FILIPINO GRADE 10 2ND QUARTER LESSON 1

MAIKLING KWENTO

Ayon kay Edgar Allan Poe, ang tinaguriang Ama ng Maikling Kuwento ay isang akdang pampanitikang likha ng guniguni at bungang –isip na hango sa isang tunay na pangyayari sa buhay.

Binubuo ng 5 hanggang 20 pahina

Ano Ang Maikling Kwento?

1.Maikli at kayang tapusin sa isang upuan lamang

2. Gumagamit ng isang pangunahing tauhang may mahalagang suliranin kailangang lutasin

3. Nagpapakilala ng mabilis na pagtaas ng kawilihan hanggang sa kasukdulan na sinusundan kaagad ng wakas.

4. Nag-iiwan ng kakintalan sa isipan ng mambabasa

Katangian ng Maikling Kuwento

1. Ang mga taong nagmamadali ay makakabasa nito sa isang upuan lamang dahil nangangailangan lamang ito ng kaunting panahon para matapos.

2. Nagbibigay ito ng kasiyahan sa isang tao pagkatapos magbasa,

3. Nagpapasigla sa isang tao na magbasa pa ng ibang kuwento.

4. Nagiging isang paraan ito upang maibalik ang hilig ng isang tao sa pagbabasa.

Kahalagahan ng Maikling Kuwento

SIMULA-Tauhan-Sulyap sa Suliranin-Tagpuan

GITNA-Saglit na Kasiglahan-Tunggalian-Kasukdulan

WAKAS-Kakalasan-Kalutasan

Bahagi ng Maikling Kwento

Tauhan

Tumutukoy sa mga tauhang gumagalaw sa kwento na maaaring pangunahing tauhan at pantulong na tauhan.

Pangunahing Tauhan

Mga Tauhang Kinikilala:

• pinakamahalagang tauhan ng isang akda.

• sa kanya umiinog ang kasaysayan ng akda.

Katunggaling Tauhan

• ang sumasalungat sa hangarin ng pangunahing tauhan

• Malaga ang ginagampanang papel ng katunggaling tauhad dahil siya ang nagbibigay ng buhay sa daloy ng pangayyari ng akda.

c. Mga Katuwang na Tauhan

mga karaniwang tauhan ng akda na kasama ng pangunahing tauhan bilang kapalagayan ng loob. nagbibigay ng suporta ang katuwang na tauhan sa pangunahing tauhan at ilang tagpo ng akda.

d. May-akda

Ayon kay Domingo Landicho, sa kanyang manwal sa pagsulat ng maikling kuwento, ang pangunahing tauhan at ang awtor ay magkasama o magkasanib sa loob ng akda, kung saan ang kilos at tinig ng tauhan ay kontrolado at sinusubaybayan ng kamalayan ng makapangyarihang awtor.

• Tauhang lapad (plain character) – tauhang hindi nagbabago ang pagkatao mula simula hanggang katapusan.

• Tauhang bilog (round character) – tauhang may multidimensional o maraming saklaw ang personalidad. Nagbabago ang kanyang pananaw, at damdamin ayon sa pangangailangan.

DALAWANG URI NG TAUHAN

Tuwirang pagpapahayag

Kung binabanggit ng may akda o ng ibang tauhan sa kwento ang mga katangian ng tauhan

b) Madulang pagpapahayag

Kung matimpi ang paglalarawan ng tauhan, nangangahulugang mahihinuha ang katangian ng tauhan sa pamamagitan ng pagkilos at pagsalita niya.

Tagpuan

Tumutukoy sa lugar at oras ng pinangyarihan ng kwento.

Makatotohanan ang daigdig na inilalarawan sa ating imahinasyon upang makatotohanan din ang pangyayaring magaganap dito.

Banghay

Tumutukoy sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa kwento.

PANIMULA

Ipinakikilala ang tauhan at lugar ng pinangyarihan ng maikling kwento.

SAGLIT NA KASIGLAHAN

Sa bahaging ito unang nagtatagpo ang mga tauhan. Dito rin ipinakikilala ang tunggaliang kinahaharap ng tauhan.

Kasukdulan

Ito ang tinaguriang pinakapana-panabik na bahagi.

