Sosyal Bilgilerin Temelleri – ÖABT 2023

Sosyal Bilgilerin felsefi, bilimsel ve disiplinler arası temellerini kapsayan soru-cevap tarzında çalışma kartları

Sosyal Bilimler nedir?

İnsanın toplum ve çevre ile ilişkilerini inceleyen disiplinler topluluğudur.

Sosyal Bilgiler nedir?

Sosyal bilimlerden alınan içeriklerle oluşturulmuş çalışma alanı, öğretim programı ve derstir.

Sosyal Bilimler – Sosyal Bilgiler farkı nedir?

Sosyal Bilimler akademik disiplinler topluluğudur; Sosyal Bilgiler bu disiplinlerin okulda öğretilen sentezidir.

2018 SB Programındaki 7 öğrenme alanı hangileridir?

Birey ve Toplum; Kültür ve Miras; İnsanlar, Yerler ve Çevreler; Bilim, Teknoloji ve Toplum; Üretim, Dağıtım ve Tüketim; Etkin Vatandaşlık; Küresel Bağlantılar.

Tarih eğitiminin SB’deki temel amacı nedir?

Geçmiş bilgisini kanıta dayalı sorgulama ve demokratik yurttaşlık becerileriyle ilişkilendirmek.

Coğrafyanın SB ile ilişkisi nasıldır?

İnsan–mekân etkileşimini, harita okuryazarlığı gibi becerileri kazandırarak açıklar.

Antropolojinin SB’de incelenen ana konuları nelerdir?

Kültür, aile, gelenek, kutlamalar, kültürel çeşitlilik karşılaştırmaları.

Siyaset Biliminin SB’de yer alan temel kavramları 3 örnekle.

Demokrasi, anayasa, yurttaşlık.

Hukuk disiplininin SB’de işlediği iki temel konu?

Temel hak ve özgürlükler ile anayasa–yargı sistemi.

Ekonominin SB’de ele aldığı dört kavram?

Üretim, tüketim, bütçe, vergi.

Arkeolojinin SB’de kullandığı iki dönem adı?

Paleolitik (Yontma Taş) ve Neolitik (Cilalı Taş).

Sosyolojinin SB’ye katkısı nedir?

Toplumsal yapı, değişme ve kurum ilişkileri aracılığıyla sosyal sorunları kavratmak.

Psikolojinin SB’de öne çıkan alt dalı?

Sosyal psikoloji.

NCSS’nin ‘Zaman-Süreklilik ve Değişim’ teması hangi disiplinle ilişkilidir?

Tarih.

II. Meşrutiyet döneminde ‘vatandaş’ kavramının önemi nedir?

Modern anlamda vatandaşı inşa eden ve müfredata sokan ilk dönemdir.

1968 İlkokul programı Sosyal Bilgiler açısından neden önemlidir?

‘Toplum ve Ülke İncelemeleri’ dersinin adını ‘Sosyal Bilgiler’e dönüştürmüştür.

1980 Askerî Müdahale döneminde eğitimin ideolojik vurgusu neydi?

Türk-İslam sentezi; milliyetçi ve dinî değerlerin öne çıkması.

Felsefeye göre bilginin tarafsız olması mümkün mü?

Felsefe, varsayımlardan bağımsız mutlak objektif bilginin olmadığını savunur.

Bilim ve felsefe arasındaki iki temel fark?

Bilim gerçeği parçalara ayırır, deneyler; felsefe bütünü kavrar, akıl yürütür.

Sosyal Bilgiler felsefeyle neden örtüşür?

İnsan–toplum ilişkisini geçmiş-bugün-gelecek boyutunda değerlendirir, değerler eğitimi verir.

SB Programında vurgulanan üç temel boyut nedir?

Beceriler, Kavramlar, Değerler.

SB’de ‘Kanıt Kullanma’ becerisinin amacı nedir?

Olay ve olguları kanıta dayalı akıl yürütme ile değerlendirmek.

Bilginin uygunluk ölçütü tanımı?

İfade nesnesiyle örtüşüyorsa doğrudur.

Rasyonalizm neyi savunur?

Bilginin kaynağının akıl olduğunu.

Empirizm temel tezini yazınız.

Bilginin duyum ve deneyimle kazanıldığı.

Kritisizm hangi iki görüşü birleştirir?

Rasyonalizm ile empirizmi.

Pozitivizmin kurucusu kimdir?

Auguste Comte.

Pragmatizmin doğruluk ölçütü nedir?

Pratik fayda.

Ontolojide ‘oluş’ görüşünü savunan Antik filozof?

Herakleitos.

Maddeci ontolojinin modern temsilcilerinden biri?

Karl Marx.

Descartes’in varlık yorumu nedir?

Düalist; ruh ve madde ayrı tözlerdir.

Evrensel ahlak yasasını reddeden akım örneği?

Nihilizm.

Teizm tanımı nedir?

Tanrı’nın varlığını kabul eden inanç sistemi.

Formel bilimlere iki örnek veriniz.

Matematik ve Mantık.

SB’de ‘Etkin Vatandaşlık’ öğrenme alanı hangi disiplinlerle ilişkilidir?

Hukuk, Siyaset Bilimi, Sosyoloji.

Coğrafi düşünceyi geliştiren üç temel beceri?

Harita okuryazarlığı, gözlem, mekân algısı.

‘İnsanlar, Yerler ve Çevreler’ alanında 5. sınıfta doğrudan verilen beceri?

Harita okuryazarlığı.

Vatandaşlık yeterlikleri kaç boyutta incelenir?

Bilgi, beceri, değer.

Etkili vatandaşın üç özelliği?

Demokratik değerleri yaşama, toplumsal sorumluluk alma, sorunlara yaratıcı çözüm arama.

