Persoonlijkheidsleer College3

temperament

relatief stabiele emotionele en gedragsmatige predisposities, die vroeg in het leven verschijnen, een neurobiologische basis hebben en de kern vormen van de latere persoonlijkheid

extraversie

de mate van positieve emotionaliteit, toenadering en activiteitsniveau

negatieve affectiviteit

de mate van negatieve emoties, zoals angst en woede

bewuste controle

de mate van bewuste regulatie van aandacht en gedrag

relatieve stabiliteit (rangordestabiliteit)

een maat die weergeeft in hoeverre meerdere individuen gelijk/stabiel blijven ten opzichte van elkaar

absolute stabiliteit

hoe persoonlijkheid verandert door de tijd heen

Psychotisicme (PEN)

negatieve gevoelens, angstig, gespannen, agressiever

Extraversie (PEN)

prikkelzoekende, plezier. richt zich vooral op de prikkels die mensen nodig hebben van buitenaf

Neurocitisme (PEN)

impulsiviteit, aangepastheid

hoog op extraversie (sport)

sportief, op zoek naar prikkels en uitdagingen

hoog op psychocitisme (sport)

sportief, drang tot winnen/agressiever

hoog op neurocitisme

niet zo sportief want angstig

laag op neurocitisme

niet zo sportief door gebrek aan motivatie

BAS - behavioral activation system

optimisme, beloningsgevoelig, impulsiviteit

BIS - behavioral inhibition system

angst, gevoelig voor negatieve gevolgen, motiveert zelfbescherming

FFFS - fight-flight-freeze system

motiveert tot afkeren van gevaar dat op het moment aanwezig is

goal conflict

wat moet ik doen?

approach-approach

keuze tussen 2 gewenste uitkomsten

avoidance-avoidance

keuze tussen 2 ongewenste uitkomsten

approach-avoidance

er is een keuze tussen iets gewenst en ongewenst

activatie BAS

wanneer de beloning groter is dan de ongewenste uitkomst

activatie FFFS

wanneer de ongewenste uitkomst groter is dan de beloning

sensorische deprivatie (Hebb)

mensen gaan zich onaangenaam voelen als we voor langere tijd geen prikkels voelen

novelty seeking

Lage dopamine, op zoek naar uitdagingen en prikkels

harm avoidance

verstoord serotonine metabolisme, geremd, verlegen, voorzichtig

reward dependence

lage noradrenaline, volhardend, hard werken

Monoamine Oxidase (MAO)

een enzym dat neurotransmitters reguleert

weinig MAO

te veel neurotransmitters, worden te langzaam afgebroken

veel MAO

te weinig neurotransmitters, worden te snel afgebroken