeniach, faktach, z którymi mieliśmy bezpośrednią styczność

oś czasu, osobista przeszłość

gdy z pamięci epizodycznej wydobywane są informacje na temat własnej

przeszłości, może to doprowadzić do zmiany całego systemu pamięciowego (tak zmiana występuje w psychoterapii – wymaga wysiłku, mądrość życiowa)

semantyczna tuvling

sieć semantyczna, która złożona jest z węzłów oraz połączeń między nimi. Węzły – to

poszczególne pojęcia, a połączenia między nimi to relacje między pojęciami.

zarejestrowane są w niej fakty

niezbędna do posługiwania się językiem (wiedza o słowach i symbolach werbalnych)

gdy przywołujemy jakąś informację z pamięci semantycznej , system pamięciowy nie

ulega zmianie

automatyzacja, pojęcia

Synergia

to połączenie informacji zawartych w pamięci epizodycznej z informacjami dostarczanymi

przez poznawcze otoczenie jednostki.

Rozwijanie

występujące w pamięci semantycznej, polega po prostu na aktualizowaniu posiadanej wiedzy i wiedza ta pojawia się w sposób automatyczny

Podział ze względu na formy przechowywania i mechanizmy wydobycia Larry i Squire

Pamięć deklaratywna (pamięć A) → informacje zarejestrowane w pamięci mogą być

uwalniane w sposób dowolny, niezależnie od kontekstu, angażując języki i umiejętności werbalne ( jeśli coś umiemy, to nieważne czy zostaniemy zapytania o to na egzaminie czy podczas kąpieli w rzecze – będziemy znać odpowiedź).

Hipokamp – odpowiedzialny za kodowanie informacji deklaratywnych

Pamięć niedeklaratywna (pamięć nie-A) → odnosi się do różnych umiejętności, które potrafimy ujawniać w specyficznych sytuacjach. Zawartość tej pamięci nie da się wyrazić werbalnie, potrafimy zaś to zrobić w konkretnym działaniu (jazda na rowerze).

Podział na jawną i uktytą Schachter i Graf

Pamięć jawna → wymaga od człowieka pełnego ujawnienia zawartości pamięci – to

wydobywanie z pamięci może przyjmować różne formy

Pamięć ukryta → przechowywane są również złożone zbiory informacji, jednak ich

wydobywanie następuje w inny sposób. Badanego nie informuje się o tym, że ma przywołać pewną informację, ale podaje mu się zadanie wymagające użycia tej informacji lub

umiejętności.

Pamięć niedeklaratywna Squire

Warunkowanie

torowanie (priming)

pamięć proceduralna

habituacja oraz sensytyzacja (łącznie określa się je mianem pamięci nieasocjacyjnej)

Warunkowanie klasyczne

wiązanie pewnej reakcji z coraz to nowszymi rodzajami bodźców. Bodźce, które wcześniej były obojętne, wskutek współwystępowania z bodżcami nieobojętnymi nabywają zdolność wywoływania reakcji, występującej wcześniej w odpowiedzi na bodźce nieobojętne.

(np. słuchanie piosenek ich troje z rodzicami w samochodzie jak się było małym i jechało się w góry – w późniejszych czasach, gdy usłyszymy ich piosenkę od razu skojrzy nam się z wakacjami z rodzicami)

Warunkowanie instrumentalne

Thorndike – ludzie uczą się nowej reakcji instrumentalnej, pozwalającej na zaspokojenie pewnej potrzeby lub też chcą uniknąć zagrożenia. Wiąże się z

przesądami, np. szczęśliwa bransoletka, bo gdy raz ją mieliśmy to zaliczyliśmy egzamin i zakładamy ją

znowu na następny. Działania → konsekwencje.

Efekt torowania

bodziec pojawiający się wcześniej modyfikuje poprawność i łatwość rozpoznawania bodźców pojawiających się później.

Torowanie automatyczne → kiedy bodziec poprzedzający i bodziec właściwy nie są ze sobą związane.

Torowanie strategiczne → kiedy bodziec poprzedzający i bodziec właściwy są ze sobą związane.

