Thẻ ghi nhớ: Chương 1 - Lý luận chung về KTCT | Quizlet

Dòng lý thuyết thể hiện bắt đầu từ

Dòng lý thuyết thể hiện bắt đầu từ

D.Ricardo

KTCT Marx là KTCT về

Phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa

Việc phát hiện ra các quy luật chi phối quan hệ giữa người với người trong sản xuất và trao đổi nhằm mục đích

Giúp cho các chủ thể trong xã hội vận dụng các quy luật ấy, tạo động lực để không; ngừng sáng tạo, góp phần thúc đẩy văn minh và sự phát triển toàn diện của xã hội thông qua việc giải quyết các quan hệ lợi ích

Thuật ngữ KTCT xuất hiện lần đầu trong

Chuyên luận về KTCT

Chuyên luận về KTCT xuất hiện ở Châu Âu năm

1615

Chuyên luận về KTCT là tác phẩm của

Nhà kinh tế người Pháp Autoine de Montchréttien

Chuyên luận về KTCT mới chỉ

Phác thảo về KTCT

Ai là người đưa KTCT thành một chuyên ngành

Nhà kinh tế học người Anh Adam Smith

Quá trình phát triển của KTCT qua mấy giai đoạn

2, từ thời cổ đại đến XVIII và sau XVIII đến nay

Trong thời cổ đại, trung đại (TK XV về trước) KTCT có đặc điểm

Do trình độ phát triển của các nền sản xuất còn lạc hậu nên chưa có đủ các tiền đề cần thiết cho sự hình thành các luận chuyên về KT

Trong thời cổ đại, trung đại (TK XV về trước) tư tưởng KT thường có mặt trong

Các tác phẩm triết học, luận lý.

Sang thế kỉ XV có sự kiện gì nổi bật

Phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa hình thành trong lòng các quốc gia Tây Âu và dần thay thế phương thức sản xuất phong kiến.

Tiền đề cho sự phát triển lý luận KTCT tại thế kỉ XV

Trình độ mới của sản xuất xã hội

Chủ nghĩa trọng thương hình thành và phát triển trong

Giai đoạn từ giữa XV đến giữa XVII

Chủ nghĩa trọng thương hình thành và phát triển tại

Tây Âu

Vì sao chủ nghĩa trọng thương lại đặt trọng tâm vào lĩnh vực lưu thông

Do chủ nghĩa trọng thương phát triển trong thời kì tư bản trọng thương thống trị nền kinh tế

Đâu là đại diện tiêu biểu của chủ nghĩa trọng nông

Pierr Boisguillebert, François Quesney, Jacques Turgot

Chủ nghĩa trọng nông hướng việc nghiên cứu vào

Lĩnh vực sản xuất

KTCT cổ điển Anh mở đầu với lý luận của

William Petty

Sau William Petty KTCT cổ điển Anh tiếp tục phát triển với

hệ thống lý luận của Adam Smith

KTCT cổ điển Anh kết thúc với hệ thống lý luận của

David Ricardo

Đóng góp của dòng lý thuyết khai thác

Tạo cơ sở cho việc xây dựng các lý thuyết kinh tế về hành vi của người tiêu dùng; người sản xuất hoặc các đại lượng lớn của nền kinh tế.

Karl Marx dựa vào gì để phát triển lý luận kinh tế chính trị

Dựa vào việc kế thừa trực tiếp những thành quả lý luận khoa học của D.Ricardo

Bước nhảy vọt về lý luận khoa học của Marx so với Ricardo

Phát hiện ra tính hai mặt của lao động sản xuất hàng hóa, tạo tiền để cho việc luận giải một cách khoa học vể lý luận giá trị thặng dư.

