Neuro woordenlijst Gedragsneurowetenschappen, deel 1

Flashcards in het Nederlands over gedragsneurowetenschappen.

Anatomie

De biologische studie van de morfologie of bouw van organismen.

Centrale zenuwstelsel

Hersenen en ruggenmerg

Perifere zenuwstelsel

Alle zenuwcellen buiten de hersenen of het ruggenmerg.

Afferente zenuwen

Verbinden zintuigcellen met het centrale zenuwstelsel.

Efferente zenuwen

Sturen prikkels vanuit het centrale zenuwstelsel naar de rest van het lichaam.

Craniale zenuwen

Zenuwen die ontspringen in de hersenen.

Spinale zenuwen

Zenuwen die verbinden met het ruggenmerg.

Rostraal

In de richting van de neus.

Caudaal

In de richting van de voeten.

Ventraal / anterieur

Aan de voorzijde van het lichaam.

Dorsaal / posterieur

Aan de achterzijde van het lichaam.

Lateraal

Posities aan de zijkant van het lichaam.

Witte stof

Zenuwverbindingen.

Grijze stof

Zenuwcellen.

Cortex

Buitenste schorslaag van hersendelen.

Telencephalon

Grootste deel van menselijke hersenen, omvat cerebrale hemisferen.

Medulla spinalis

Ruggenmerg.

Axonen / zenuwvezels

Uitlopers van neuronen.

Hersenventrikels

Ruimtes tussen de hersenvliezen gevuld met CSV.

De cirkel van Willis

Vaatkring die telencephalon en diencephalon van bloed voorziet.

Desoxyribonucleïnezuur (DNA)

Belangrijkste nucleïnezuur dat genetische informatie bevat.

Ribosoom

Moleculair complex dat instaat voor eiwitsynthese.

Lysosomen

Molecule die instaat voor de afbraak van overbodige macromoleculen.

Peroxisomen

Neutraliseren giftige stoffen.

Gating

Overgang tussen open of gesloten toestand van ionenkanalen.

Dendrieten

Boomvormige vertakte uitlopers die prikkels ontvangen.

Axon

In staat om elektrische signalen te geleiden

Synapsspleet

Ruimte tussen pre- en postsynaptische membraan.

Microgliale cellen

Zorgen voor afweer vh hersenweefsel

Oligodendrocyten

Staan in voor de myeline omhulling van axonen

Schwanncellen

Zorgen voor myelinisatie van axonen in perifere zenuwstelsel

Exciteerbare cellen

Wanneer cellen elektrische prikkels kunnen ontvangen en geleiden

Ion

Een atoom of molecule met + of – elektrische lading

Hydrofiele stof

Lost goed op in water

Actiepotentiaal

Actieve, depolariserende impulsen van korte duur

Endosoom

Een groot membraanorganel geassocieerd met het glad endoplasmatisch reticulum

Presynaptische inhibitie

De hoeveelheid neurotransmitter reduceren

Presynaptische fascilitatie

Meer neurotrnasmitter vrijstellen

Ionotrope receptoren

Met snelle, korte werking

Metabotrope receptoren

Trage, lange werking

Nerve growth factor (NGF)

De stof die een enorme uitgroei van zenuwuitlopers induceert (eiwit)

Myelinisatie

Myeiline

Gap-junction channels

De verbinding tussen neuronen, kanaaltjes

Synaps

De contactplaats van een neuron met een ander neuron, spiercellen of kliercellen

Chemische synaps

Neuronen vormen afzonderlijke eenheden die gescheiden zijn door een synaptische spleet

Elektrische synaps

Continuïteit tussen het cytoplasma van twee cellen

Ionotroop

Van invloed op de hartspier

Agonist

Stoffen die zich gedragen zoals neurotransmitter

Antagonisten

Stoffen met tegengestelde werking als de neurotransmitter

Endocannabinoïden

Lipiderige neurotransmitters, spelen een rol in pijngewaarwording

Ionotrope neurotransmitterreceptoren

Snelle, korte werking, kan inhiberend en exhiberend zijn

Metabotrope receptoren

Traag, maar lange werking. Niet rechtstreeks verbonden met een ionenkanaal

Second messengers

Brenden de boodschap van de ‘eerste’ messenger over naar het cytoplasma

Psychofarmaca

Stoffen die veranderingen in gedrag veroorzaken door in te werken op het zenuwstelsel

Antipsychotica

Geneesmiddelen die worden gebruikt bij de behandeling van zwaarwichtige psychopathologie

