Seminarium uzależnienia

Typologia uzależnień: uwarunkowanie środowiskowe typ1

późny wiek picia

poczucie winy zażyciu

dolegliwości psychosomatyczne

systematyczne picie w adolescencji i wczesnej dorosłości

 rzadko biologiczny alkoholizm u rodziny

 uzależnienie po 25 rż.

Typologia uzależnień: uwarunkowanie genetyczne typ2

wczesna adolescencja

systematyczne picie alkoholu wcześniej (bez dłuższych przerw) 

 uzależnienie przed 25 rż

 zachowania impulsywne i aspołeczne przed uzależnieniem

  większy wpływ uzależnienia rodziców biologicznych

typologie epigenetyczne

oparte na badaniach rodowodowych, w tym adopcje, gdzie wyodrębniono podgrupy uzależnionych ze względu na udział czynników biologicznych, temperamentalnych i środowiskowych

typologie osób uzależnionych z pojedynczą i podwójną diagnozą

współwystępowanie uzależnień oraz zaburzeń psychicznych i zachowania związanego z efektywnością leczenia

typologie oparte na różnicach w patomechanizmie uzależnienia

stosuje się kryteria wynikające z różnic emocjonalnych w regulacji emocji, poczuciu tożsamości i cech osobowości

typologia alkoholizmu wg. Zuckera- alkoholizm antyspołeczny: 

uwarunkowany biologicznie, wczesne występowanie problemów z piciem i zachowań antyspołecznych, brak motywacji do leczenia

typologia alkoholizmu wg. Zuckera- alkoholizm kumulowany w procesie rozwoju:

kształtuje się przez czynniki społeczno-kulturowe; początkowo ogranicza i kontroluje się picie, wraz z upływem czasu i kumulowania się konsekwencji długotrwałego picia pojawia się uzależnienie

typologia alkoholizmu wg. Zuckera- alkoholizm spowodowany negatywnymi emocjami:

brak radzenia sobie z negatywnymi emocjami, ma osłabić negatywne stany emocjonalne i poprawić relacje społeczne

typologia alkoholizmu wg. Zuckera-alkoholizm - etap rozwoju: 

adolestencja; upijanie się w późnej adolestencji, z czasem się to zmienia, zwłaszcza gdy zakłada się rodzinę albo ma się sukcesy zawodowe; we wczesnej i późnej dorosłości zachowania alkoholowe zmieniają się na  społecznie akceptowane

Typologie oparte na różnicach w genezie zaburzenia i skuteczności leczenia: typ 1 - pierwotny / właściwy 

picie okazjonalne staje się nałogowe, większy “głód”, tracenie kontroli nad piciem, w odstawieniu zażywają alkohol by nie mieć objawów, występuje zespół odstawienny, utrata kontroli po ropoczęciu picia, w rodzinie alkoholizm, rozwój normalny, brak zachowań antyspołecznych, skuteczna jest farmakoterapia

Typologie oparte na różnicach w genezie zaburzenia i skuteczności leczenia: typ 2 - lękowy / neurotyczny

picie z powodu lęków / napięcia, forma “samookaleczenia”, wczesne picie by sobie poradzić z lękiem, łączenie z lekami powoduje negatywne konsekwencje, słabo nasilone objawy uzależnienia czy odstawienia, osoby spokojne niepewne, pod wpływem alkoholu mogą być agresywne, mają problem z wyrażaniem siebie oraz swoich potrzeb, często żyją z osobami dominującymi; stany lękowe nawracają; obok farmakoterapii powinna być prowadzona psychoterapia; 

Typologie oparte na różnicach w genezie zaburzenia i skuteczności leczenia: typ 3 - depresyjny / psychiatryczny 

alkohol “samookalecza”; moją mieć zaburzenia nastroju, snu oraz inne; mogą pochodzić z zaburzonych rodzin np. depresja, uzależnienia; nauczone uzależnienie z obserwacji - są przekonane, że to odpowiedni sposób na radzenie sobie; ma sztywną bez emocji osobowość jednocześnie są agresywni i autodestrukcyjni, najprawdopodobniej przy załamaniu kontroli; maja okresy abstynencji i remisje a przy zaostrzonym nawrocie zburzenia piją więcej; wskazana jest farmakoterapia i psychoterapia - głównie ograniczenie epizodów depresyjnych i monitorowanie