Vai trò của học thuyết giá trị thặng dư

Cơ sở khoa học luận chứng về vai trò lịch sử của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa và cơ sở khoa học, cách mạng cho sự hình thành chủ nghĩa Marx

Phương pháp chủ yếu là

Trừu tượng hóa khoa học

Trừu tượng hóa là

nắm được bản chất, khối quát thành các phạm trù, khái niệm và phát hiện được tính quy luật và quy luật chi phối sự vận động của đối tượng nghiên cứu.

Chức năng pp luận thể hiện qua

Những kết luận của kinh tế chính trị (tính quy luật và quy luật kinh tế) luôn là điểm xuất phát và là tiền đề để các khoa học kinh tế khác tiếp cận và giải quyết các vấn đề trong phạm vi nghiên của mình.

Trong thời kì tư bản trọng thương loại hình tư bản thông trị là

Tư bản trọng thương

Đâu là chủ nghĩa được ghi nhận là hệ thống lý luận KTCT bước đầu nghiên cứu về sản xuất TB CN

Chủ nghĩa trọng thương

Các nhà kinh tế tiêu biểu của chủ nghĩa trọng thương

Willian Stafford, Thomas Mun (Anh); Gasparo Scaruffi, Antonso Serra (Ý); A. Montchrétien (Pháp).

Trọng tâm của chủ nghĩa trọng thương

Nghiên cứu lĩnh vực lưu thông

Ưu điểm của chủ nghĩa trọng thương

Khái quát được mục đích của các nhà tư bản là tìm kiếm lợi nhuận

Nhược điểm của chủ nghĩa trọng thương là

Lý giải thiếu khoa học khi cho rằng nguồn gốc của lợi nhuận là từ thương nghiệp, qua việc mua rẻ, bán đắt

Điều gì khiến cho chủ nghĩa trọng thương không còn phù hợp trong thời kì từ cuối thế kỷ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XVIII

Sự phát triển của chủ nghĩa tư bản trong thời kỳ cuối thế kỷ XVIII đến nửa đầu thế kỉ XVIII

Chủ nghĩa trọng nông ra đời ở đâu

Pháp

Chủ nghĩa trọng nông ra đời vào

Cuối thế kỷ XVII đến nửa đầu thế kỉ XVIII

Đóng góp quan trọng của chủ nghĩa trọng nông

Luận giải về nhiều phạm trù kinh tế như giá trị, sản phẩm ròng, tư bản, tiền lương, lợi nhuận, tái sản xuất

Nhược điểm của chủ nghĩa trọng nông

Cho rằng nông nghiệp mới là sản xuất, từ đó lý giải các khía cạnh lý luận dựa trên cơ sở đặc trưng sản xuất của lĩnh vực nông nghiệp

Nguyên do khiến chủ nghĩa trọng nông bị thay thế bởi KTCT cổ điển Anh

Sự phát triển của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa

KTCT cổ điển Anh ra đời vào khoảng

Cuối thế kỷ XVIII đến nửa đầu thế kỷ XIX

KTCT cổ điển Anh nghiên cứu

Nghiên cứu các quan hệ kinh tế trong quá trình tái sản xuất, trình bày một cách hệ thông các phạm trù kinh tế chính trị để rút ra các quy luật kinh tế.

KTCT cổ điển Anh đã rút ra kết luận gì

Giá trị là do hao phí lao động tạo ra, giá trị khác với của cải...

KTCT là

Là môn khoa học kinh tế nghiên cứu các quan hệ kinh tế để tìm ra các quy luật chi phối sự vận động của các hiện tượng và quá trình hoạt động kinh tế của con người tương ứng với những trình độ phát triển nhất định của nền sản xuất xã hội.

