RPH | Customs of the Tagalogs Fray Juan de Plasencia

Pangkasaysayang dahilan ng pagkakasulat ng dokumento

• Sa unang siglo ng pananakop ng mga Kastila, ang pamahalaang pampulitiko ay limitado sa bilang ng mga pinuno na nais maglingkod sa labas ng Intramuros. Gayundin sa kakaunting bilang ng mga Espanyol na namamalagi sa kolonya.

• Ang gobernadorcillos na nahirang na mamuno ay nasa pamamahala ng mga prayleng Kastila

• Ang mga prayle ay binigyan ng mga gawaing administratibo at kailangang mag-ulat sa kinauukulan hinggil sa pagsulong ng mga gawain sa lugar na nasasakupan.

Bakit isinulat?

•Frailocracia

•Makahimok ng iba pang mga Kastila na manirahan sa Pilipinas

•Makapag-ulat sa mga kaganapan sa kanilang nasasakupan

Juan de Plasencia

• Ipinanganak sa mayamang angkan ng mga Portocarreros sa rehiyon ng Extremadura, Espanya noong mga unang bahagi ng ika-16 na siglo.

• Franciscan order – Quezon, Laguna, Rizal and Bulacan

• Doctrina Christiana en Lengua Espanola y Tagala

Pulitikal Barangay

• Mula sa salitang balangay

• Salitang “Malay” na ginamit na sasakyang pandagat upang makarating sa Pilipinas.

• Binubuo ito ng 30 hanggang 100 pamilya

• Maraming barangay na naabutan si Plasencia, bawat isa ay Malaya sa iba

• Mayroong tatlong istrukturang humahati sa barangay ng mga Tagalog

- Maharlica

- Aliping namamahay

- Aliping saguiguilir (sagigilid)

Pulitikal Dato

• Pinuno ng bawat barangay na siya ring namumuno sa bawat digmaan

• Lubos na iginagalang at kinikilala

• Nagtutulungan ang bawat dato tuwing may digmaan (Alyansa)

• Siya ang nagsisilbing tagapamuno ng barangay

• Siya ang pinakamakapangyarihang nilalang sa barangay

• Siya rin ang nagsisilbing pinuno sa oras ng digmaan

• Ang hindi sumunod sa kanyang mga utos ay maaring maparusahan

Maharlica o Timawa Sa Kabisayaan

• Hindi nagbabayad ng buwis sa mga dato

• Kailangan suportahan ang digmaan sa sariling ari arian

• Malayang namumuhay

Aliping Namamahay o Uripon

• Pinakakasal at pinagsisilbihan ang kanilang mga amo dato man o hindi

• May sariling bahay ari arian at ginto

• Maaring manahin ng kanilang anak ang kanilang ari arian

• Hindi maaring ipagbili bilang alipinin ang mga anak

Aliping Saguiguilir/saguiguilid (Slaves) o Alipin/Oripun

• Hindi kayang magbayad ng utang at bilanggo ng digmaan

• Maaring maging namamahay kung makakapagbayad ng kaukulang halaga ng ginto (madalas ay higit sa 5 taels)

• Pinagsisilbihan ang kanilang mga amo at sinasaka ang lupain nito. Paminsan ay nabibiyayaan sa kinikitang sakahan, nakabatay ito sa kagustuhan ng amo.

• Maaaring ipagbili ngunit ang mga ipinapanganak sa bahay ng nagmamay-ari sa kanila, bihira o hindi kailaman na ipagbibili.

Social Stratification

Sosyo-Ekonomiko Paghahati sa Lupain

• Hinahati ng dato sa kanyang nasasakupan ang mga lupaing mainam pagtaniman

• Hindi ito maaaring pagtaniman ng hindi kasapi ng barangay, maliban kung ito ay binili o minana

• Tingues ang bahagi ng barangay sa mga kabundukan na pagmamayari ng buong pamayanan at walang isang maaring umangkin .

• May ilang dato sa ilang barangay ang may sariling palaisdaan sa mga ilog. Ang mga kasapi ng kanyang barangay lamang ang maaring manghuli at makipagkalakal dito , maliban kung magbayad para sa nasabing gawain.

PAGPAPAMILYA

• Kung ang parehong magulang ay Maharlica nananatili sa uring ito ang isang indibidwal

• Sakaling magkaron ng anak ang maharlica sa kanyang mga alipin , ang anak at ang inang alipin ay magiging malaya

• Kung nagkaron ng anak sa alipin ng iba , dapat bayaran ng ina ang nagmamay ari sa kanya dahil sa panganib ng pagbubuntis

• DOWRY (dote o bigay-kaya) - Ibinibigay sa anak na lalaki sa pagpapakasal nito,at binibigay naman sa magulang ng babaeng pakakasalan.