Typologie oparte na różnicach w genezie zaburzenia i skuteczności leczenia: typ 4 - pierwotnie organiczny -

mają okołoporodowe uszkodzenia mózgu, uraz głowy albo inne traumy związane z zaniedbaniem rodzicielskim + przed 14 rż pojawiły się choroby somatyczne i psychiczne, moczenie, problemy w funkcjonowaniu psychospołecznym; małe dawki powodują zatrucie, bez abstynencji - kompulsywne sięganie po alkohol, brak krytycyzmu wobec siebie, nie sprzeciwiają się innym gdy “każą” im pić; mają zaburzenia poznawcze i problemy z pamięcią związane z charakterem biologicznym - zaburzenie / zahamowanie rozwoju mózgu było potęgowane używaniem co dodatkowo powodowało zaburzenia; farmakoterapia mało daje, ważniejsza jest stabilizacja poznawczo-emocjonalna

typ młodzi dorośli

- wczesny początek uzależnienia, sięgają rzadko ale od razu się upijają, niski lub brak problemów alkoholowych czy antyspołeczności, nie ma zaburzeń psychicznych, większość pracuje na cały etat, rzadko korzystają z pomocy psychologicznej jak chodzi o uzależnienia

 

typ funkcjonalny

 późne rozpoczęcie picia, późny wiek uzależnienia (ok, 37 lat), brak antyspołeczności, rodziny z umiarkowanym prawdopodobieństwem alkoholizmu, umiarkowane prawdopodobieństwo występowanie zaburzeń nastroju i niskie lękowe, zwykle osoby wykształcone, pracujące na pełen etat lub uczące się, w związkach małżeńskich, z najwyższymi zarobkami z wyróżnionych typów, rzadko korzystają z pomocy psychologicznej odnoście uzależniania

typ “rodzinnie pośredniczony” / “rodzinny”

wczesna inicjacja, późne uzależnienie, współwystępowanie innych uzależnień, zaburzeń depresyjnych, dwubiegunowych, osobowości ocd, gad; nieznacznie większe prawdopodobieństwo pojawienia się zachowań antyspołecznych; wyższe prawdopodobieństwo wzorców używania u rodziny; średnie / wyższe wykształcenie, pełny i niepełny wymiar godzin; większość poszukiwała pomocy psych związanej z uzależnieniem lub zaburzeniami

typ młodzi antyspołeczny

 najwcześniej zażywają i najmłodziej ujawianją zaburzenia przez używanie (ok. 18 lat); najwyższe prawopodobienstwo występowania antyspołecznych zachowan i uzależnień od innych substancji; rodzina także jest uzależniona; podwyższone ryzyko depresji, dwubiegonówki, fobii społecznej i ocd; maja poważne epizody depresyjne przed 15 rż; najniższe wykształcenie, niskie dochody, średnio osób sięga po pomoc

typ “przewlekły” / “chroniczny”

wczesny poczatek zaburzenia, wczesne uzależnienie (ok. 29 lat), połowa jest antyspołeczna, ma zachowania przestępcze i regularnie zażywa inne substancje; współwystępuje depresja, dystymia, dwubiegunówka, gad, fobia społeczna, ataki paniki; największe prawdopodobieństwo uzależniania wsród rodziny; niskie wykształcenie, zwykle rozwiedzeni lub w separacji, większość korzystało z leczenia w szpitalu oraz z yerapii, wysokie prawdopodobieństwo korzystania z AA

tolerancje krzyżowe

Rozwój tolerancji na substancję, z którą nie miało się wcześniej do czynienia. Tolerancja taka rozwija się w wyniku ostrego lub przewlekłego używania innej substancji. Ujawnia się, gdy farmakologicznie aktywna dawka nowej substancji nie wywołuje oczekiwanego efektu.”

 

np. “osoby którym zlecono okresowe przyjmowanie środków uspokajających, nasennych lub przeciwbólowych nie osiągają oczekiwanego efektu pomimo przyjęcia określonej dawki. Dotyczy to najczęściej tych osób, które nie stronią od alkoholu. Taki stan jest wynikiem podwyższonej tolerancji na alkohol, której towarzyszy podwyższona tolerancja na niektóre leki (szczególnie - nasenne, uspokajające i przeciwbólowe).”

