chemie

Wat zijn isotopen?

Isotopen zijn atomen met hetzelfde atoomnummer maar een verschillend massagetal door variatie in neutronen.

Elektronenconfiguratie wat is dit?

De manier waarop elektronen verdeeld zijn over de verschillende hoofd- en subniveaus rond de atoomkern.

voor wat staat de A in periodiek systeem?

massagetal: Protonen + neutronen

voor wat staat massa getal in periodiek systeem?

Het geeft het totale aantal protonen en neutronen in de atoomkern aan.

Wat is de maximale elektronenbezetting van p-orbitalen in de verschillende schillen?

In p-orbitalen kunnen maximaal 6 elektronen, met schil 1 max 2, schil 2 max 8, schil 3 max 18, en schil 4 max 32 elektronen.

Welke functies vervullen proteïnen in het lichaam?

Proteïnen vervullen functies zoals structuur (keratine, collageen), enzymatische reacties, transport (hemoglobine), hormonale regulatie (insuline), en afweer (antilichamen).

Wat is polymerisatie en wat is een monomeer?

Polymerisatie is het proces waarbij dezelfde moleculen (monomeren) zich herhaaldelijk verbinden om een polymeer te vormen.

Wat is isomerie en welke types bestaan er?

Isomerie is de verschijningsvorm waarbij stoffen dezelfde brutoformule hebben maar verschillende structuur of stereochemie, inclusief structuur-isomerie en stereo-isomerie.

Wat is het verschil tussen covalente, ionaire en metallische bindingen?

Covalente bindingen delen elektronen tussen niet-metalen, ionaire bindingen ontstaan tussen metalen en niet-metalen door elektronenoverdracht, en metallische bindingen bestaan uit positief geladen protonen en vrije elektronen binnen metalen.

Hoe wordt elektronegativiteit gedefinieerd?

Elektronegativiteit is een maat voor de neiging van een atoom om de gezamenlijke elektronenwolk naar zich toe te trekken bij een binding.

Wat is de structuur van een carbonzuur en de algemene formule?

Een carbonzuur bevat een carboxylgroep (-COOH) met een koolstof die dubbel gebonden is aan een zuurstof en enkel gebonden aan een hydroxylgroep, met de formule CₙH₂ₙO₂.

Wat onderscheidt organische stoffen van anorganische stoffen?

Organische stoffen bevatten koolstof en komen uit levende organismen, terwijl anorganische stoffen meestal uit niet-levende bronnen komen en vaak mineralen of metalen zijn.

Hoe wordt de elektronenconfiguratie gerelateerd aan chemische eigenschappen volgens het periodiek systeem?

Gelijkaardige elektronenconfiguraties leiden tot gelijkaardige chemische eigenschappen. Dit komt doordat elementen in dezelfde groep van het periodiek systeem vergelijkbare valentie-elektronen hebben. Dergelijke elementen reageren vaak op vergelijkbare manieren.

Wat is de structuur en stabiele configuratie van edelgassen?

Edelgassen hebben 8 valentie-elektronen (behalve helium) en een volle buitenste schil, wat hen zeer stabiel maakt.

Wat betekent het atoomnummer (Z) en het massanummer (A)?

Z is het atoomnummer (protonen en elektronen), en A is het massanummer (protonen + neutronen).

voor wat staat Z in PS

Z (atoomnummer): Protonen/elektronen (protonen hebben evenveel als elektronen

X staat voor in PS

Stofsymbool (verkorte naam) van een chemisch element in de periodieke tabel.

EN staat voor ? in PS

Elektronegatieve waarde (aantrekkingskracht op elektronen)

voor wat staat de Horizontale Indeling (Perioden)?

7 rijen = 7 perioden = 7 schillen de aantal schillen dat er zijn

Verticale Indeling (Groepen) wat toont dit aan?

• Groepen worden voorgesteld door Romeinse cijfers.

