Kaarten: MSS BL Ann Cools Schouder | Quizlet

subacromiale boog

= acromion, proc coracoideus en lig coracoacromiale

coracoacromiaal ligament

- beperking translatie humeruskop naar craniaal

- vaak verdikt bij patiënten met RC scheur

types acromion

1. flat

2. curved

3. hooked ( kleinste afstand met humerus)

labrum

-vervormbaar door fibreuze en fibrocartilagineuze weefsel

-vooral een aanhechtingspunt voor de GH ligamenten en de bicepskop

SLAP-letsel

= superior labral tear from anterior to posterior

- oorsprong bicepspees komt in gedrang

GH-kapsuloligamentaire complex

= gewrichtskapsel + ligamenten

- beperkt translaties

- gewrichtsplooi onderaan > volledige ROM schouder toelaten

adhesieve capsulitis

= fibreuze adhesies in gewrichtskapsel, vooral antero-inferieur

> kapselplooi kan zich niet ontvouwen bij elevatie

rotatorcuff interval

onderrand supraspinatus

bovenrand subscapularis en proc coracoideus

- lange bicepskop zit hier

- alleen coracohumerale en superieur GH ligament zorgen hier voor de stabiliteit

- beperkt overmatige GH bewegingen

sulcus sign

glenohumeral instability

- in neutrale stand en exo

- in neutrale stand kan dit fysiologisch aanwezig zijn door hyperlaxiteit

- in exo wordt RC interval normaal opgespannen dus zou sulcus sign moeten verdwijnen, blijft het toch is er een letsel

sternoclaviculair gewricht

laat 40° elevatie toe

- bij de eerste 2/3 van

- daarna rotatie van clavicula rond de eigen as (weg van de scapula)

AC-gewricht

max 10° angulaire beweging mogelijk

lig conoideum

tussen clavicula en proc coracoideus

- komt op spanning bij rotatie van clavicula rond eigen as, weg van de scapula

- kan een beweging veroorzaken want zo nog verdere elevatie

krachtenkoppel levator scapulae en romboidei

- neerwaartse rot, retractie en elevatie scapula

- posturale functie

- iets in de achterzak steken

- met pectoralis minor: zorgt voor depressie

- wanneer deze spieren geïsoleerd zouden werken > elevatie

- verzwakking > verminderde functie in trekbewegingen

- vaak hypertoon > neerwaartse rot > functionele vernauwing SA-ruimte

pectoralis minor

- anterieure tilt scapula door insertie coracoid

- neerwaartse rotatie

- elevatie: open keten

- gesloten keten: depressie

- krachtenkoppel met levator scapulae en romboïdei: abducerende component wordt geneutraliseerd door adductie

- vaak hypertonie: neerwaartse rotatie en anterieure tilt

- TOS syndroom

m. subclavius

- trekt clavicula naar eerste rib

- stabiliseren SC-gewricht

m. deltoideus

- belangrijkste prime over voor elevatie

- indien scapula niet opwaarts roteert bereikt deltoideus zijn grootste verkortingscapaciteit al op 90°

- grootste verkortingscapaciteit= 60% rustlengte

- krachtenkoppel met RC: craniale translatie humerus wordt gecontroleerd door caudale translatie

- afgeraden om in interne rotatie te eleveren > res vector wordt meer craniaal

teres major

- Endo, retroflexie en adductie

- opwaartse rotator door oorsprong aan angulus inferior: wanneer insertie gefixeerd

- vaak hypertoon bij zwemmers > shrug-fenomeen (elevatiestand)

latissimus dorsi

- geforceerde in- en expiratie

- in zit romp omhoog duwen > depressie nodig van de schouder

- bij zwemmers kan dit verkorten > ROM beperking abductie en anteflexie en kyfotische houding

- vaak gebruikt als transplantaatiemateriaal

transplantatie

latissimus dorsi

frozen shoulder

- acute emotionele stress kan symptomen initiëren

- geassocieerd met diabetes, schildklieraandoeningen en hartaandoeningen

- eerder een ziekte dan een letsel

- meer bij vrouwen en niet-dominante zijde

- recidive aan zelfde zijde is heel zeldzaam

- self-limiting disease: natuurlijk herstelproces

- vermijden de pijnlijke bewegingen uit te voeren

- mobilisaties en stretches over pijngrens heen worden afgeraden

self-limiting disease

natuurlijk herstelproces

bv. frozen shoulder

capsulair patroon schouder

exo>abductie>endo

doelstellingen bij FS pijn > stijfheid

- pijndempend

- houdingscorrectie

- GH mobilisaties: harmonics, tracties, translaties, angulair (graad 1)

- actieve oefentherapie (toename pijn niet toegestaan)