Kể từ sau các công trình của A. Smith, lý luận KTCT có đặc điểm

Chia hai dòng chính là Dòng lý thuyết khai thác và Dòng lý thuyết thể hiện

Dòng lý thuyết khai thác các luận điểm của A.Smith khái quát dựa vào

Các quan sát mang tính tâm lý, hành vi để xây dựng thành các lý thuyết kỉnh tế mới

Dòng lý thuyết khai thác các luận điểm của A.Smith không tiếp tục

Đi sâu vào phân tích, luận giải các quan hệ xã hội trong nền sàn xuất

Dòng lý thuyết khai thác không ngừng được bổ sung và phát triển bởi

Các nhà kinh tế và các trường phái lý thuyết ở các quốc gia châu Âu, Bắc Mỹ cho đến ngày nay.

Đặc điểm của dòng lý thuyết thể hiện

Kế thừa những giá trị trong lý luận khoa học của A.Smith

Dòng lý thuyết thể hiện tiếp tục

Bổ sung, hoàn chỉnh nội dung luận giải về các phạm trù kinh tế chính trị, đi sâu phân tích các quan hệ xã hội trong nền sản xuất, tạo ra những giá trị lý luận khoa học chuẩn xác.

Marx đã dựa xây dựng hệ thống lý luận KTCT mang tính

Cách mạng, khoa học, toàn diện về nền sản xuất tư bản chủ nghĩa, tìm ra những quy luật kinh tế chi phối sự hình thành, phát triển và luận chứng vai trò lịch sử của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa

Ai là một trong ba bộ phận cấu thành chủ nghĩa Marx

Engels

Lý luận KTCT của Marx và Engels thể hiện tập trung và cô đọng nhất trong

Bộ tư bản

Trong tư bản, Marx đã trình bày một cách khoa học và chỉnh thể về

Các phạm trù của nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa, rút ra các quy luật kinh tế cơ bản, các quan hệ xã hội giữa các giai cấp trong nền kinh tế thị trường dưới bối cảnh nền sản xuất tư bản chủ nghĩa.

Hệ thống lý luận KTCT của Marx được trình bày dưới hình thức

Các học thuyết lớn như học thuyết giá trị, học thuyết giá trị thặng dư, học thuyết tích lũy, học thuyết về lợi nhuận, học thuyết về địa tô...

Với học thuyết giá trị thặng dư nói riêng và bộ tư bản nói chung Marx đã

Xây dựng cơ sở khoa học, cách mạng cho sự hình thành chủ nghĩa Marx như một chỉnh thể làm nền tảng tư tưỏng cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động

Các đóng góp nổi bật của V.I.Lenin

Chỉ ra những đặc điểm kinh tế của độc quyền, tộc quyền nhà nước trong chủ nghĩa tư bản giai đoạn cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, những vấn đề kinh tế chính trị thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội...

Các công trình được nghiên cứu theo cách tiếp cận của kinh tê chính trị của Marx được gọi là

KTCT Maxist

Giai đoạn TK XV đến XIX có các lý thuyết kinh tế khác là

Kinh tế chính trị của các nhà tư tưỏng xã hội chủ nghĩa không tưởng (thế kỷ XV - XIX) và kinh tế chính trị tiểu tư sản (cuối thế kỷ XIX)

Đặc điểm của kinh tế chính trị của các nhà tư tưỏng xã hội chủ nghĩa không tưởng (thế kỷ XV - XIX) và kinh tế chính trị tiểu tư sản (cuối thế kỷ XIX) là

Phê phán khuyết tật của chủ nghĩa tư bản

Khuyết điểm của kinh tế chính trị của các nhà tư tưỏng xã hội chủ nghĩa không tưởng (thế kỷ XV - XIX) và kinh tế chính trị tiểu tư sản (cuối thế kỷ XIX)

Phê phán khuyết tật CNTB dựa trên tình cảm cá nhân chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa nhân đạo, không chi ra được các quy ỉuật kinh tế cơ bản của nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa dẫn tới không luận chứng được vai trò của CNTB trong quá trình phát triển của nhân loại

Đối tượng của chủ nghĩa trọng thương xác định trong

Lĩnh vực lưu thông

Đối tượng của chủ nghĩa trọng nông xác định trong

Các quan hệ kinh tế ỏ lĩnh vực nông nghiệp

KTCT cổ điển xác định đối tượng nghiên cứu trong

Nền sản xuất

Marx và Engels xác định đối tượng của KTCT là

Các quan hệ của sản xuất và trao đổi trong phương thức sản xuất mà các quan hệ đó hình thành và phát triển.