Nahihiwatigan ng mambabasa kung mabibigo o

magtatagumpay ang tauhan.

KAKALASAN

Nagsasalaysay kung paano bibigyang solusyon

ang suliranin ng maikling kwento.

Wakas

Ang kahihinatnan o resolusyon ng kwento maaaring

masaya o malungkot

Suliranin

problemang kinakaharap ng mga tauhan sa kwento. Ito ang nagbibigay daan upang magkaroon ng kulay at kawili-wili ang mga pangyayari sa kwento.

5. Tunggalian

Ito ang nagbibigay-daan sa madudulang tagpo upang lalong maging kawili-wili at kapana-panabik ang mga panggyayari kaya’t sinasabing ito ang sanligan ng akda.

Nagsisimula ito sa paghahangad ng pangunahing tauhan na hahadlangan ng sinuman o anuman sa katuparan.

Paksang Diwa/Tema

Tumutukoy sa kaisipang iniikutan ng katha.

Ito ang sentral na ideya ng kwento na naghahayag ng pagkaunawa sa buhay.

Ito ay hindi dapat ihayag sa isang salita o parirala lamang kundi sabihin ito sa isang buong pangungusap.

Simbolo

Ito ang mga salita na kapag binabanggit sa isang akdang pampanitikan ay nag-iiwan ng iba’t ibang pagpapakahulugan sa mambabasa.

Salitaan

Ang usapan ng mga tauhan. Kailangang magawang natural at hindi artipisyal ang dayalogo.

Himig

Ito ang maglalantad sa kulay ng kalikasang pandamdamin ng kwento. Maaaring masaya ang kwento o kaya’y malungkot, mapanudyo, mapagpatawa at maromansa.

1. Katutubong Kulay

Binibigyang diin ang kapaligiran at ang pananamit ng mga tauhan, ang uri ng pamumuhay at hanapbuhay ng mga tao sa nasabing pook.

Tauhan

Binibigyan diin ay ang paglalarawan sa pangunahing tauhan sa kwento. Ang kanyang kilos, paraan ng pagbitaw ng salita, kung paano siya mag-isip, at kung ano ang kanyang nararamdaman.

Pag-ibig

Ang diin ng kwento ay ukol sa pag- iibigan ng pangunahing tauhan at ng kanyang katambal na katauhan

Katatawanan

Ang diin ng kwentong ito’y nagpapatawa at bigyang aliw ang mambabasa

Kababalaghan

Naglalaman ang kwentong ito ng mga pangyayaring mahirap paniwalaan sapagkat salungat ito sa batas ng kalikasan at makatwirang isip.

Katatakutan

Ito ay mga pangyayaring kasindak-sindak.

Madulang Pangyayari

Binibigyang diin ang kapanapanabik at mahahalagang pangyayari na nakapagpapaiba o nakapagpapabago sa tauhan.

Ang Pamagat

Ang isang mabuting pamagat ay may mga sumusunod na katangian:

1 Hindi pangkaraniwan

2 Kapansin-pansin

3 Kapana-panabik

Mga Pamagat na Dapat Iwasan

Pangkaraniwan – halimbawa ay “Ulam”

Pamagat na magbubunyag sa lihim ng kwento – halimbawa ay “ Anak na Suwail, Nagsisi”

Pamagat na masasabing kahangalan – halimbawa ay “Apoy na Mainit”

PANGHALIP

Ang bahagi ng pananalitang ginagamit na panghalili sa isang pangngalan

Panghalip Panao

mga panghalip na ipinapalit o inihahalili sa ngalan ng tao.

Kaukulan,Panauhan,Kailanan

Tatlong kakanyahan ng Uri Ng Panghalip

Palagyo

ginagamit bilang simuno o paksa ng pangungusap

Paari

mga panghalip na nagpapakita ng pagmamay-ari ng isang bagay.

Palayon

mga panghalip bilang layon ng pandiwa

Panghalip Pamatlig

mga panghalip na inihahalili sa pangngalang itinuturo.

Panghalip Panaklaw

Mga panghalip na sumasaklaw sa kaisahan, dami, o kalahatan ng tinutukoy.

nakatingin

nakamasid

napipi

naumid

imbitasyon

paanyaya

patibong

bitag

lumagda

pumirma