Nieszkodliwe picie alkoholu:

Porcja standardowa, czyli 10 g czystego alkoholu jest zawarta w:

 

• 250 ml piwa o mocy 5%

• 100 ml wina o mocy 12%

• 75 ml napojów alkoholowych o mocy 18%

• 30 ml wódki o mocy 40%.

Nieszkodliwe picie alkoholu mężczyźni

nie powinni przekraczać 4 porcji standardowych dziennie, nie więcej niż 5 razy w tygodniu. Zawsze muszą pozostać dwa dni przerwy – bez alkoholu. Są to np. dwa piwa dziennie, nie więcej niż 5 razy w tygodniu.

Nieszkodliwe picie alkoholu- kobiety

 nie powinny przekraczać 2 porcji standardowych dziennie, też nie więcej niż 5 razy w tygodniu. Zawsze muszą pozostać dwa dni przerwy. Jest to np. 200 ml wina dziennie, nie więcej niż pięć razy w tygodni

Uzależnienie krzyżowe

zdolność jednej substancji (lub jednej klasy związków) do wytłumiania objawów zespołu abstynencyjnego wywołanego odstawieniem innej substancji (lub klasy związków) i podtrzymywania w ten sposób stanu fizycznego uzależnienia.

Konsekwencją uzależnienia krzyżowego jest ułatwienie uzależnienia od danej substancji, przy istniejącym już uzależnieniu od substancji pokrewnej.

Podwójna diagnoza

odnosi się do grupy pacjentów, u których współwystępują zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych i poważne zaburzenia psychiczne, np. schizofrenia, zaburzenia afektywne lub lękowe.

 

Pojęcie to rezerwujemy wyłącznie dla występowania uzależnienia u osoby chorej psychicznie. Należy podkreślić, że zaburzenia psychiczne towarzyszące uzależnieniom powinny spełniać całkowicie kryteria klasyfikacji ICD-10 lub DSM-IV. 

 Alkohol i jego krótkotrwałe działanie

Pod względem właściwości chemicznych alkohol należy do grupy substancji sedatywnych (nasennych i uspokajających). Te właściwości są widoczne po wypiciu większych dawek, a mniejsze dawki działają pobudzająco, powodują  subiektywne poczucie mocy, spontaniczności, aktywności, np. w formie zwiększonej reaktywności emocjonalnej czy gadatliwości.

Efekty działania alkoholu a jego stężenie we krwi -0,2-0,5 promila

 Stężenie 0,2-0,5‰

- Samopoczucie: Poprawa, rozluźnienie, większe zadowolenie i pewność siebie.

- Zachowanie: Mniej krytyczne wobec siebie i innych, bardziej wylewne i spontaniczne.

- Fizjologia: Nieznaczne zaburzenia równowagi, koordynacji wzrokowo-ruchowej, widzenia, słuchu i powonienia.

- Reakcje: Dwukrotnie obniżona szybkość reakcji podczas prowadzenia samochodu przy 0,3‰.

 Stężenie 0,5-0,7‰

- Samopoczucie: Utrzymuje się dobre, z nieadekwatną oceną własnych możliwości.

- Zachowanie: Nadmierna gadatliwość, nieadekwatne reakcje emocjonalne (np. wybuchy śmiechu).

- Fizjologia: Pogłębiające się zaburzenia ruchowe i koordynacyjne, osłabienie refleksu, pogorszenie zdolności uczenia się i zapamiętywania.

Stężenie 0,7-2‰

- Samopoczucie: Wahania nastroju, drażliwość, możliwe nagłe wybuchy złości lub płaczliwość.

- Zachowanie: Agresywne i autoagresywne zachowania, większa skłonność do ryzykownych zachowań.

- Fizjologia; Zaburzenia równowagi i koordynacji ruchowej, podwyższenie progu bólu, zmniejszenie sprawności intelektualnej, wymioty.

- Pamięć: Możliwa niepamięć wydarzeń (tzw. urwany film).

- Ryzyko: Pięciokrotnie wzrasta prawdopodobieństwo wypadku samochodowego przy >0,8‰.