Theo nghĩa hẹp KTCT là

Là khoa học kinh tế nghiên cứu quan hệ sản xuất và trao đổi trong một phương thức sản xuất nhất định.

Đối tượng nghiên cứu của bộ tư bản là

Các quan hệ sản xuất và trao đổi của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa và mục đích cuôi cùng của bộ Tư bản là tìm ra quy luật vận động kinh tế của xã hội ấy

Theo nghĩa rộng KTCT là

Theo Engels, là khoa học về nhũng quy luật chỉ phối sự sản xuất và trao đổi những tư liệu sinh hoạt vật chất trong xã hội loài ngưòi... Những điều kiện trong đó người ta sản xuất sản phẩm và trao đổi chúng, đều thay đổi tùy từng nước, và trong mỗi nước lại thay đổi thay từng thế hệ. Bởi vậy, không thể có cùng một môn kinh tế chính trị duy nhất cho tất cả mọi nước và tất cả mọi thời đại lịch sử...

Theo Engels về thực chất, KTCT là

Một môn khoa học có tính chất lịch sử...; nó nghiên cứu trước hết là nhũng quy luật đặc thù của từng giai đoạn phát triển của sản xuất và của trao đổi, và chỉ sau khi nghiên cứu như thế xong xuôi rồi nó mới có thể xác định ra một vài quy luật hoàn toàn có tính chất chung, thích dựng, nói chung, cho sản xuất và trao đổi

Đối tượng của KTCT Marx-Lenin là

Là các quan hệ xã hội của sản xuất và trao đổi mà các quan hệ này được đặt trong sự liên hệ biện chứng với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất và kiến trúc thượng tầng tương ứng của phương thức sản xuất nhất định.

Khi nhấn mạnh việc đặt các quan hệ sản xuất và trao đổi trong mốì liên hệ với trình độ phát triển của lực ỉượng sản xuất và kiến trúc thượng tầng tương ứng, kỉnh tế chính trị Marx-Lenin

Không xem nhẹ các quan hệ kinh tế khách quan giữa các quá trình kinh tế trong một khâu và giữa các khâu của quá trình tái sản xuất xã hội với tư cách là một chỉnh thể biện chứng của sản xuất, lưu thông, phân phối, tiêu dùng

Trước đây hầu hết các nhà nghiên cứu KTCT Marx-Lenin chỉ nhấn mạnh

Quan hệ sản xuất, mà quan hệ sản xuất lại chỉ quy về quan hệ sở hữu, quan hệ tổ chức quản lý, quan hệ phân phối thu nhập

Các nhà kinh điển KTCT khẳng định

Kinh tế chính trị Mác - Lênin nghiên cứu quan hệ xã hội của sản xuất và trao đổi nghĩa là mặt xã hội của sự thống nhất biện chứng của cả sản xuất, lưu thông, phân phôi, tiêu dùng.

Mục đích của KTCT Marx-Lenin

Phát hiện ra các quy luật chi phối quan hệ giữa người với người trong sản xuất và trao đổi

Đặc điểm của quy luật kinh tế

Tồn tại khách quan, không phụ thuộc vào ý chí của con người, con người không thể thủ tiêu quy luật kinh tế, nhưng có thể nhận thức và vận dụng quy luật kinh tế để phục vụ lợi ích của mình. Khi vận dụng không phù hợp, con người phải thay đổi hành vi của mình chứ không thay đổi được quy luật.

