college 1

Wie ‘ontdekten’ voorbeelden van hedendaagse jager-verzamelaar volken en wanneer?

Europese ontdekkingsreizigers vanaf de 15de eeuw

Christelijke denkers en heersers zagen jager-verzamelaars als…

…nauwelijks menselijk, volken die niet door God uitverkoren waren.

Volgens Rousseau zijn jager-verzamelaars…

… onbedorven mensen die leefden zoals in het Paradijs.

Waarom is beschaving nodig volgens denkers uit de Verlichting?

Omdat bezit zorgt voor ongelijkheid wat strijd en ellende tot gevolg heeft. De mens is van nature goed maar heeft beschaving en gereguleerde omgangsnormen nodig om die staat te bereiken/te behouden.

wat hield sociaal Darwinisme in?

Hiërarchie tussen verschillende volken gebaseerd op de mate van beschaving die ze hadden.

Wat zijn de 7 periodes in de wereldgeschiedenis volgens L.H. Morgan?

1.   Savagery    lower
2.  middle
3.  upper

4.   Barbarism    lower
5.  middle
6.  upper

7.   Civilisation

Wat zijn de belangrijkste conclusies van L.H. Morgan aan de hand van het vergelijken van volken van over de hele wereld en zijn perioden systeem?

De voorouders van de toenmalige Europeanen hebben ook geleefd als jager-verzamelaar. Dit vormde een basis voor antropologie en archeologie.

Hoe beïnvloede antropologie de archeologie?

Moderne jager-verzamelaars werden gebruikt als afspiegeling van het verleden. Bijvoorbeeld Inuït als rendierjager en prehistorische pijlpunten in musea naast moderne van de San Bushmen.

Positie van jager-verzamelaars op de evolutionaire ladder:

Onderaan, meest primitief en geen echt bezit. Kunnen zichzelf ook niet ontwikkelen en hebben daar hulp bij nodig (koloniaal perspectief van Europeanen die Afrikaanse mensen zouden moeten beschaven)

Frans Boas zijn kritiek en alternatief voor sociaal Darwinistisch denken in de vroege twintigste eeuw:

Het etnocentrisme en eurocentrisme moesten weg: cultuurkenmerken kunnen alleen worden begrepen in hun eigen culturele en historische context (particularisme).

Welke aspect voegde Alfred Kroeber toe aan het debat over jager-verzamelaars in de vroege twintigste eeuw?

Geografie, het verband tussen klimaat en geografie bij cultuurgebieden.

George Murdock zocht in de vroeg twintigste eeuw naar:

Natuurlijke wetmatigheden door systematische cross-culturele analyse

Childe introduceerde welk politiek gedachtengoed in het onderzoek naar jager-verzamelaars?

Marxisme

Welk aspect van het bestaan van jager-verzamelaars was het belangrijkste volgens het functionalisme?

Voedselvoorziening, hoe men voedsel verzamelde was de basis van jager-verzamelaar culturen.

Kritiek op het functionalisme

Voedselvoorziening is voor een deel afhankelijk van de omgeving. Teveel focus daar op maakt het ecologisch deterministisch terwijl dezelfde omgeving anders gebruikt kan worden door verschillende groepen.

Benoem de 5 kenmerken van het Generalized Foraging model:

1.Egalitair: mobiliteit houdt materiële gelijkheid in stand

2.Lage populatiedichtheid: indirect afhankelijk van voedselaanbod

3.Geen territorialiteit: noodzaak tot frequente verplaatsing maakt verdedigde territoria onpraktisch

4.Minimale voedselopslag: voedselaanbod relatief hoog t.o.v. populatiedichtheid

5.Wisselende groepssamenstelling: onderhouden sociale banden vraagt om frequente verplaatsing en bezoeken.

De definitie van de Original Affluent Society (bedacht door Marshall Sahlins)

Jager-verzamelaars als een zen economie. Ze hadden weinig tijd nodig om hun voedsel bij elkaar te krijgen.

Wat is de kritiek op modellen als de Original Affluent Society en Generalizing Foraging?

Menselijke samenlevingen worden gereduceerd tot hun economie, alsof het wandelende magen zijn. Geen ruimte voor cultuur. Ook weinig ruimte voor diversiteit, vooral algemeenheden.

vanaf jaren 90 was er in het onderzoek naar jager verzamelaars meer ruimte voor:

diversiteit: zoals onderzoek naar plantaardig voedsel en minder snel de conclusie dat vlees de belangrijkste voedselbron was. Minder uit gaan van stereotypen.

Wat zijn de drie vormen van mobiliteit bij jager-verzamelaars geïdentificeerd door Binford?

Mate van mobiliteit: seizoensmatig en ruimtelijk voorkomen van voedselbronnen

Logistieke mobiliteit: basiskamp gekoppeld aan exploitatie vanuit satellietkampen

Residentiële mobiliteit: exploitatie vanuit basiskamp en verplaatsing van het kamp

Wat is de vaak veronderstelde werkverdeling bij jager-verzamelaars?

Jacht: overwegend door mannen. Voedsel verzamelen: overwegend vrouwen en kinderen

Welk aggregatieniveau kwam het meest voor bij jager-verzamelaars en met hoeveel personen leefden zij?

Jager-verzamelaars zouden vooral op het band-niveau functioneren.

Een gemiddelde band van ~25 individuen bestaat uit zo'n 7 of 8 fulltime foragers, maar groepsgrote kan wisselen per seizoen.

Wat kan een functie zijn van delen binnen een jager-verzamelaar groep?

Het creëren van sociale banden binnen en buiten de groep. Jagen en de buit verdelen kan prestige, seksuele genoegdoening of een oudedagsvoorziening opleveren.

landschapselementen als meren, bossen en rivieren hebben naast praktische, functionele en economische waarde ook…

culturele waarde. Iedere plek kan een spirituele betekenis hebben gehad.

Vanuit welk perspectief werd en wordt de verspreiding van de landbouw bekeken?

een evolutionistisch persepctief, landbouw gezien als een volgende stap in het menselijk bestaan en als concurrentie met de jager-verzamelaars.

Wat wordt bedoelt met ‘functionele analogie’?

overeenkomsten zoeken tussen archeologische artefacten en modernere etnografische voorwerpen. Wanneer twee objecten die overeenkomsten hebben kan het goed dat de functie van het archeologische artefact en het modernen object overeen komen.