Stężenie 2-3‰

- Samopoczucie: Ogólne obniżenie nastroju i aktywności, spowolnienie psychoruchowe.

- Zachowanie: Bełkotliwa, niezrozumiała mowa, gubienie wątku, nielogiczny tok myślenia.

- Fizjologia: Wzmożona senność, znaczne zaburzenia równowagi, osłabiona kontrola zachowań, niepamięć.

Stężenie 3-4‰

- Świadomość: Głębokie zaburzenia świadomości, możliwa śpiączka.

- Reakcje: Brak reakcji na bodźce zewnętrzne, trudności w kontakcie werbalnym.

- Fizjologia: Spadek ciśnienia krwi, obniżenie ciepłoty ciała, osłabienie lub zanik odruchów fizjologicznych.

 Powyżej 4‰

- Zagrożenie życia: Głęboka śpiączka, brak kontaktu, znaczące zaburzenia czynności ośrodka oddechowego i naczyniowo-ruchowego.

- Ryzyko: Możliwość porażenia ośrodków w mózgu, prowadząca do śmierci.

Fizyczne i somatyczne konsekwencje szkodliwego picia

 Alkohol jest przyczyną około 60 różnych chorób i schorzeń, w tym urazów, zaburzeń psychicznych i zachowania, chorób układu pokarmowego, nowotworów, chorób układu krążenia, zaburzeń immunologicznych, chorób płuc, układu kostnego i mięśniowego, zaburzeń związanych z rozrodczością i uszkodzenia płodu w okresie ciąży (zwiększone ryzyko wcześniactwa i niskiej masy urodzeniowej)

 cukrzyca typ 2

Fizyczne i somatyczne konsekwencje szkodliwego picia- kobiety

Zakłócenie dojrzewania

·       Zaburzenia miesiączkowania

·       Rak piersi 

·       Bezpłodność 

·       Wpływ na przebieg ciąży – poronienia, niska masa płodu – oraz zdrowie dziecka – alkoholowy zespół płodowy 

·       Spożywanie alkoholu w okresie adolescencji – działanie na mózg i przysadkę oraz jajniki i inne narządy rodne; zaburzenia neuropoznawcze, zaburzenia wydzielania hormonów

·       W dorosłości – bezpłodność

·       Zainteresowanie aktywnością seksualną słabnie 

Fizyczne i somatyczne konsekwencje szkodliwego picia- mężczyźni

      Uszkodzenie jąder, co skutkuje zmniejszenie wydzielania testosteronu

·       Ze względu na marskość wątroby następuje większe wydzielanie estrogenu (hormonu żeńskiego), w konsekwencji mężczyźni nabierają cech kobiecych, co oczywiście czyni ich mniej atrakcyjnymi seksualnie 

   Zaburzenia nastroju i lękowe 

·       Ludzie piją alkohol, ponieważ dzięki temu doświadczają poprawy nastroju i dobrego samopoczucia 

·       Przestają działać mechanizmy obronne – pojawiają się depresja i stany lękowe w reakcji na poniesione w życiu straty (stany dekompensacji)

·       Na skutek odstawienia alkoholu często dochodzi do wystąpienia depresji i zaburzeń lękowych w przebiegu zespołu odstawienia oraz w okresie leczenia 

·       Zaburzenia lękowe obejmują najczęściej zaburzenia lęku panicznego, fobie społeczne, agorafobię oraz uogólnione zaburzenia

·       Zaburzenia ostrego i potraumatycznego stresu – są przyczyną innych problemów natury psychicznej, w tym zaburzeń osobowości 

·       Zaburzenia nastroju i depresji – zahamowanie lub podniecenie psychoruchowe, brak możliwości czerpania przyjemności z różnych obszarów życia, czemu często towarzyszą poczucie bezradności i beznadziejności oraz winy, zaburzenia łaknienia (albo jego wzrost, albo brak) i rytmu okołodobowego, a także osłabienie popędu płciowego. 