• Kung buhay ang mga magulang, maaari nila itong pakinabangan

• Kung walang nabubuhay na pamilya ang asawang babae, maari niya itong pakinabangang mag-isa.

PAGPAPAMILYA ANG DIBORSYO AY PINAHIHINTULUTAN

• Kung mag-aasawa ng iba ang babae, ang lahat ng dowry at iba pang halaga ay mapupunta sa asawa

• Kung hindi siya nagpakasal sa iba, ibabalik sa kanya ang dowry

• Kung ang lalaki naman ang nakipaghiwalay, kalahating dowry ang ibabalik sa kanya.

HUKUMAN

• Ang anumang paglilitis ay isinasagawa ng dato sa harap ng kanyang mga nasasakupan

• Maaaring magtalaga ng arbiter na nagsisilbing hukom, tulad kung may hidwaan sa dalawang dato na gustong iwasan ang digmaan at kung ang mga sangkot sa paglilitis ay mula sa magkaibang barangay

MGA BATAS:

• Kamatayan para sa mga aliping magsasabi ng hindi maganda sa pamilya ng dato

• Kamatayan sa mapapatunayang mangkukulam

• Hindi parusa ang pang-aalipin, maliban kung kinakailangan. Halimbawa, ay kung hindi nabayaran ang utang

Pananampalataya

Walang mga templo para sa mga ritwal ngunit ang terminong simbahan ay kadalasang tumutukoy sa malaking bahay ng dato na nagsisilbing tagpuan ng pandot o pagdiriwang ng pagsama sa kanilang mga diyos.

• Nilalagyan ng mga sorhile o maliliit na pailaw ang bawat haligi ng bahay habang sa gitna ay malaking pailaw.

• Nagkakaisa ang buong barangay sa pagsamba o nag-aanitos

Sibi

isang pansamantalang lugar, binubuo ng parte ng tirahan ng Datu, na ginagamit upang maging lugar ng pagtitipon ng mga ka-barangay.

Ilan sa mga sinasamba

• Bathala– pinakamakapangyarihan at may likha ng lahat

• Sila’y sumasamba sa araw, buwan, bituin (tala) at patay na indibidwal na may espesyal na kakayahan at matapang na nakipaglaban upang protektahan sa oras ng pangangailangan.

• Mapolon–pagpapalit ng panahon

• Balatic–“Greater bear” sa Espanya

• Lic-ha –mga larawan na may iba’t ibang hugis

• Dian Masalanta–patron ng mga nag-iibigan at henerasyon

• Lacapati at Idianale–patron ng mga sinasakang lupa at mga asawang lalaki

• Buaya– upang hindi masaktan ng mga ito

Ilan sa mga sinasamba

• Bathala– pinakamakapangyarihan at may likha ng lahat

• Sila’y sumasamba sa araw, buwan, bituin (tala) at patay na indibidwal na may espesyal na kakayahan at matapang na nakipaglaban upang protektahan sa oras ng pangangailangan.

• Mapolon–pagpapalit ng panahon

• Balatic–“Greater bear” sa Espanya

• Lic-ha –mga larawan na may iba’t ibang hugis

• Dian Masalanta–patron ng mga nag-iibigan at henerasyon

• Lacapati at Idianale–patron ng mga sinasakang lupa at mga asawang lalaki

• Buaya– upang hindi masaktan ng mga ito

Mga uri ng Pari (Saserdote ng Demonyo)

1. Catalonan- Paring may katungkulan na nagsisilbing tagapangasiwa ng paghahandog para sa kapistahan at mga pagkaing kakainin na iaalay sa diyablo

2. Mangangauay– witches - Nagpapanggap na nagpapagaling ng may mga sakit upang makapanglinlang

3. Manyisalat - Paring nagbibigay ng mga pamamaraan upang mapaghiwalay ang mag-asawa

4. Mancocolam- Bumubuga ng apoy na hindi napapatay

5. Hocloban- hindi na gumagamit ng instrumento upang pumatay. Maaari din nilang pagalingin ang mga may sakit. Catanduanes Island

6. Silagan- kinakain ang atay ng sinumang nakabalot ng puting tela. Catanduanes Island.

7. Magtatanggal– nagpapakita sa gabi nang walang ulo at bituka at bumabalik rin kinaumagahan. (Catanduanes Island)

8. Osuang– lumilipad at kumakain ng laman ng tao (Visayas)

9. Mangagayoma - Gumagamit ng mga pamamaraang panlilinlang at palamuti upang akitin ang kanilang nagugustuhan.

10. Sonat– preacher. Huling nagbibigay ng basbas sa mamamatay na. Maaari din nilang malaman kung ang kaluluwang tinutulungan nilang mamatay ay maliligtas o hindi.