- alle pijnvrije activiteiten onderhouden

doelstellingen bij FS stijfheid > pijn

- ROM toename, krachttoename

- scapulothoracale houdingscorrecties

- GH mobilisaties: graad 3 en 4

- actieve oefentherapie

corticosteroïde injecties bij frozen shoulder

voornamelijk enkel om de pijn te dempen, beïnvloeden ROM niet

passieve mobilisaties voor ROM bij frozen shoulder

moeten binnen de pijngrens

- met dorsale translatiecomponent hebben de grootste effectiviteit

muscle guarding

reflexmatige contractie van de spieren waardoor de ROM kleiner is

- onderzocht met anesthesie

- voornamelijk m. subscapularis want vooral exo en abductie zijn beperkt

- dus verminderen van hypertonie m. subscapularis!

schouder-hand syndroom

= algoneurodystrofie / Complex Regional Pain Syndrome

- pijn, sensibel en motorisch en trofiek

- volledig BL

- na trauma of operatie

- karakteristieken: depressie, narcistisch, angst

- pijn neemt toe bij bewegen en af bij ondersteuning

3 stadia bij schouder-handsyndroom

1. hyperemisch stadium

- zwelling, pijn in rust, hypersensiviteit

2. ischemisch stadium

- stijfheid neemt toe id schouder, trofische veranderingen vd huid

3. atrofisch stadium

- bleek lidmaat, strofisch en afunctioneel

behandeling schouder-hand syndroom

-pijndemping

-onderhoud functie ADL, onder de pijngrens

- preventie!!

impingement

eerder een symptoom dan een diagnose

- vervangen door termen die op de functie wijzen zoals: SAPS of RCRSP

subacromiale conflicten

er wordt verwezen naar de biomechanische/ kinematische oorzaken

- van de weke delen

2 mechanismen voor afname SA-ruimte

1. primaire/ structurele impingement: werkelijke structurele obstructie

2. secundaire/ functioneel SA-conflict:

tijdelijke conflict situatie tijdens bepaalde houdingen of bewegingen

functionele vernauwingen van de SA-ruimte

- bewegingsgebonden

- abnormale humeruskop translaties

- afwijkingen in de houding en bewegingen van de scapula > acromion beweegt te veer richting de humerus

klinisch SAPS

- painful arc

- pijn bij bewegingen boven schouderhoogte

bursitis subacromiodeltoidea

-acuut: na trauma inflammatie > zwelling

- chronische primaire: onvoldoende heling van acuut

- chronische secundaire: veelvuldige compressie

- primair/ structureel SA-conflict

behandelstrategie bursitis

enkel. bij chronische secundaire bursitis behandelen we de onderliggende pathologie

- oefeningen die SA-ruimte vergroten: translatie in de pijnlijke houding

Isometrische contracties latissimus dorsie en pectoralis minor > arm naar caudaal

Exorotatie oefeningen in ruststand

exorotatie

vergroot de SA-ruimte

structuur gerelateerde klachten RC

RC is gezwollen > vernauwen SA-ruimte

functioneel gerelateerde klachten RC

krachttekort van RC zorgt voor vernauwing SA-ruimte tijdens bepaalde bewegingen of houdingen

- geen zwelling

SAPS gerelateerd aan RC pathologie

zowel de RC-belasting in conflict-uitlokkende positie als niet uitlokkende positie zijn pijnlijk

oefeningen met hoogste RC activiteit

- exo tegen weerstand

vooral infraspinatus en teres minor

in 90°: participatie supraspinatus stijgt

SA druk verlaging (afstand acromion en humerus stijgt)

- Endo tegen weerstand

m. subscapularis

- Horizontale abductie met exo

m. infraspinatus

- full can

m. supraspinatus

in scapulaire vlak

reactieve tendinopathie

hoog actueel

- pijn in rust

- drukpijn

- beperkingen ADL

- pijn bij contractie

- soft tissue en stretching afgeraden

- circulatie bevorderende oefentherapie

degeneratieve tendinopathie

laag actueel

- geen pijn tijdens rust

- zowel concentrisch-excentrisch als zuiver excentrisch hebben pijndempende werking en verbeterde functie

full-can test

test pezen RC

algemene behandelstrategie bij tendinopathiën

pijnmanagement

soft-tissue technieken

oefentherapie

stretching

-pijn mag aanwezig zijn

isometrische oefeningen bij pijn

- 70%1RM

- 30-40"