• Hoofdgroepen (A-groepen) en nevengroepen (B-groepen)

• Gelijk aantal valentie-elektronen

bij EN (elektronegatief) wat zegt dit?

is de waarde die de sterkste aantrekkingskracht op elektronen aangeeft in een chemische binding.

bij EN Meest elektronegatief:

Atomen met een kleine straal (sterke aantrekking van de positieve kern op de valentie-elektronen = groter niet-metaalkarakter).

Minst elektronegatief:

Atomen met een grote straal (weinig invloed van de positieve kern op de valentie-elektronen = groter metaalkarakter).

wat houd het in met edelgassen?

• 8 valentie-elektronen (uitgezonderd helium) = octetstructuur

• Volle buitenste schil

• Heel stabiel

• Edelgasconfiguratie: chemisch ideaal

Atoombinding/Covalente binding

De atoombinding is de binding tussen atomen in moleculaire stoffen. Een atoombinding, ook wel covalente binding genoemd, ontstaat wanneer twee niet-metalen elektronen delen om een stabiele elektronenconfiguratie te bereiken.

Ionaire binding

• Komt voor tussen een metaal en een niet-metaal (bijv. NaCl).

• Vormt een ionrooster in vaste toestand.

• Ionen zijn sterk gebonden, maar lossen vaak goed op in water en geleiden dan stroom.

Metaalbinding

De metaalbinding komt voor binnen metalen. Het is de binding tussen positief geladen protonen en de negatief geladen elektronen.

Isotopen

atomen met hetzelfde atoomnummer, maar een verschillend massagetal. Hetzelfde aantal protonen (zelfde chemisch eigenschappen) maar een verschillend aantal neutronen

wat is een Enkelvoudige stof

Samengesteld uit één soort atomen (vb: O2, O3, diamant (C), Fe).

wat is een samengestelde stof?

een stof bestaande uit verschillende stoffen zoals H2O

Organische stoffen

Koolstofverbindingen die C bevatten en worden gekenmerkt door koolstof-waterstofbinding

Anorganische stoffen zijn meestal afkomstig uit

niet-levende bronnen, zoals mineralen, metalen en zouten en horen bij de koolstofkringloop

Zout

metaal + niet-metaal vb: NaCl (natriumchloride) → Na⁺ + Cl⁻

Zuur

= met waterstof (H) omdat het H⁺-ionen kan afstaan.

• HCl → zoutzuur

• H₂SO₄ → zwavelzuur

Hydroxide =

altijd OH vanachter,

• NaOH → natriumhydroxide

• Ca(OH)₂ → calciumhydroxide

Oxide =

altijd een O,

Fe₂O₃ → ijzeroxide

Anorganische scheikunde

De scheikunde die zich bezighoudt met de minerale (“dode”) wereld

Organische scheikunde

De scheikunde van de levende stoffen = Koolstofchemie, omdat alles dat levend is bestaat uit koolstof.

Koolwaterstoffen:

zijn verbindingen die alleen bestaan uit:

• Koolstofatomen (C)

• Waterstofatomen (H)

Wordt ingedeeld op ketenlengte, vertakkingen en ringen
Voorbeelden: methaan, ethaan, propaan, butaan...

monofuntionele koolstofverbindingen

Hebben één functionele groep (bijvoorbeeld: -OH, -COOH, -NH₂…).

• Moleculen met dezelfde functionele groep behoren tot dezelfde stofklasse (zoals alcoholen, carbonzuren…).

• Ze hebben daardoor vergelijkbare eigenschappen.

Polyfunctionele koolstofverbindingen

• Hebben meerdere functionele groepen, die hetzelfde of verschillend kunnen zijn.

• Daardoor kunnen ze complexere eigenschappen of reacties vertonen.

alkanen

enkelvoudige bindingen

• Algemene formule: CnH2n+2Cn​H2n+2​ met n > 0.

1 =

methaan

2 =

ethaan

3 =

propaan

4 =

butaan

5 =

pentaan

6 =

hexaan

7 =

heptaan

8 =

octaan

9 =

nonaan

10 =

decaan

Sachariden

suikers zit in fruit, patat, suiker, Eindigt op -ose

welke soorten sacharides heb je?