Sosyolojinin SB’de yoğunlaştığı öğrenme alanı hangisidir?

Birey ve Toplum.

Psikolojinin SB’deki temel rolü nedir?

Öğrencilere empati, karar verme ve sorumluluk değerlerini kazandırmak.

Uluslararası ilişkilerde birinci büyük tartışma hangi iki teori arasındadır?

İdealizm ve Realizm.

Realizme göre uluslararası ilişkilerde temel aktör kimdir?

Ulus-devlet.

Konstrüktivizmin odak noktası nedir?

Kimlikler ve fikirlerin uluslararası davranışı şekillendirmesi.

Küreselleşme terimini ilk kullanan kimdir?

Theodore Levitt.

Günümüz dünya sorunlarından üç tanesini yazınız.

Küresel ısınma, yoksulluk, su kirliliği.

İletişim sürecinin iki temel öğesi?

Kaynak ve alıcı.

Yazının icadı iletişimde hangi devrimdir?

İlk bilgi devrimi, sözün kalıcılaşması.

Sözlü iletişimin iki avantajı?

Anında geri bildirim, duygu tonunu iletebilme.

Kitle iletişimine örnek iki araç?

Televizyon ve internet.

SB Programı’nda iletişimle doğrudan ilgili beceri?

Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma.

Ekonominin amacı nedir?

Kıt kaynakların en yüksek fayda ile kullanımı.

Arz-talep yasasına göre fiyat yükselince ne olur?

Arz artar, talep azalır.

Enflasyon tanımı?

Para miktarının mal/hizmet artışını aşması sonucu fiyatların genel yükselişi.

Devalüasyon nedir?

Ulusal paranın yabancı paralar karşısında resmî değerinin düşürülmesi.

Kapitalist sistemin temel unsuru?

Özel mülkiyet ve piyasa serbestliği.

Sosyalist sistemde üretim araçlarının sahibi kimdir?

Devlet (kamu).

IMF’nin kuruluş amacı?

Uluslararası para sisteminin düzenli işlemesini sağlamak, ödeme dengesi sorunlarına destek olmak.

OECD’nin iki hedefi?

Yaşam standartlarını yükseltmek, sürdürülebilir ekonomik büyümeyi desteklemek.

Ekonomi öğrenme alanı SB’de hangi başlıkla yer alır?

Üretim, Dağıtım ve Tüketim.

SB’de ekonomik bilinç kazandırmanın iki nedeni?

Bilinçli tüketici yetiştirmek ve tasarruf becerisi kazandırmak.

Sanatın SB’de kullanılma amacı nedir?

Estetik algı, kültürel mirasa saygı ve duyarlılık geliştirmek.

NCSS tanımına göre sanat SB’de nasıl konumlanır?

Vatandaşlık yeterlilikleri kazandırmada disiplinler arası öğe.

Kültür ve Miras alanında 5. sınıfta sanatla ilgili iki örnek etkinlik?

Türk/Anadolu müzik aletleri tanıtımı, yöresel kıyafet tasarımı.

SB Programına göre estetik değeri hangi öğrenme alanı vurgular?

Kültür ve Miras.

Yüzey sanatlarına iki örnek veriniz.

Resim ve minyatür.

Dramasal sanatlar hangi iki ana dalı içerir?

Tiyatro ve sinema.

SB becerilerinden ‘Empati’ tanımı?

Kendini başkasının yerine koyarak duygu ve düşünceleri anlamak.

Bilginin tutarlılık ölçütü nedir?

İfadenin kabul edilmiş doğrularla çelişmemesi, mantıksal geçerliliği.

Eleştirel düşünmenin SB’deki üç göstergesi?

Farklı bakış açılarını açıklama, kararları sorgulama, kalıp yargıları fark etme.

Eğitim felsefesi akımlarından Esasicilik neyi savunur?

Temel bilgilerin ve kültürel mirasın aktarımını.

Yapılandırmacılık kısaca?

Öğrencinin bilgiyi aktif biçimde inşa etmesi gerektiğini savunan öğrenme kuramı.

Postmodernizmin bilgi anlayışı nedir?

Mutlak, evrensel hakikati reddeder; çoklu gerçeklikleri kabul eder.

‘Birey ve Toplum’ alanında 6. sınıf bir kazanım örneği?

Toplumda uyum için farklılıklara yönelik önyargıları sorgular.

Bilgi felsefesinde ‘septik’lerin temel iddiası?

Kesin bilgiye ulaşılamayacağı.

Fenomenolojide varlık nasıl kavranır?

Özler sezgiyle doğrudan kavranan fenomenlerdir.

‘Bilim, Teknoloji ve Toplum’ alanı hangi iki disiplini birleştirir?

Coğrafya ve Medya Okuryazarlığı (bilim/teknoloji takibi).

SB’de ‘Harita Kullanma’ becerisi hangi disiplinle en çok ilişkilidir?

Coğrafya.

Kanıtı sorgulama SB’de hangi becerilerle bağlantılıdır?

Araştırma ve eleştirel düşünme.

SB’de ‘kişilik haline getirme’ Bloom’un hangi alanına aittir?

Duyuşsal alan.

İdealizme göre uluslararası barışın yolu nedir?

Demokratikleşme ve uluslararası iş birliğini güçlendirmek.

İngiliz Okulu’nun özgün kavramı nedir?

Uluslararası toplum.

Plüralizm uluslararası sistemi nasıl görür?

Çok aktörlü ve sadece devletlerden ibaret olmayan bir yapı.

SB’de program akışında sanat destek önerisi hangi ifade ile sunulur?

Kazanımlar resim, müzik, mimari gibi sanat ürünleriyle desteklenmelidir (Madde 8).