- 5x HH

- VAS 4-5/10

RC scheuren

-traumatisch/degeneratief

-zijn niet altijd symptomatisch, vooral degeneratieve

risicofactoren RC sheuren

-roken

-obesitas

-genetische voorbeschiktheid

behandelstrategie RC scheur

-protectieve beperkte belasting RC

- kunnen reiken boven schouderhoogte

- dus elevatiebewegingen met min load

- oefeningen met gedoseerde compressiekracht: RC moet minder stabiliseren > GEEN PIJN

schouderinstabiliteit verdeling

-oorzaak (traumatisch/niet)

-frequentie

-richting

-ernst (subluxatie of dislocatie)

TUBS

Traumatic Unilateral Bankart Surgery

- traumatisch

- anterieur

- bankart letsel en hill-sachs laesies

- secundair tot neurologisch lijden ( axillaris )

- SAPS klachten

- we willen dynamische gewrichtsstabiliteit optimaliseren

- immobilisatie periode: sling (spiercontrole mag al)

aanleren bewuste spiercontrole RC

fase 1: exorotatie tegen isom weerstand

fase2: contractie aanhouden terwijl T weerstand lost > cocontractie

fase 3: cocontractie uitvoeren zonder voorgaande isom weerstand

TIJDENS IMMOBILISATIE PERIODE

behandelstrategie TUBS

-spiercontrole

-dynamische oefeningen met behoud cocontractie

-functionele oefeningen

AIOS

Acquired Instability Overuse syndrome

- bovenhandse sporters

- overrekking anterieure kapsel > grotere ROM > meer anterieure translaties

behandelstrategie AIOS

- verhogen GH stabiliteit

- verhogen belastbaarheid

- van uithouding (60%) naar kracht (80%)

AMBRI

atraumatic multidirectional bilateral rehabilitation inferior

- bij congenitale laxiteit

- translaties vooral inferieur

- oefentherapie dus focussen op superieure translatie: deltoideus

behandelstrategie AMBRI

- spiercontrole deltoideus

- GKK

- OKK met compressie

GK oefeningen in progressie AMBRI

belasting (gewicht van lichaam op de schouders)

modaliteit (statisch vd dynamisch)

vlak

bicepsgerelateerde pathologie behandeling

- optimaliseren glijcapaciteit

- verhogen van de belastbaarheid

oefeningen ter bevordering van de glijcapaciteit vd biceps

- low load

- grote HH

- progressieve anteflexie component inbouwen

upper trapezius

fasisch

lower trapezius

tonisch

scapulothoracale disfunctie

verminderde opwaartse rotatie, posterieure tilt en externe rotatie

- serratus anterior en trapezius

- 3 types

- zowel primair als secundair

type 1 scapulaire disfunctie

- anterieure tilt

- annulus inferior zichtbaar

- eventueel hypertonie pectoralis minor of disfunctie krachtenkoppel

type 2 scapulaire dysfunctie

- margo medialis zichtbaar

- te veel interne rotatie

type 3 scapulaire dysfunctie

- angulus superior zichtbaar

- te veel neerwaartse rotatie

- hypertonie levator scapulae

- vertonen shrug fenomeen

behandelstrategie scapulothoracale dyfunctie

- scapulothoracale spiercontrole

- oefentherapie: spier evenwicht

- manuele therapie hypertone spieren

training scapulothoracale spiercontrole

fase 1: opwaartse rotatie, externe rotatie en posterieure tilt

feedback: corocoideus, sternum opheffen (thoracale extensie)

musculaire ratio's

hypertone spier id teller

hypotone spier id noemer

> ideaal= kleiner dan 1

TOS

-meer bij vrouwen

-krachtvermindering na belastende beweging

-uitstralen nr arm

-release fenomeen: klachten treden pas op na de compressie

-veneuze compressie: hand blauw en gezwollen

-arteriele compressie: hand bleek en verlammende pijn

-soms door verstoorde diafragmale ademhaling

-zowel conservatief als chirurgisch behandeld

volgende punten bevragen in anamnese zenuwletsel

- compressie of tractie letsel

- trage of snelle impact

- in welke houding is trauma gebeurd

syndroom van parsonage turner

acute plexitis brachialis

- acute pijnklachten in volledige arm

- uitval van sommige spieren

quadrilateral space syndrome

- vooral bij sporters

- n. maxillaris

- ruimte gevormd door teres major, minor, triceps en humerus

- pijn aan posterieure zijde van schouder

- palpatie gevoelig

behandelstrategie zeuwletsel

-oefentherapie: kracht en functie herstellen

-elektrostimulatie

meest voorkomende traumas AC en SC

dislocaties

ligamentaire verrekkingen

AC-pathologie

- gerefereerde pijn in C4 dermatoon

- horizontale adductie (compressie) > pijn

- horizontale abductie (rek) > pijn

- pijn bij weerstand ad- en abductie

- pianofenomeen

SC-pathologie

- zelfde tests positief al AC

- zwelling

behandeling AC- en SC-subluxaties

- aspecifieke oefentherapie

- tijdelijk geen zware gewichten op de schouders

3 categoriën schouderprothese

1. totale schouderprothese met goede RC functie en deltoideus (6 maand)

