Functieleer H1

Functieleer door prof. Wagemans

Psychologie (oorspronkelijke definitie)

Zielkunde, wetenschap van de geest

Dualisme

Geest en lichaam zijn van elkaar gescheiden, twee verschillende entiteiten

Geest-lichaam-probleem

Probleem van interactie tussen beide entiteiten

Monisme

Geest en lichaam zijn twee aspecten van eenzelfde entiteit

Ontologische variant van materialisme

alleen het fysische bestaat echt, alles is materie

Epistemologische variant van materialisme

Alleen het fysische kan wetenschappelijk bestudeerd worden; psychologische verklaringen kunnen gereduceerd worden tot hun overeenkomstige fysische processen → reductionisme

Epistemologische variant van idealisme

Werkelijkheid kan enkel gekend worden via eigen zintuigen en eigen denken; werkelijkheid wordt beïnvloed door werking zintuigen en denken; geen wereld buiten eigen waarneming; subjectiviteit → solipsisme

Ontologische variant van idealisme

Alles in de natuur heeft een ziel → panpsychisme

Psychofysica

Extra wetenschap van functionele relatie tussen lichaam en geest

Belangrijke mijlpaal in ontwikkeling psychologie als wetenschap

Psychologie (hedendaagse definitie)

Wetenschap van gedrag en factoren die dit beïnvloeden (gedragsdeterminanten)

Pareidolia

Het zien van betekenisvolle figuren in vormloze prikkels

Hawthorne effect

Aandacht biedt gevoel van waardering en erkenning; waardering en erkenning als verloren psychologische factor

Scheermes van Ockham

Geheel van gegevens zo zuinig mogelijk verklaren, met zo weinig mogelijk en zo eenvoudig mogelijke variabelen

Natuurwetenschappen (Dilthey)

Gericht op het verklaren van wetmatigheden in natuur (verklaren)

Menswetenschappen (Dilthey)

Gericht op het begrijpen van mens en zijn geschiedenis (begrijpen)

Methodenleer

Fundament van de psychologie waarop overige 4 basisdomeinen verder bouwen dat aangeeft hoe psychologische fenomenen wetenschappelijk onderzocht moeten worden

Functieleer

Studie van de algemene menselijke functies en capaciteiten (waarneming, denken, taal, leren en emotie)

Persoonlijkheidsleer

Studie van datgene waarin het individu uniek is en zich onderscheidt van anderen, de individuele persoonlijkheid, zowel normaal als abnormaal

Ontwikkelingsleer

Studie van de ontwikkeling van de mens van geboorte tot dood in alle aspecten (biologische functies, persoonlijkheid, gedrag…)

Gedragsleer

Studie van gedrag van mens in wisselwerking met zijn omgeving, zowel fysisch als sociaal

Rationalisme

Alle kennis komt voor uit het verstand als enige bron (de ratio)

Empirisme

Alle kennis komt voor uit zintuiglijke ervaringen als enige bron (de empirie)

Solipsisme

We kunnen de realiteit buiten ons niet met zekerheid kennen, ook aan het zelf moeten we twijfelen

Frenologie

Methode om iemands persoonlijkheid en vaardigheden af te lezen via knobbels op schedel

Substractiemethode

Identificeren van mentale basisprocessen door vergelijking van condities die maar op 1 component van elkaar verschillen

Mentale chronometrie

Meting tijdsduur van mentale processen

Völkerpsychologie, cross-culturele psychologie

Veel aandacht voor complexere sociaal-psychologische onderwerpen (taal, mythologie, cultuur)

Stream of consciousness

Bewustzijn als activiteit, proces, waarbij soms iets naar achtergrond verdwijnt en weer naar voor als aandacht erop gericht wordt

Atomistisch

Het ontrafelen in elementaire bouwstenen

Holistisch

Kijken naar het gehele totaalbeeld

Experiëntieell

Nadruk op subjectieve beleving, gebruik van introspectie bij analyse van bewustzijnsinhouden

Objectivistisch

Enkel wetenschappelijk observeerbare entiteiten rekening brengen (stimuli en response) dus interne processen in ‘black box’ waarover geen wetenschappelijke uitspraken mogelijk zijn

Phi motion

Speciale vorm van schijnbare beweging met enorme impact op Gestaltpsychologie, w beschouwd als start van Berlijn-school

Apparent motion

Het zien van beweging tussen twee kort aangeboden en kort op elkaar volgende prikkels

One-sided dependancy

Relaties tussen delen die geheel bepalen

Two-sided dependancy

Sterk geheel beïnvloedt de waarneming van de delen

Aha Erlebniss

Cognitief inzicht in het probleem dat plots en als één geheel (Gestalt) uit het niets opduikt, uniek voor hogere diersoorten

Operante conditionering

Gedrag wordt versterkt door positieve bekrachting (beloning) en afgezwakt door negatieve bekrachtiging (straf)

Test-Operate-Test-Exit (TOTE)

Feedback loop en basisoperatielus; mechanisme implentatie van plan of doel, kan ook recursief zijn → mogelijkheid van complexe gedragsplannen