1. Monosachariden

suikereenheid, ringstructuur

2. Disachariden

• 2 monosachariden gekoppeld

• Covalente binding

3. Polysachariden

• Lange ketens van glucose

• Plant maakt deze uit glucose

Polysachariden

• Lange ketens van glucose

• Plant maakt deze uit glucose

Disachariden

• 2 monosachariden gekoppeld

• Covalente binding

wat is een Covalente binding?

2 niet metalen binding die elektronen delen

wat is een carbongroep

• Organische stoffen (bevatten koolstof)

• Bevatten altijd een carboxylgroep: –COOH

  • C=O (carbonylgroep: dubbele binding met O)

  • C–OH (hydroxylgroep: enkele binding met OH)

  • en nog een R

zijn lipiden oplosbaar in water?

Niet oplosbaar in water (hydrofoob)

lipiden?

• Vetachtige, organische moleculen

• Bestaan uit vetzuurketens

• niet oplosbaar in water

waarom zijn lipiden niet oplosbaar in water?

ze bestaan uit lange vetzuurketens die apolair (niet geladen) zijn, terwijl water een polaire stof is. Polaire stoffen lossen goed op in water, maar apolaire stoffen zoals lipiden niet.

alcoholen

• Bevatten C, O, H

• Functionele groep = –OH (hydroxylgroep)

Ethers structuur?

Structuur: R – O – R’ (één zuurstof tussen twee koolstofgroepen)

Twee alkylgroepen verbonden via zuurstof

Esters

R–COO–R’ (zuurstof in het midden, één kant gebonden aan C=O)

Reactie tussen een zuur + alcohol

wat is Denaturatie

Proteïnen verliezen hun structuur (en functie) bij verhitting, door alcohol of in een zuur of base.

Proteïnen verliezen hun structuur (en functie) bij verhitting, door alcohol of in een zuur of base hoe noem je dit?

Denaturatie

Isomerie wat is dit?

Isomerie betekent dat moleculen dezelfde molecuulformule hebben, maar een andere structuur of opbouw.

hoeveel soorten isomerie zijn er?

Structuurisomerie en Ruimte-isomerie (stereoisomerie)

wat zijn de Bouwstenen van eiwitten?

aminozuren

Aminozuren verbinden zich tot een?

polypeptide

Lange polypeptiden zijn?

proteïnen

Polymerisatie

het proces waarbij veel gelijke moleculen (monomeren) worden verbonden tot een grote stof (polymeer)

een samengestelde stof is

1 molecule

Biopolymeren

Natuurlijke polymeren, Bestaan uit lange ketens van biologische moleculen (monomeren)

Monomeren zijn

de kleine bouwstenen waaruit polymeren (lange ketens) worden opgebouwd.

synthetische polymeren zijn

kunststoffen (plastieksoorten) die door de mens gemaakt worden, meestal uit aardolie.

uit wat worden synthetische polymeren gemaakt?

Worden gemaakt uit monomeren via chemische processen

uit wat bestaan Thermoplasten

uit losse linaire vertakte ketens

hoe liggen die losse vertakte ketens bij thermoplasten?

Ketens liggen los over elkaar (zoals spaghetti)

wat gebbeurt er als thermoplasten in warmte komen?

• Verweken bij verwarmen → kunnen opnieuw gesmolten en gevormd worden

  • Recycleerbaar

Thermoharders hoe ziet her er uit?

Sterk vernet netwerk van polymeren

Elastomeren

Driedimensionaal netwerk met elastische mazen

Kunnen vervormen en keren terug in originele vorm

• Elastisch en buigzaam zoals rekkers

thermoharders bij verwarming

blijft hard

elastomeren bij verwarming

blijft elastisch

Nanomaterialen

zeer klein (kleiner dan 100 nanometer):

• Grote oppervlakte/volume-verhouding

• → Meer reactiviteit

• → Andere kleur, sterkte of geleidbaarheid

waar wordt nanomaterialen gebruikt?

• Geneeskunde

• Elektronica

• Batterijen

• Antibacteriële coatings