Savini - Towards an urban degrowth

Kernvraag van het artikel

Savini onderzoekt hoe stedenbouwkundige planning kan bijdragen aan een "degrowth" samenleving: een samenleving die niet langer afhankelijk is van economische groei, maar gericht is op duurzaamheid, welzijn en solidariteit. De centrale vraag: hoe kunnen we steden plannen zónder de logica van groei, competitie en commodificatie

Probleemstelling: Steden als motoren van groei

• Stedelijke ontwikkeling wordt momenteel gestuurd door:

  • Functionele polycentrisme (steden concurreren binnen regio’s)

  • Land-schaarste als middel om waarde te creëren

  • Euclidische zoning (rigide ruimtelijke indeling op basis van eigendom)

• Deze mechanismen maken stedelijke planning afhankelijk van marktwerking en continue groei.

 Wat is ‘degrowth’?

• Degrowth streeft naar een samenleving waarin productie en consumptie op duurzame wijze worden afgebouwd.

• Het bevordert:

  • De-commodificatie van land, arbeid en natuur

  • Solidariteit en zorg als leidende principes

  • Zelfvoorzienendheid, coöperatief wonen, lokale productie en ecologische rechtvaardigheid

Voorstellen voor ‘urban degrowth’

Savini stelt drie alternatieve principes voor om stadsplanning te herdenken:

1. Polycentrisch autonomisme

• Stadsregio’s worden gezien als netwerken van autonome gemeenschappen.

• Elke gemeenschap voorziet grotendeels zelf in water, energie, zorg en voedsel.

• Planning richt zich op solidariteit en wederzijdse hulp, niet op concurrentie.

• Voorbeeld: coöperaties zoals Campi Aperti (Italië) of Mietshäuser Syndikat (Duitsland).

2. ‘Finity’ – het principe van grenzen

• Tegenover het idee van schaarste als groeimotor staat "finity": het stellen van absolute grenzen aan groei.

• Denk aan:

  • Maximum woonoppervlakte

  • Limieten op CO₂-uitstoot

  • Beperkingen op woningtransacties of toerisme

• Finity leidt tot meer welzijn, rechtvaardigheid en regeneratie in steden.

3. Habitabiliteit als uitgangspunt

• In plaats van eigendomsrechten staat het recht op een leefbare omgeving centraal.

• "Habitabiliteit" betekent: een plek moet gezond, sociaal en ecologisch duurzaam zijn.

• Planning moet zich richten op de balans tussen mensen en hun leefomgeving, niet op marktwaarde.

• Voorbeeld: lokale regelgeving gebaseerd op ecosysteemrechten, zoals in Ecuador.

 Conclusie

Savini roept op tot een radicale herziening van stedelijke planning. In plaats van groei moet de focus liggen op:

• Decentralisatie en autonomie

• Grenzen aan ontwikkeling

• Herwaardering van leefkwaliteit boven marktlogica

Steden worden zo plekken van vertraging, regeneratie en herverdeling, en kunnen de transitie naar een postgroei-samenleving aanjagen.