Pamięć proceduralna

to pamięć różnych umiejętności jakie jednostka opanowała w trakcie swojego życia. Obejmuje różnie umiejętności sensomotoryczne, np. umiejętność pisania czytania, jazdy na rowerze, bądź jazdy samochodem

Teoria Adaptacyjnej Kontroli Myśli

Anderson → opisuje powstawanie umiejętności

proceduralnych (wiedza w charakterze deklaratywnym → trening → automatyzacja → pamięć

proceduralna).

Habituacja

zmniejsza się ilość poświęconej uwagi na analizę bodźców znanych

syntetyzacja

inaczej uwrażliwienie. Zwiększenie ilości uwagi poświęconej bodźcom, które różnią się od bodźców, jakie jednostka poprzednio zarejestrowała w pamięci. (Czasami wystarczy niewielka różnica, by jakiś bodziec przykuł naszą uwagę i wywołał uwrażliwienie.)

Pamięć operacyjna Baddley

1.    centralny system wykonawczy → określa to, na czym skupiamy uwagę, odbiera informacje z różnych modalności zmysłowych

2.    Pętla fonologiczna → „głos wewnętrzny”

a.     centralny system artykulacyjny – przechowuje informacje poprzez ich ciągłe, bezgłośne powtarzanie

b.     magazyn fonologiczny – przechowuje informacje w postaci cichych odpowiedzi przez okres 1,5-2 sekund

3.    „Notes wzrokowo-przestrzenny” → operuje on innym rodzajem informacji, tzw. „oko

wewnętrzne” - informacje mogą wchodzić do tej struktury z pamięci ikonicznej albo też mogą być wydobywane z pamięci trwałej

Przechowanie

to okres w którym pozornie ni się nie dzieje, informacje zostały zapamiętane i leżą sobie spokojnie w magazynie pamięciowym, czekając na moment kiedy trzeba będzie je odtworzyć

odtwarzanie z pamięci trwałej

Przypominanie - kiedy samodzielnie musimy sformułować odpowiedź na pewne pytanie skierowane pod adresem naszej pamięci

Przypominanie seryjne → kiedy ważne jest zachowanie takiej samej kolejności, jak w zapamiętywanym materiale

Przypominanie swobodne → kiedy ważne jest samo odtworzenie zbioru informacji, natomiast kolejność nie jest istotna

Przypominanie z podpowiedziami → kiedy podajemy człowiekowi rozmaite wskazówki, które pozwolą zlokalizować prawidłową odpowiedź → ta forma przypominania pozwala zaaktywizować pamięć ukrytą

rozpoznawanie

Paramnezja

jest to rozpoznanie bez przypominania

Pamięć autobiograficzna

→ to pamięć deklaratywna odnosząca się do własnej przeszłości.

dane obrazowe

dane werbalne

dane abstrakcyjne

Brewer zakłada, że:

pamięć autobiograficzna jest pamięcią świadomą

lepiej by było stosować termin: pamięć wspomnieniowa

Tulving zakłada, że:

najpierw pojawia się pamięć proceduralna, potem pamięć semantyczna, a najpóźniej pamięć epizodyczna (wcześniejsze uwagi sugerowały, że pamięć epizodyczna to pamięć autobiograficzna

Protopamęć

→ jednostka pamięta pewne zdarzenia, ale nie wiąże ich z własną osobą.

Protopamięć autobiograficzna może występować u specyficznej kategorii osób dorosłych, a mianowicie u osób z zaburzeniami poczucia własnej tożsamości. Np. u osób, które przeżyły traumę pojawia się dysocjacja, czyli rozszczepienie – jednostka traktuje rozmaite zdarzenia tak, jak gdyby nie były one jej własnymi doświadczeniami.

Badania pamięci autobiograficznej

metoda swobodnych skojarzeń Galtona → skojarzenia z podanym słowem, można przywołać zdarzenia bardzo odległe jak i te świeże

metoda kierowania skojarzeń Crowitza i Schiffmana → modyfikacja techniki Galtona.