Đặc điểm của chính sách kinh tế

Là sản phẩm chủ quan của con người được hình thành trên cơ sở vận dụng các quy luật kinh tế. Chính sách kinh tế vi thế có thể phù hợp, hoặc không phù hợp với quy luật kinh tế khách quan. Khi chính sách không phù hợp, chủ thể ban hành chính sách có thể ban hành chính sách khác để thay thế.

Để nghiên cứu kinh tế chính trị Mác - Lênin cần

Cần vận dụng thành thạo phép biện chứng duy vật và nhiều phương pháp nghiên cứu chuyên ngành thích hợp.

Kinh tế chính trị Mác - Lênin còn yêu cầu sử dụng nhiều phương pháp nghiên cứu thích hợp như

Trừu tượng hóa khoa học, lôgíc kết hợp với lịch sử, thống kê, so sánh, phân tích tổng hợp, quy nạp diễn dịch, hệ thống hóa, -mô hình hóa, khảo sát, tổng kết thực tiễn...

Trừu tượng hóa khoa học là pp chủ yếu vì

các nghiên cứu của KTCT không thể được tiến hành trong các phòng thí nghiệm, không thể sử dụng các thiết bị kỹ thuật; các quan hệ xã hội của sản xuất và trao đổi, các quá trình kinh tế luôn phức tạp, chịu sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau

Việc sử dụng pp trừu tượng hóa khoa học giúp việc nghiên cứu KTCT trở nên

Đơn giản hơn, nhanh chóng tiếp cận được bản chất đối tượng nghiên cứu

Trừu tượng hóa khoa học là phương pháp được tiến hành bằng cách

nhận ra và gạt bỏ khỏi quá trình nghiên cứu những yếu tố ngẫu nhiên, những hiện tượng tạm thời, gián tiếp, trên cơ sở đó tách ra được những dấu hiệu điển hình, bền vững, ổn định, trực tiếp của đối tượng nghiên cứu

Để dùng tốt pp trừu tượng hóa khoa học cần

Cần có kỹ năng khoa học xác định đúng giới hạn của sự trừu tượng hóa

KTCT Marx-Lenin có mấy chức năng

4 là nhận thức, thực tiễn, tư tượng, pp luận

Chức năng nhận thức của KTCT Marx-Lenin thể hiện qua

Cung cấp hệ thống tri thức lý luận về sự vận động của các quan hệ xã hội trong sản xuất và trao đổi; về sự tác động biện chứng giữa các quan hệ xã hội đó với lực lượng sản xuất và kiến trúc thượng tầng tương ứng trong từng thời kỳ phát triển của nền sản xuất xã hội.

KTCT Marx cung cấp

hệ thống tri thức mở về những quy luật chi phối sự phát triển của sản xuất và trao đổi gắn với phương thức sản xuất, về lịch sử phát triển các quan hệ của sản xuất và trao đổi của nhân loại nói chung, về nền sản xuất tư bản chủ nghĩa và thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội nói riêng; những phạm trù kinh tế cơ bản, bản chất, phát hiện và nhận diện các quy luật kinh tế của kinh tế thị trường.

Chức năng tư tưởng của KTCT Marx thể hiện

góp phần xây dựng nền tảng tư tưởng cộng sản cho những người lao động tiến bộ và yêu chuộng tự do, củng cố niềm tin để xây dựng một xã hội tương lai tốt đẹp; góp phần xây dựng thế giới quan khoa học cho những chủ thể có mong muốn xây dựng một xã hội hướng tới giải phóng con người, xóa bỏ dần những áp bức bất công

Chức năng thực tiễn của KTCT thể hiện

phát hiện ra các quy luật, và tính quy luật chi phối sự vận động của các quan hệ xã hội trong sản xuất và trao đổi. Trong hoạt động thực tiễn nếu vận dụng đúng quy luật sẽ mang lại hiệu quả cao cho hoạt động, vì thế, kinh tế chính trị Marx - Lenin mang trong nó chức năng cải tạo thực tiễn, thúc đẩy sự phát triển của xã hội