11. Pangatahojan– nakakahula sa hinaharap

12.Bayoguin – mga lalaking nagbibihis at kumikilos babae

Ayon kay Placencia

• Ayon kay Placencia, ang Mangagauay at Mangagayoma ay maituturing na paniniwalang pang Diyablo.

• Kinilala niyang sila ay kapwa“Mangkukulam” na gumaganap sa mga mapanlinlang na pamamaraan ng pagpapagaling.

• Isang pahatol na ginawa ng isang tagalabas na walang alam tungkol sa pagiging kumplikado ng katutubong pagiisip.

• Ang hindi niya napagtanto ay sa tradisyunal na kulturang Tagalog, na ang mga tinatawag na “masamang” kasanayan ay isang mahalagang bahagi ng mga paniniwala ng katutubong Pilipino.

KABILANG BUHAY

•Maca– Paraiso

• Casanaan– Impyerno. Narito ang mga demonyo o sitan

• Vibit– kaluluwa

• Tigbalaang– multo

• Patianac– Kung namatay ang babae sa panganganak, pinarurusahan siya at ang kanyang anak.

KABILANG BUHAY

•Maca– Paraiso

• Casanaan– Impyerno. Narito ang mga demonyo o sitan

• Vibit– kaluluwa

• Tigbalaang– multo

• Patianac– Kung namatay ang babae sa panganganak, pinarurusahan siya at ang kanyang anak.

PAMAHIIN

• Mga tanda sa mga pangyayaring nasaksihan nila.

• (hal. Habang naglalakbay at may bumahing, may daga, ahas na dumaan o Tigmamanuguin umaawit, uuwi siya o sila na puno ng takot at maaring mabalot ng kasamaan o hindi magandang pangyayari ang kanilang paglalakbay kung ipagpapatuloy).

• *Ang Tigmamanuguin (isang asul na malaking ibon, na kasing laki ng pagong na parang kalapati) na ang kanta nito ay nangangahulugang, maaring maganda o masamang pangitain.

Bathala

pinakamakapangyarihan at may likha ng lahat

Mapolon

pagpapalit ng panahon

Balatic

“Greater bear” sa Espanya

Lic-ha

mga larawan na may iba’t ibang hugis

Dian Masalanta

patron ng mga nag-iibigan at henerasyon

Lacapati at Idianale

patron ng mga sinasakang lupa at mga asawang lalaki

Buaya

upang hindi masaktan ng mga ito

Catalonan

Paring may katungkulan na nagsisilbing tagapangasiwa ng paghahandog para sa kapistahan at mga pagkaing kakainin na iaalay sa diyablo

Mangangauay– witches -

Nagpapanggap na nagpapagaling ng may mga sakit upang makapanglinlang

Manyisalat

Paring nagbibigay ng mga pamamaraan upang mapaghiwalay ang mag-asawa

Mancocolam

Bumubuga ng apoy na hindi napapatay

Manyisalat

Paring nagbibigay ng mga pamamaraan upang mapaghiwalay ang mag-asawa

Mancocolam

Bumubuga ng apoy na hindi napapatay

Hocloban

hindi na gumagamit ng instrumento upang pumatay. Maaari din nilang pagalingin ang mga may sakit. Catanduanes Island

Silagan

kinakain ang atay ng sinumang nakabalot ng puting tela. Catanduanes Island.

Mangagayoma

Gumagamit ng mga pamamaraang panlilinlang at palamuti upang akitin ang kanilang nagugustuhan.

Sonat

preacher. Huling nagbibigay ng basbas sa mamamatay na. Maaari din nilang malaman kung ang kaluluwang tinutulungan nilang mamatay ay maliligtas o hindi.

Pangatahojan

nakakahula sa hinaharap

Bayoguin

mga lalaking nagbibihis at kumikilos babae

Maca

Paraiso

Casanaan

Impyerno. Narito ang mga demonyo o sitan

Vibit

kaluluwa

Tigbalaang

multo

Patianac

Kung namatay ang babae sa panganganak, pinarurusahan siya at ang kanyang anak.