Maligne slijmvliestumoren in het NKO-gebied

Vocabulary flashcards for NKO lecture notes.

Maligne slijmvliestumoren

6de meest voorkomende groep van maligne aandoeningen in het NKO-gebied.

Epidemiologie maligne slijmvliestumoren (België)

Incidentie: 2058 (5%) mannen en 708 (2%) vrouwen.

4e plaats mannen, 9e plaats vrouwen

Meest frequente maligne aandoeningen slijmvliezen

Lippen/mondholte, oropharynx en larynx.

Locatie plaveiselcelcarcinoom in de mondholte (percentage)

Mondbodem: 27% (mannen), 24% (vrouwen). Tongrand: 40% (mannen), 40% (vrouwen).

Leeftijdsgroepen maligne slijmvliestumoren

Voornamelijk op oudere leeftijd (50+), jonge leeftijd vooral speekselkliertumoren.

Plaveiselcelcarcinomen

90% van de maligniteiten in het NKO-gebied.

(andere 10% speekselkliertumoren)

Belangrijkste functies hoofd-hals gebied

Ademen, spreken, eten.

Premaligne letsels

Laaggradige en hooggradige letsels die voorafgaan aan maligne uitbreiding.

Leukoplakie

Wit hyperkeratotisch, niet-infectieus letsel, frequent op tongrand of mondbodem.

trismus

Beperking van de mondopening, vaak veroorzaakt door spierspasmen of andere aandoeningen.

Erythroplakie

Rood letsel, frequent op wangen of palatum, hoger risico op maligniteit dan leukoplakie.

Kan al invasief zijn.

Etiologie plaveiselcelcarcinoom (mondholte, larynx, pharynx)

Cumulatief effect van roken (tabagisme) en excessief alcoholgebruik (ethylisme). Een verhoogde kans x228 bij het drinken van >10 EH alcohol per dag en >1 pakje sigaretten per dag. Sneller handelen bij erythroplakie wegens hoger risico op maligniteit.

50% 5 jaars overleving.

HPV infectie

Oorzaak van tumoren in tonsillen en tongbasis, vaak bij jongere patiënten met betere prognose.

Kleinere primaire tumor, meer lymfeklierinvasie.

Hogere incidentie door orale seks.

80% 5 jaars overleving.

Etiologie adenocarcinomen (sinussen)

Houtbewerking van tropische hardhouten en werken in lederindustrie.

Preventie: FFP2 masker en afzuigsysteem.

Plaveiselcelcarc: tabaginisme.

Etiologie nasopharynxcarcinoom

EBV infectie, genetische voorbeschiktheid (zuid-oost Azië), en gerookte voedingswaren.

Plaveiselcelcarcinomen gedrag

Loco-regionaal destructief met snelle verspreiding naar lymfeklieren.

Zelden laattijdige hematogene metastasering lever/ longen.

Adenocarcinomen gedrag

Lokaal destructief met aantasting van neus, sinussen, oogkassen, sphenoïd en schedelbasis.

Zelden metastase lymfeklieren/ hematogene verspreiding naar lever en longen.

Nasopharynxcarcinoom

Vaak bilateraal halskliermetastasen.

Plaveiselcelcarcinoom mondholte/lip

95% op de onderlip, in mondholte meestal laterale tongrand of mondbodem.

Semiologie plaveiselcelcarcinoom mondholte/lip

Pijnlijke slijmvliesplek, hyperkeratose, slecht passende gebitsprothese, trismus, onverklaarde oorpijn, harde zwelling in hals.

Semiologie plaveiselcelcarcinoom nasopharynx

Eenzijdige neusobstructie, epistaxis (bloedneus), dysfunctie van buis van Eustachius (recurrente sereuze otitis media, gehoorsvermindering), uitval craniale zenuw VI,V, XII, bilaterale halsopzetting.

40-60j

lokaal destructief, doorbraak schedelbasis

Semiologie plaveiselcelcarcinomen oropharynx

Dysfagie, odynofagie, halsklieropzetting, trismus, stemveranderingen (patato voice), gerefereerde oorpijn.

Semiologie plaveiselcelcarcinomen hypopharynx

Dysfagie, odynofagie, halsklieropzetting, gerefereerde oorpijn, heesheid.

—> Laryngoscopie indien >3w aanhoudende heesheid!

Glottis = ware stembanden

Heesheid!

Supraglottis = boven ware stembanden

Dysfagie en odynofagie, gerefereerde oorpijn en later heesheid + stridor.

Vaak laattijdig ontdekt: groot volume vooraleer klachten ontstaan.

Subglottis = infraglottis = onder ware stembanden

Stridor en dyspneu.

Diagnostiek maligniteiten NKO

Klinisch onderzoek met inspectie, endoscopie in narcose, biopsie, CT-scan hals, MRI-scan hals, PET-CT, CT-scan thorax/mediastinum, consult tandheelkunde.

Behandeling maligniteiten NKO

Heelkunde, adjuvante radiotherapie, curatieve of palliatieve radiotherapie, radiochemotherapie, targetted therapie (EGFR-inhibitoren), immunotherapie.

Heelkunde doel

Histologisch volledige resectie met ruime marges (R0), maximaal functioneel herstel door reconstructie, aandacht voor esthetisch aspect.

Mondholte en lippen heelkunde

Goede toegankelijkheid: Resectie met een marge van 2cm (microscopisch 5mm), waarbij zo veel mogelijk functieverlies voorkomen wordt.

Herstel waterdichtheid: Reconstructie met radial forearm flap: a. radialis op a. thyroidea en vene op v. jugularis interna gehecht.

Larynx en hypopharynx heelkunde

Vaak zeer mutilerend, volledige laryngectomie nodig waardoor geen spraak meer, ademhaling via tracheostomie, voeding per os.

Radiotherapie dosis

60-70 Gy, 6-7w

Bijwerkingen radiotherapie

Mucositis, chronische monddroogte/xerostomie, osteoradionecrose mandibula.

Targetted therapie

EGFR-inhibitoren (cetuximab) bij geavanceerde hoofd-halstumoren.

Overleving 5j 36 —> 46% combinatie radiotherapie en cetuximab.

Immunotherapie

Immuno-checkpoint inhibitoren (nivolumab, pembrolizumab) bij gevorderde, hervallen of metastatische ziekte.

Werkzaam 15% van gevallen, zeer goede responsen.

Prognose kleine tumoren zonder lymfekliermetastasering

80% 5-jaarsoverleving.

Prognose grotere tumoren met lymfekliermetastasering

50% 5-jaarsoverleving.

Prognose Invasie van de mandibula

20-30% 5-Jaarsoverleving.