Zespoły otępienne i psychotyczne 

   Zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym

·       Strukturalne zmiany spowodowane pierwotnym działaniem alkoholu na mózg oraz zmiany wtórne, które są skutkiem wypadków z urazem głowy lub chorób somatycznych zaburzających funkcjonowanie mózgu

·       Zmiany w grzbietowo-bocznej części płata czołowego i ciemieniowego obu półkul, a także ubytek objętości istoty białej w korze przedczołowej prawej i lewej półkuli oraz w zakrętach czołowych lewej półkuli

·       Najważniejsze zespoły zaburzeń

o    Otępienie alkoholowe

o    Encefalopatia Wernickiego-Korsakowa

    Zespół amnestyczny Korsakowa 

- Upośledzenie pamięci świeżej (w postaci retrogrady – niepamięci zdarzeń wstecznych, i anterogrady – niepamięci zdarzeń następczych)

 

- Wypełnianie powstałych luk pamięciowych konfabulacjami (zmyślone treści o nieprawdopodobnym charakterze, które przez słuchaczy są oceniane jako kłamstwo) i pseduoremisencjami 

    Otępienie (demencja) alkoholowe 

tzw. otępienie alkoholowe pierwotne, w odróżnieniu od zespołów Wernickiego-Korsakowa czy choroby Marchiafavy-Bignamiego, charakteryzuje się głównie zaburzeniami procesów poznawczych i wykonawczych oraz emocjonalno-motywacyjnych. 

Majaczenie alkoholowe

ostre objawy w postaci zaburzeń świadomości (dezorientacja co do miejsca, czasu i własnej osoby), omamów oraz urojeń, pojawiają się najczęściej od 48 do 72 godzin po zaprzestaniu picia. Objawom tym towarzyszy silny lęk, bezsenność, drżenie mięśniowe, zlewne poty oraz zaburzenia gospodarki elektrolitowej.

   Paranoja alkoholowa

dominują urojenia zazdrości, dotyczące współmałżonki lub partnerki. Zaburzenie występuje prawie wyłącznie u mężczyzn, z reguły po 40 roku życia. Towarzyszy wzmożona agresywność (także fizyczna) wobec partnerki i mężczyzn posądzanych o bycie jej kochankami, śledzenie partnerki, sprawdzenie każdej jej aktywności, nachodzenie w pracy itp.

Konsekwencje i koszty społeczne

Perspektywa ogólnonarodowa

wielkość dochodów z podatków na alkohol, liczby miejsc pracy tworzonych przez przemysł spirytusowy i handlowo-usługowe branże alkoholowe, wydatki państwa na ochronę zdrowia publicznego i edukację (profilaktykę) społeczną

Ze względu na zróżnicowanie obrazu klinicznego objawów alkoholików, typy osób wyodrębniane są na podstawie 2 kryteriów:

 

1. głębokości zaburzenia używania alkoholu

częstość picia

ilość wypijanego alkoholu

okresy abstynencji

zakres i wielkość szkód zdrowotnych (fizycznych i psychicznych)

poziom funkcjonowania w rolach społecznych w różnych obszarach życia

Ze względu na zróżnicowanie obrazu klinicznego objawów alkoholików, typy osób wyodrębniane są na podstawie 2 kryteriów: 1. przebiegu procesu kształtowania się uzależnienia

okres życia, w którym dochodzi do zmian w poziomie zaangażowania się w picie

długość okresów niepicia

wiek, w jakim wystąpiła inicjacja alkoholowa

Relacje między zaburzeniami używania alkoholu i innymi zaburzeniami psychicznymi są wielokierunkowe.  Badacze wskazują na następujące zależności:

• pierwotne występujące zaburzenia psychiczne mogą sprzyjać nadmiernemu piciu i rozwojowi uzależnienia

• szkodliwe używanie alkoholu bądź uzależnienie mogą być czynnikiem ryzyka pojawienia się innych zaburzeń psychicznych 

• picie alkoholu może być metodą “samoleczenia” objawów współwystępujących zaburzeń psychicznych, prowadzących do używania szkolnego, a w konsekwencji nierzadko do uzależniania 

• zespoły abstynencyjne mogą sprzyjać ujawnieniu się innych zaburzeń psychicznych 

• uzależnienie i inne zaburzenia psychiczne mogą się pojawiać niezależnie, jakkolwiek u ich podstaw leżą zbliżone patomechanizmy psychobiologiczne. 

diagnozy psychiatryczne

Na podstawie badań stwierdzono, że każda z analizowanych diagnoz psychiatrycznych częściej występowała u osób uzależnionych od alkoholu niż u osób nieuzależnionych. Szczególnie silne związki odnotowano między alkoholizmem, a antyspołecznym zaburzeniem osobowości, innymi uzależnieniami i zaburzeniami afektywnymi.