Antidepressiva

Werking van verschillende klassieke neurotransmitters te stimuleren

Anxiolytica

Stoffen met kalmerende of angstreducerende werking

Analgetica

Binden aan endorfinereceptoren van het pijn systeem

Zintuiglijke waarneming

Het proces dat instaat voor de registratie, de verwerking en de interpretatie van prikkels

Bijzondere waarneming

Zicht, gehoor, evenwicht, geur en smaak

Oppervlakkige waarneming

Tast, pijn, temperatuur

Diepe waarneming

Positie van spieren en gewrichten, diepe pijn

Zituigreceptorcellen

Exciteerbare cellen in de zintuigen die instaan voor sensaties

Een zintuig

Een organisatie van cellen gespecialiseerd in de waarneming van energetische of chemische prikkels

Fotoreceptoren

Stimulisenergie is licht, waardoor deze de visuele waarneming mogelijk maken

Mechanoreceptoren

Reageren op mechanische prikkels en worden gebruikt voor de zintuigmodaiteiten gehoor, tastzin, evenwicht en proprioperceptie

Chemoreceptoren

Geactiveerd door bepaalde chemische stoffen en staan in voor reuk, smaak, pijn, jeuk en irritatie

Thermoreceptoren

Reageren op temperatuursveranderingen en zorgen voor de waarneming van temperatuur

Exteroceptoren

Gevoelig voor prikkels van buiten het lichaam

Interoceptoren

Gevoelig voor prikkels van binnen het lichaam

Thalamus

Sensorische info passeert hierlangs vooraleer ze naar cerebrale cortex gaat

Lamina medullaris interna

Een laag witte stof die het hoofddeel vd thalamus verdeeld in anterieure, ventrolaterale en mediale groepen van kernen

Thalamische gating

Laat sommige prikkels door en blokkeert andere, speelt een rol in selectieve aandacht en modificatie van pijnprikkels

Pijn

Somatosensorische waarneming met een bijzondere functie voor het zelfbehoud

Pijn- of nociceptoren

Chemoreceptoren die met hun vrije zenuwuiteinden weefselbeschadigingen registreren

Fototransductie

Zet lichtprikkels om in neurale signalen (in retina)

Blinde vek

Hier bevinden zich geen fotoreceptoren

Staafjes

Nemen lichtintensiteitsverschillen waar & spelen voornamelijk een rol bij lage lichtintensiteit

Kegeltjes

Staan in voor het zien van kleuren bij hoge lichtintensiteit

Daltonisme

Rood-groenblindheid (veelvoorkomende genetische vorm bij man)

Dorsale stroom

Controleert visueel gestuurde bewegingen (‘hoe’)

Ventrale stroom

Staat in voor objectherkenning (‘wat’)

Pinna

Oorschelp

Tympanum

Trommelvlies

Cochlea

Slakkenhuis, vloeistofrillingen worden omgezet in zenuwimpulsen

Binaurale fusie

Samenvoeging van info van de beide oren

Nystagmus

Een trage volgbeweging van de ogen, gevolgd door een snelle terugkeer van de blik

Wet van Sherrington

Bij een reflex wordt één groep van spieren gestimuleerd en worden tegelijkertijd alle andere spieren geïnhibeerd

Reflex

Een koppeling in het centrale zenuwstelsel tussen waarneming en actie (uitlokken van een reflex)

Ziekte van Parkingson

Veroorzaakt door degeneratie van de dopaminerge neuronen in de substantia nigra

Basale ganglia

Substantia nigra, globus pallidus, stiatum en nucleus subthalamicus

Thyrotroping releasing hormone

Functie: stuurt de schildklier

Een motorneuron en de dwarsgestreepte spiervezels waarmee contact wordt gemaakt

Motorische eenheid

Myofibrillen

De contractiele elementen van de spiercel, zorgen voor samentrekking

Neuromusculaire synaps / junctie

De functionele verbinding tussen een motorisch neuron en een spiervezel (een chemische synaps)

Unipolaire meting

Potentiaalverschillen worden gemeten tussen een elektrode op de hoofdhuid en een indifferente elektrode (pols bv)

Bipolaire meting

Twee elektroden op de hoofdhuid en tegenover elkaar gemeten

Cicardiaan ritme

Volgt een cyclus van ongeveer 1 dag

Postprandiale dip

Het gevoel van moe zijn na een lunch

Relaxatie

We slapen nog niet, minimale aandacht voor stimuli