Badany otrzymuje listę słów przygotowanych przez eksperymentatora. W przeciwieństwie do techniki Galtona otrzymuje się instrukcję mówiącą o tym ,że jest to metoda która służy do badania zdarzeń z życia jednostki. Badacz kładzie nacisk na to by przywołać specyficzne zdarzenia z osobistej przeszłości badanego, a nie podawać informacje o charakterze ogólnym.

metoda pamiętników (Linton, White, Wagenaar, Stawiska)→ Również i ta metoda ma swój rodowód w technice Galtona. Pierwsze badanie nad wspomnieniami osobistymi nosi nazwę

„techniki śniadania”. Polega ona na tym, że staramy się odtworzyć wygląd stołu w czasie śniadania danego lub poprzedniego dnia. Prosi się człowieka nie tylko o podanie potraw, jakie znajdowały się na stole, ale także o określenie innych rzeczy które znajdowały się na stole. Gdy czytelnik zechce wykonać takie zadanie i przywołać wygląd stołu z poprzedniego dnia, okaże się, że nie jest ono wcale takie łatwe, jak się wydawało.

badania nad pamięcią specyficzną zdarzeń życiowych →badania te dotyczą różnych właściwości zdarzeń, jakie jednostka przeżyła w ciągu swojego życia. Jedną z takich metod jest terminarz pamięci autobiograficznej – metoda ta została opracowana przez Kopelmana, Wilsona, Baddeleya. Jest to forma wywiadu w którym zadaje się pytania zdarzeń z różnych okresów życia.

Rubin

odnosi się do elementów pamięci wyodrębnionych ze względu na rodzaj kodu wykorzystywanego przy ich zapamiętaniu i przechowaniu.

narracje werbalne → historie dotyczące własnej przeszłości

elementy obrazowe → mogą dotyczyć zdarzeń rzeczywistych i wymyślonych

emocje → mogą one skupić jednostkę na jednym aspekcie zdarzenia, mogą też obniżać zdolność do przywoływania specyficznych zgeneralizowanych kategorii zdarzeń

conway

wiedza przechowywana w trzech formach:

w formie wiedzy na temat okresów życia

w formie wiedzy na temat zdarzeń ogólnych

w formie wiedzy na temat zdarzeń specyficznych obowiązują dwie reguły porządkowania:

1)    reguła ogólności, czasami określana jako reguła „część-całość”

regułaporządkowaniaczasowego

Barsalou

dwie kategorie zdarzeń

zdarzenia pojedyncze – mogą być konsekwencją jakiegoś zdarzenia cyklicznego

zdarzenia cyklicznego

Wiedza o zdarzeniach specyficznych

choć powstaje na bazie pamięci autobiograficznej, sama jednak nie tworzy tej bazy. Dostęp do tej wiedzy odbywa się za pomocą wskaźników

zarejestrowanych na poziomie pojęciowym, jakkolwiek sama wiedza o zdarzeniach specyficznych stanowi pulę niezróżnicowanych szczegółów.

Pakiety pamięciowe Conway i Bakerrian

- pakiety te zawierają wiedzę z pewnego okresu życia wraz z należącymi do niej zapisami zdarzeń ogólnych oraz zawartymi w zdarzeniach ogólnych informacjami o zdarzeniach specyficznych.

pakiety te mają organizację hierarchiczną

na podstawie informacji zwartych w pakietach jednostka może konstruować wspomnienia

autobiograficzne

Proces metaorientacji

procesy kontroli → dzięki tym procesom człowiek stwierdza, czy skala zewnętrzna, dobrana jako punk odniesienia, jest wystarczająco dokładna

kodowanie kolejności, a hierarchiczna struktura pamięci autobiograficznej – poziom ogólny, pośredni i konkretny

Determinanty trwałości przechowywania w pamięci autobiograficznej

czas – im więcej czasu upłynęło od momentu zajścia pewnego zdarzenia, tym gorzej jest ono pamiętane

pojemność schematów pamięciowych wykorzystywanych do kodowania informacji – zdarzenia wchodzące w skład sekwencji powinny być zapamiętywane lepiej, ponieważ stanowią element całości

wyrazistość zdarzenia – zdarzenia wyraziste znacznie bardziej przyciągają uwagę, a tym razem sprzyjają głębszemu kodowaniu informacji

znak emocjonalny zarejestrowanego zdarzenia – nieco lepiej były pamiętane zdarzenia o znaku pozytywnym, natomiast zdarzenia o znaku negatywnym były zapominane łatwiej

Efekt względnej świeżości

polega na tym, że większość naszych wspomnień to wspomnienia z

ostatniego roku (od 1/3 do 2/3) . Im bardziej cofamy się w przeszłość tym mniejsza liczba wspomnień.