Model zuckera alkoholizmu z zaburzeniami

w modelu Zuckera wyodrębniono typ osób ze współwystępującymi z alkoholizmem zaburzeniami afektywnymi (w tej grupie znaczny odsetek stanowią kobiety)

Typologia Otto Lescha alkoholizm a zaburzenia

w typologii Otto Lescha pojawia się typ (III) alkoholików z towarzyszącymi zaburzeniami psychicznymi, zwłaszcza depresją i tendencjami samobójczymi 

Typologia Thomas Babora alkoholizm a zaburzenia

w typologii Thomasa Babora osoby należące do typu B różnią się od pozostałych m.in. współwystępowaniem uzależnienia od narkotyków i wyższym poziomem psychopatologii 

Koncepcja samoleczenia problemów i zaburzeń psychicznych

Jedną ze ścieżek rozwoju problemów z nadużywaniem alkoholu i uzależnienia może być picie alkoholu (lub używanie innych substancji) w celu samoleczenia problemów i cierpienia psychicznego. Samoleczenie dotyczy różnorodnych przykrych stanów i zaburzeń, najczęściej lękowych i depresyjnych.

Twórca i zwolennik teorii samoleczenia

Edward Khantzian

Depresja i alkoholizm

Wystąpienie depresji zwiększa 2x ryzyko uzależnienia, a wystąpienie uzależnienia zwiększa 2x ryzyko depresji. występowanie objawów depresyjnych zwiększa częstość sięgania po alkohol u adolescentów - chłopców i dziewczyny. 

Więcej danych przemawia za tym, że alkoholizm jest przyczyną depresji, nie na odwrót. wynika to ze zmian neurofizjologicznych i metabolicznych będących skutkiem długotrwałej ekspozycji na alkohol.

Samobójstwa a alkoholizm

Uzależnienie od alkoholu powoduje 4,6x większe ryzyko wystąpienia myśli samobójczych i 6,5 raza wieksze ryzyko podjęcia próby.   Inna analiza pokazała, że ryzyko próby jest wyższe w przypadku alkoholizmu niż zaburzeń afektywnych czy schizofrenii. 

Jakie podłoże mają uzależnienia behawioralne?

uzależnienia behawioralne mają podłoże neurobiologiczne i wpływają na funkcjonowanie ludzkiego umysłu

Zachowania kompulsywne

są sztywne i stereotypowe i nie są skoncentrowane na uzyskaniu jakiegoś konkretnego rezultatu – służą głównie radzeniu sobie z negatywnymi emocjami

(osoby kompulsywnie zaangażowane w jakąś czynność, w przeciwieństwie do pasjonatów (np. aktywności fizycznej, pracowania), odczuwają przymus jej powtarzania, niemożność zakończenia, a czasami mają poczucie przeciążenia.

Styl funkcjonowania osoby kompulsywnie zaangażowanej w jakąś czynność

(1) nieustannego zaabsorbowania myślami o określonej czynności i przymusu jej wykonywania

    (2) cyklicznego powtarzania dwóch faz – fazy wykonywania czynności i fazy jej unikania, które są przedzielone fazą przejściową – podczas której narasta poczucie dyskomfortu i napięcia spowodowane powstrzymaniem się od czynności lub jej nadmiarowym wykonywaniem

    (3) potrzeby poszukiwania uzasadnień co do celowości podejmowanej aktywności

    (4) odwracania uwagi od negatywnych konsekwencji wykonywanych czynności

 

Uzależnienia to pierwotny, przewlekły stan neurobiologiczny charakteryzujący się:

→ w sferze fizjologicznej – utratą kontroli nad spożywaniem substancji psychoaktywnej (co przejawia się zażywaniem większych jej ilości od zamierzonych, przy świadomych próbach kontroli)

→ w sferze behawioralnej – zachowaniami przymusowymi związanymi z używaniem tych substancji

→ w sferze psychicznej – zaabsorbowaniem tymi substancjami 

→ w sferze społecznej – wieloma negatywnymi konsekwencjami, które jednak nie powodują zaprzestania jej używania 

Różnica między pasją i zaangażowaniem a uzależnieniem behawioralnym?