2. TSP met beperkte functie RC en deltoideus

> ook normaal revalidatieprogramma, met vertraging om musculatuur niet te overbelasten (1 jaar)

3. TSP met ernstige beenderige en/of musculaire letsels

limited goal revalidatieprogramma

werken aan minimalel verbeteringen

• bij totale schouderprothese met ernstige beenderige en/of musculaire letsels

omgekeerde prothesen schouder

glenoïdaal vlak wordt vervangen door convexiteit en humeruskop door concaviteit

- medialisering van as van rotatie > betere hefboom werking deltoideus

behandeling schouderprothese

week 1-4: onmiddellijke mobilisatiefase

week 4-6: vroege spierversterkende fase

week 10-12: max tonificatiefase

Bij TSP met verminderde spierfunctie > passieve mobilisatie pas na 1-2 weken, isometrisch na 4-6 en actief geassisteerd na 6-8

onmiddellijke mobilisatiefase schouderprothese (week 1-4)

Dag 1: actieve mob elleboog, pols en vingers

Dag 2-3: passieve mob anteflexie en elevatie in scap vlak (<90°)

passieve mob naar exo 30°

ONDER PIJNGRENS

Week 2: scapulaire stabilisatieoefeningen

ook passieve mob naar endo

isometrische oefeningen

low load GK oefeningen (benchslide)

Week 3-4:

vroege spierversterkende fase schouderprothese (week 4-6)

actieve ROM oefeningen: anteflexie, elevatie scap vlak en abductie

Lichte dynamische weerstandsoefeningen <90°

Tonificatie biceps, triceps en onderarmspieren

maximale tonificatiefase schouderprothese (week 10-12)

Krachttraining voor alle schouderspieren, nadruk op RC, deltoideus en scapulaire spieren

Maand 5-6: functionele training

anatomische schouderprothese risico, beperkingen en aandachtspunten

risico: stijfheid en loslating subscapularis

beperkingen: geen exo > 45° eerste 6 weken

aandachtspunten: RC activatie (na 6 weken)

omgekeerde schouderprothese risico, beperkingen en aandachtspunten

risico: luxatie

beperkingen: geen Endo of exorot > 45° eerste 6 weken

aandachtspunten: deltoidtraining

behandelstrategie fractuur spina scapulae

- na wegname draagdoek starten met oefentherapie, vooral abductie en exo onder pijngrens

- mobiliteit herwinnen

- Na 4 weken: tonificatie scapulaire spieren

behandeling fractuur tuberculeus majus

- Na 3 weken: actief geassisteerde elevatiebewegingen

wanneer abductie vlot verloopt wordt exo toegelaten

behandeling abductiefractuur collum humeri

Week 2: pendel oefeningen in sling

Week 4: geassisteerde oefeningen, ook abductie

Pas na 6 weken rotatie oefeningen zonder weerstand

behandeling fractuur humerusdiafyse

In sling: pendeloef, flexie en extensie

Rotatie na 3 maand

fracturen

- altijd oefenen ONDER DE PIJNGRENS

- mobiliseren met kleine hefboom

- Frozen shoulder vertraagt proces

artroscopische subacromiale decompressie

artroscopische ingreep waarbij men storende structuren verwijderd

- zoals bursectomie, calcificaties

- vanaf dag 1 zijn mobilisaties onder pijngrens toegestaan (<90°)

RC hechtingen

- beschermen van de gehechte pees, door compressie component > immobilisatie in abductie

- max recuperatie na 1 jaar

- return to sports na 6 maand

- wordt vertraagd door Frozen shoulder en retear

behandelstrategie RC hechting

- Week 1-2: absolute immobilisatie

- Week 3-4: passieve mob, GK pendel, S en T houdingscorrecties

- Week 5-6: actief geassisteerde oef, alles <90°

- Week 6-12: actieve oefeningen >90° en weerstand met geringe belasting

- Week 12- 26: openketenoef

bicepstenodese

= lange bicepskop wordt opnieuw gehecht aan humerus, onder sulcus interuberculare

bicepstenotomie

= bicepspees wordt doorgesneden en niet opnieuw gehecht

artroscoop

-posterieur water in gewricht pompen

-GEEN lucht: na trauma kan dit leiden tot lucht dat via spongiosa vh bot in de bloedbaan terecht komt > luchtembolen

epaulette teken

- bij luxatie

- vierkantige schouder