Modele Pamięci

Wielomagazynowe modele pamięci

•       Blokowy model Atkinsona i Shiffrina•       3 oddzielne magazyny pamięciowe: rejestr sensoryczny, magazyn krótkotrwały i długotrwały

•       Sensoryczna pamięć wzrokowa (ikoniczna) – Sperling•       Sensoryczna pamięć słuchowa (echoiczna) – Crowder

•       W magazynie krótkotrwałym występują liczne procesy kontrolne: powtarzanie (sprawia że przechowujemy dłużej i może przejść do LTM), podejmowanie decyzji, strategie kodowania informacji przeznaczonych do długotrwałego pamiętania.•       Model historyczny

Koncepcja poziomów przetwarania Craika i Lokharta

•

•       Alternatywa dla modelu blokowego•       Odbierana informacja przechodzi przez różne stadia analizy — od płytkich do coraz to głębszych. Najpłytsze są analizy sensoryczne, po nich następują coraz to głębsze analizy semantyczne•       Trwałość śladu pamięciowego zależy od poziomu przetwarzania — im głębsze, tym większa trwałość

powtarzanie podtrzymujące

utrzymujące informacje w świadomości biernie, bez pogłębiania analizy

powtarzanie elaboracyjne

powtarzanie związane z opracowywaniem bodźca i przechodzeniem na głębsze poziomy analizy

dystynktywność kodowania

przetwarzanie specyficznych cech bodźca, wytwarzanie kodu pozwalającego odróżnić daną reprezentację pamięciową od innych.

Elaboracja

opracowywanie informacji przez odniesienie do innych treści, wzbogacenie kodu pamięciowego dzięki różnorodnym analizom

Przetwarzanie odpowiednie dla transferu

przetwarzanie dostosowane do tego, w jaki sposób informacja będzie później wydobywana; najbardziej skuteczne są formy przetwarzania podobne do późniejszych operacji podczas wydobywania informacji z pamięci

  Behawioralno-poznawcze przejawy funkcjonowania systemu

•       Przejawy behawioralno-poznawcze wiążą się z wykonywaniem pewnych kategorii zadań charakterystycznych dla określonego systemu np. system pamięci epizodycznej pozwala ludziom wspominać zdarzenia z własnego życia nawet po wielu latach; pamięć operacyjna tego nie umie ale za to umożliwia przechowywanie zbioru informacji pewnego rodzaju i wykonywanie na nich operacji

Dysocjacja funkcjionalna

ta sama zmienna eksperymentalna wpływa w odmienny sposób na wykonywanie zadań związanych z różnymi systemami

Podwójna dysocjacja funkcjonalna

jedna zmienna wpływa na wykonanie zadania A, ale nie wpływa na wykonanie zadania B, a inna zmienna przeciwnie: wpływa na wykonanie zadania B, ale nie wpływa na wykonanie zadania A

Podłoże nuronalne

•       HipokampZależą od niego pewne formy pamięci np. dotyczące informacji przestrzennej Amnezja następcza po uszkodzeniu hipokampa dotyczy tylko pamięci deklaratywnej Skuteczne kodowanie wiąże się z większą aktywnością w tylnych przyśrodkowych częściach płata skroniowego (w zakręcie przyhipokampowym)

Tylne przyśrodkowe części płata skroniowego są aktywne podczas wydobywania informacji epizodycznych

•       Kora przedczołowaNa początku uczenia się umiejętności jest bardziej aktywna Pamięć operacyjna

Wydobywa informacji z pamięci semantycznej Koduje treści epizodyczne

•       Inne regionyAktywność lewej przyśrodkowej kory potylicznej jest większa przy nazywaniu zwierząt, a aktywność lewej kory przedmotorycznej i lewej kory środkowo-skroniowej podczas nazywania narzędzi

Przednia część obręczy

Lewa kora ciemieniowa (zakręt kątowy) to zadania pamięci krótkotrwałej Zwoje podstawy biorą udział m.in. w uczeniu się nawyków

Móżdżek bierze udział w warunkowaniu klasycznym ruchów mięśni szkieletowych Ciała migdałowate biorą udział w warunkowaniu reakcji emocjonalnych

Typologia Squierea

5 systemów pamięciowych wg Schactera i Tuvlinga

Trwałość wizualna

utrzymywanie się wrażenia wzrokowego, gdy bodziec przestał już działać np. widzenie błyskawicy na niebie przez ok 0,5 s, a w rzecz. trwa ok 200 milisekund.