• Proces wyalienowania osoby uzależnionej z życia.

 

• Osoba uzależniona doświadcza cierpienia, gdy nie może wykonywać swojej czynności.

 

• Uzależniony jest rozdarty między wymaganiami najbliższych a ogromnym pragnieniem kontynuowania danej czynności.

Rozwój syndromu uzależnienia jest związany z kształtującą się w cyklu życia sekwencją pewnych czynników prowadzących do nałogu i jego negatywnych następstw. 

 Do czynników leżących u podłoża rozwoju tego syndromu zalicza się:

Ø indywidualny poziom podatności jednostki,

Ø kontakt (ekspozycja) z obiektem uzależnienia,

Ø interakcję z nim.

Impulsywna strona- charakterystyka:

Kluczowym elementem impulsywności jest predyspozycja do szybkiego nieplanowanego reagowania na zewnętrzne lub wewnętrzne bodźce bez zwracania uwagi na negatywne konsekwencje tych reakcji, zarówno dla jednostki, jak i jej otoczenia.

impulsywna strona Ma dwa główne wymiary:

• uleganie nagłym pobudkom, impulsom i pragnieniom

• natychmiastowe i gwałtowne reagowanie na stymulację.

Kompulsywna strona - charakterystyka

Osoby kompulsywne charakteryzują się przesadnym poczuciem zagrożenia ze strony świata zewnętrznego oraz angażują się w rytuały/procedury, które zmniejszają zagrożenie lub redukują szkody. Takie osoby unikają ryzyka, przeceniają prawdopodobieństwo wystąpienia przyszłych negatywnych szkód.

ZABURZENIA PSYCHICZNE→ impulsywność

mania

zaburzenia osobowości

adhd

uzależnienia substancjalne

ZABURZENIA PSYCHICZNE → kompulsywność

Schizofrenia

Autyzm

Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne

Uzależnienia Behawioralne

Egosyntoniczne natręctwa w nałogach-

postrzegane przez jednostkę jako pożądane.

Egodystoniczne->

powodują dyskomfort związany z konfliktem z własnym systemem wartości, postrzegane jako obce, narzucające się z zewnątrz (np. w zaburzeniach obsesyjno-kompulsyjnych).

Neurochemiczne i  neuroanatomiczne badania:

Podstawowe zaburzenia impulsywności związane są ze zmniejszeniem aktywności układu serotoninergicznego i obszaru czołowego, a podstawowe zaburzenia kompulsywne są związane ze zwiększeniem aktywności tych obszarach.

Impulsywność inicjuje nałogowe zachowanie-> kompulsje wspierają utrzymanie tego zachowania

Impulsywność inicjuje nałogowe zachowanie-> kompulsje wspierają utrzymanie tego zachowania

ZACHOWANIE ZASTĘPCZE PRZY WYCHODZENIU Z ALKOHOLIZMU

W okresie zdrowienia alkoholików można zauważyć pojawienie się nowego, zastępczego uzależnienia kompulsyjnego, najczęściej występujące to pracoholizm, objadanie się, kompulsywny seks albo wydawania pieniędzy.

Predyktory patologicznego używania internetu:

• zaburzenia nadpobudliwości ruchowej i uwagi

• zaburzenia nastroju

• zaburzenia lękowe

• wrogość

• zaburzenia zachowania

• myślenie o samobójstwie

• podejmowanie prób samobójczych.

Kompulsywne zachowania seksualne (CSBD)

charakterystyczną cechą jest słaba kontrola popędu, zachowania mogą być online lub offline, mogą powodować problemy z utrzymaniem stałych związków i powodować przestępczość seksualną.

Kompulsywne kupowanie

współwystępuje z zaburzeniami nastroju (95%), z. lękowymi, osobowości, kontroli impulsów, odżywiania, używania substancji psychoaktywnych.  

ZABURZENIA ODZYWIANIA

występują u 3% populacji. Najczęściej współwystępują z zaburzeniami lękowymi, OCD, fobiami społecznymi, zaburzeniami nastroju, uzależnieniem od substancji psychoaktywnych, kompulsywnym kupowaniem i uzależnieniem od ćwiczeń.