Basiskennis taalonderwijs hoofdstuk 7

Begrijpend lezen

Domein van taalonderwijs waarbij het gaat om het begrijpen van de tekst en het achterhalen van de bedoeling

Verschillende leesstrategieën

• Voorspellen

• Vragen stellen

• Visualiseren

• Verbinden

• Samenvatten

• Afleiden

Leesstrategie (begrijpend lezen)

Een bewuste werkwijze die een lezer hanteert om de inhoud van een tekst te begrijpen

Voorspellen

Strategie voor het begrijpend lezen waarbij de lezer op grond van de gelezen tekst een voorspelling probeert te maken over de nog komende tekst en daarbij steeds zijn voorspelling controleert en zo nodig bijstelt

Vragen stellen

Strategie voor het begrijpend lezen, waarbij de lezer voor, tijdens en na het lezen op grond van zijn voorkennis of leesdoel gerichte vragen bij een tekst stelt en zoekt naar antwoorden

Visualiseren

Strategie voor het begrijpend lezen waarbij de lezer probeert om zich een visuele voorstelling te maken bij een tekst

Verbinden

Strategie voor het begrijpend lezen, waarbij de lezer de informatie uit een tekst in verband brengt met zijn eigen ervaringen en kennis van de wereld

Samenvatten

Strategie voor het begrijpend lezen waarbij de lezer op een overzichtelijke manier de hoofdzaken van een tekst weergeeft. Dat kan in de vorm van een lopende tekst, het noteren van kernzinnen of een schema of diagram

Afleiden

Strategie voor het begrijpend lezen waarbij de lezer impliciete informatie uit de tekst aanvult

Verschillende leesdoelen

• Informatie zoeken

• Mening vormen

• Ontspannen

• Een handeling uitvoeren

Taal-denk relatie

Logische relaties die een lezer aanbrengt tussen woorden, woordgroepen en zinnen. Vb: vraag-antwoord, chronologische volgorde, voorbeeld, vergelijking, doel-middel, voorwaarde

Technieken voor informatieverwerving/ studietechniek

Een techniek waarbij een lezer op een gestructureerde manier de informatie uit een tekst vastlegt, bijvoorbeeld in een schema of samenvatting

Studievaardigheden

Het kunnen hanteren van studieteksten en informatiebronnen, bijv schema’s, tabellen, grafieken en kaarten

Verschillende tekstsoorten

• Verhalende teksten

• Informatieve teksten

• Directieve teksten

• Beschouwende teksten

• Argumentatieve teksten

Tekstsoort

Types teksten met gemeenschappelijke kenmerken, zoals de vorm en doelstelling

Verhalende tekst

Tekstsoort die gaat over verzonnen gebeurtenissen of om een persoonlijke weergave van de realiteit

Informatieve tekst

Tekstsoort waarin de auteur de werkelijkheid beschrijft. Hij heeft als doel de lezer informatie te geven

Directieve teksten

Tekstsoort waarin een bepaalde handeling of procedure wordt weergegeven

Beschouwende teksten

Tekstsoort die gaat over wat iemand vindt van iets uit de werkelijkheid. De mening van de schrijver is van belang

Argumentatieve teksten

Tekstsoort waarin de schrijver de lezer probeert te overtuigen van zijn standpunt

Cognitie

Principe van informatieverwerking waarbij het gaat om het verwerken van nieuwe informatie door het denken en het koppelen aan bestaande kennis. Belangrijk is ook het creëren van nieuwe kennis en het gebruiken van die kennis. Het speelt een rol in begrijpend lezen. (Je herkent de appel, herinnert je dat je honger hebt, en besluit hem op te eten.)

Perceptie

Principe van informatieverwerking waarbij informatie via onze zintuigen beschikbaar komt. Het speelt een rol bij begrijpend lezen. (Je ziet een rood rond voorwerp → je neemt waar dat het een appel is.)