Powidok

doznanie wzrokowe pojawiające się po usunięciu bodźca, inaczej obraz następczy; może mieć kolor dopełniający, np. zielony, w stosunku do koloru bodźca (czerwonego). Na przykład patrzymy na lampę, potem na ścianę i wciąż ten obraz utrzymuje się w „zasięgu” naszego widzenia.

•       Coltheart: należy rozróżnić dwa zjawiska w pamięci ikonicznej: trwałość informacyjną mierzoną w zadaniu częściowego odtwarzania i trwałość widzialną mierzoną pozostałymi zadaniami

•       Turvey: skupił się na maskowaniu wstecznym: maskowanie szumem wizualnym (przypadkowe kropki i

kreski) i wzorem (wzór złożony z kresek tej samej grubości, co linie bodźca).

✓     WNIOSKI: efekty maskowania są większe im bardziej intensywny jest bodziec.

•       Merikle: odtwarzanie częściowe daje istotnie lepsze wyniki niż pełne, skuteczność jego obniża się wraz z opóźnianiem sygnału informującego o tym, jakie elementy należy podać

efekt modalności

ostatnie słowa z listy są odtwarzane lepiej po prezentacji słuchowej niż po wzrokowej

efekt sufiksu/przyrostka

gdy na końcu listy prezentowanej słuchowo pojawia się nieistotne słowo, to odtwarzanie poprzedzających go słów obniża się.

•       Sufiksy odczytywane z ust i artykułowane bezgłośnie powodują interferencję w reprodukcji elementów słuchowych i odwrotnie.

•       Efekty świeżości i sufiksu widać też u osób głuchych od urodzenia.

•       Sufiksy i efekty modalności wynikają z tego, że korzyści z prezentacji słuchowej wynikają z dokładniejszego (w porównaniu do wzrokowej) zakodowania informacji o czasie pojawiania się poszczególnych jednostek.

Przeszukiwanie seryjne

– proces, w którym informacje zawarte w pamięci są przeglądane kolejno, jedna po drugiej.

•       Sternberg: interesowało go, czy seryjne przeszukiwanie pamięci kończy się w momencie, gdy znaleziony zostanie element potrzebny do podjęcia decyzji, czy też zawsze jest przeszukiwana cała seria. Sprawdzał, czy przeszukiwanie seryjne ma charakter wyczerpujący lub samokończący.

✓     WNIOSKI: przeszukiwanie pamięci krótkotrwałej ma zawsze charakter seryjny, natomiast

podmiot również może wybrać strategię wyczerpującą lub samokończącą się.

Kody pamięciowe

kod akustyczny – ludzie popełniają błędy, kiedy litery brzmią podobnie, wizualne bodźce są przekładane na kody akustyczne np. mylenie litery „b” po prezentacji wzrokowej z „p”

kod wizualny – porównywanie liter; według Posnera litery są najpierw reprezentowane w pamięci w kodzie wizualnym i porównywane są ich cechy wizualne. Przy porównywaniu liter o jednakowym brzmieniu i kształcie czas był krótszy niż w pozostałych przypadkach. Badani uwzględniali podobieństwo akustyczne i wizualne.

kod semantyczny – pamięć krótkotrwała magazynuje treści werbalne w kodzie akustycznym, wizualnym i semantycznym

wizualny kod obrazów – tempo rotacji umysłowej wynosi 55-60 stopni na sekundę; obrazy zakodowane w kodach wizualnych (można nimi manipulować: przesuwać, obracać, dzielić na części, czyli mam sześcian, to mogę w umyśle sobie go poobracać)