Kaarten: H12: de fysische basis van X-stralen, beeldvorming en nucleaire geneeskunde | Quizlet

fysische basis radiografie

in de X-ray tube zit een kathode en anode waartussen een buisstroom loopt

--> mAs waarde wordt ingesteld (stroom en bestralingstijd)

--> hoogspanning wordt ingesteld (30-140 kV)

hoe hoger mA, hoe meer stroom erdoor loopt

hoe hoger de kV waarde, hoe hoger het spectrum in Emax, hoe dieper de X-stralen penetreren

bij filtratie filter je de lage energieën weg waardoor gemiddelde energie hoger wordt (Emax blijft hetzelfde), intensiteit wordt lager

hoe verder de röntgenbuis van de patiënt staat, hoe minder intens (invers kwadratenwet)

de differentiële attenuatie zorgt voor verschil in intensiteit op het beeld

veldgrootte waarvan beeld wordt gemaakt kan worden aangepast door collimator

voor de detector (die het beeld opvangt) zitten metallische lijntjes die verstrooide stralingen absorberen

er bestaan ook mobiele radiografie systemen die rekening houden met gevaar van voorbijgangers

het contrast te zien op het beeld hangt af van het dosis verschil dat de detector opvangt

--> hoge densiteit: lichte kleuren

--> lage densiteit: donkere kleuren

men gaat over op digitale beeldtechnieken zodat heet beeld achteraf nog bewerkt kan worden en dat het kan worden opgeslagen

beschermingsmaatregelen

loden schort

loden handschoenen

schildklierbeschermer

wordt gedragen door personeel om kanker risico's te verlagen

indirect read-out detectoren (X-ray)

detectoren waarbij je nog een manipulatie moet uitvoeren om het beeld te zien verschijnen

detector moet eerst nog ontwikkelen

bv. computed radiography CR

direct read-out detectoren (X-ray)

detectoren waarbij de opname meteen bekeken kan worden na het nemen van de foto

--> is duurder

X-stralen worden direct omgezet naar licht, wat dan wordt omgezet naar elektrische puls door scintillator wat het beeld geeft

--> kan ook indirect gebeuren

bv. digital radiography (DR)

computed radiografie CR (X-ray)

= fosforplaten

--> röntgen energie wordt opgeslagen in de witte casette met fosfor op en moet dan in aparte machine

--> als het wordt bekogeld met laserlicht, wordt de opgeslagen energie uitgezonden als lichtflitsen

--> lichtflitsen worden omgezet in digitale puls in de PM tube

het gebeurt in 2 stappen: de foto maken en de foto laten processen

meest gebruikte door dierenartsen

digital radiography (X-ray)

beeld wordt meteen weergegeven

1) de X-stralen worden omgezet in licht door de scintillator

2) ofwel gebeurt er een optische koppeling aan een ccd apparaat die het beeld maakt (wordt niet vaak gebruikt want geen goede beeldkwaliteit)

ofwel wordt de scintillator op een a-Si photodiode geplakt (zet het licht om in elektrische puls)

3) de elektrische puls wordt door TFT array gedigitaliseerd

goedkope versie: GdOS/ a-Si-TFT (met poeder: schokbestendig maar beperkte resolutie)

dure versie: Csl/ a-Si-TFT(met naaldkristallen: veel scherper maar fragieler)

je loopt geen risico om een te over- of onder-bestraald beeld te krijgen want post-processing is mogelijk

--> wel mogelijk om de patiënt een te hoge dosis te geven

fluoroscopie

is geen radiografie (maakt statische beelden)

fluoroscopie maakt dynamische beelden

--> er is een continu gebruik van röntgen stralen

--> er worden 3-30 beelden per tijd genomen

--> de detector zet de stralen om in beeld

het contrastmiddel BaS wordt gebruikt om het traject door het lichaam te volgen

--> ook voor bloedvaten

werkt met lage dosis opnames (is niet heel zuiver)

cine: hoge dosis opnames (zijn zuiverder)

automatic brightness control: de kV en mAs waarde worden continu aangepast om goed beeld te hebben

onder de cassettehouder zit een beeldversterker waarin stralen omgezet worden naar licht, die wordt omgezet naar elektronen, die wordt weer omgezet naar licht en dar vormt het beeld

--> alternatief: flat panel detectoren (direct beeld maar duurder)

machine is in een C-boog die rond zen as kan draaien

digital subtraction angiography DSA

eerst een opname maken van een regio voordat er contrast is ingespoten om zo de voor en na beelden van elkaar te kunnen af trekken

roadmapping: idem om bewegende katheder te kunnen zien

de operator staat dicht bij de patiënt met bescherming

computed tomography CT

gebruikt om 3D beelden te krijgen

--> virtuele transversale coupes die worden samengevoegd

--> er kunnen subtiele contrastverschillen onderscheiden worden

het heeft een bow tie (shaping) filter

--> zo kunnen ellipsvormige objecten ook in beeld worden gebracht

--> dikste deel krijgt sterkere stralingen dan uitsersten

het systeem draait continu rond de patiënt

--> ene keer in wijzerzin, andere keer in tegenwijzerzin (om de kabels niet los te trekken)

--> slip ring technology: maakt continu contact let borstels die in groef schuren (elke borstel andere functie

housfield units: grijs schaal waarden van een CT obv attenuatie coëfficiënten (energie afhankelijk)

long venster: verdeling van grijswaarden (afhankelijk van wat je in beeld wil brengen)

--> is aan te passen

multislice CT: CT scan met meerdere detector rijen zodat je sneller en meer beelden krijgt (bv voor hart)

radionucliden

𝞪 verval wordt bijna niet gebruikt (uitz Ra 223)

𝞫- verval wordt niet gebruikt

𝞫+ verval wordt gebruikt door F 18

𝛾 verval wordt gebruikt door Tc 99m

je krijgt eerder functionele beeldvorming

--> info over werking (niet voor detail)

--> aangepaste stoffen gebruiken (gemaakt door radiofarmacie)

1) tracer wordt geprepareerd (labelling in een hotlab)

2) wordt geinjecteerd in patiënt

3) patiënt wordt in gamma-/ PET-camera gestoken

of SPECT camera (ronddraaiende variant die 3D beeld geeft)

het lichaam heeft zelfde werking op een neutrale molecule als op de radioactieve variant ervan

het duurt even voordat de detector het beeld heeft gemaakt

er moet altijd eerst een CT scan worden gemaakt om het beeld te snappen

halfwaardetijd

tijd die nodig is om de helft van de activiteit van een radionuclide te reduceren

--> daarom heb je een niet te hoge en niet te lage nodig

bv. Mo 99 vervalt tot Tc 99m na 67u