Kaarten: menselijke biologie en ziekteleer | Quizlet

oplosmiddel

vloeistof waarin andere substanties oplossen

opgeloste stof

elke opgeloste substantie

hydrofiel

polaire moleculen die aangetrokken zijn tot water en er makkelijk met interacteren

hydrofoob

niet-polaire, neutrale moleculen die niet interacteren met water en niet oplossen

pH-schaal

een meting van de concentratie aan H+ ionen in een oplossing

homeostase

natuurlijk evenwicht

buffer

elke substantie die ervoor zorgt dat veranderingen in de pH, die normaal bij toevoegen van een zuur of een base optreden, tegengehouden worden

macromoleculen

organische moleculen met onbeperkte grootte, bestaan uit duizenden/miljoenen smallere moleculen

dehydratie synthese

kleinere moleculen (subeenheden) worden toegevoegd via covalente bindingen - elke keer als een subeenheid toegevoegd wordt, wordt het equivalent van een watermolecule verwijdert

hydrolyse

afbreken van macromoleculen - het equivalent van een watermolecule wordt toegevoegd elke keer wanneer een covalente binding tussen twee enkele subeenheden uit de ketting verbroken wordt

monosaccharides

simpelste vorm van koolhydraten, ringvormige structuur die bestaat uit C, O en H in een 1-2-1 verhouding

oligosaccharides

korte ketens van monosaccharides gevormd door dehydratie synthese

polysaccharides

complexe koolhydraten waarbij doormiddel dehydratie synthese duizenden monosaccharides samengevoegd worden in rechte of vertakte ketens

Triglycerides of vetten

gesynthetiseerd van een glycerol molecule en 3 vetzuurstaarten (ketting van hydrocarbons dat eindigt in een carboxylgroep - opgeslagen in vetweefsel en belangrijke bron voor energie in ons lichaam

Phospholipiden

gemodificeerde vorm van lipiden en primaire structurele component van celmembranen

steroïden

opmerkelijke andere structuur, maar niet-oplosbaar in water dus als vet gezien

polypeptide

enkele reeks van 3 tot 100 aminozuren aaneengemaakt d.m.v. dehydratie synthese

eiwit

polypeptide langer dan 100 aminozuren en met complexere structuur en functie - soms reeks van polypeptides

denaturatie

Eiwitstructuur kan permanent beschadigd geraken door veranderingen in T op pH, wat leidt tot verlies van biologische functie

enzymen

een eiwit dat als biologische katalysator fungeert (snelheid chemische reacties versnellen zonder deel te worden)

DNA of deoxyribonucleïnezuur

het genetische materiaal in levende wezens en stuurt alles wat de cel doet - zowel het organisatieplan als de instructies om het plan uit te voeren

RNA of ribonucleïnezuur

verantwoordelijk voor de uitvoering van de instructies van DNA en, in sommige gevallen, voor het reguleren van de activiteit van DNA zelf - bij sommige virussen is RNA het genetisch materiaal (i.p.v. DNA)

Adenosinetrifosfaat of ATP

een universele energiebron voor cellen omdat de bindingen tussen de fosfaatgroepen veel potentiële energie bevatten (identiek aan het adenine bevattende nucleotide in RNA, maar ATP bezit 2 extra fosfaatgroepen)

ADP of adenosinedifosfaat

anorganische fosfaatgroep

plasmamembraan

buitenmembraan waarmee alle cellen omgeven zijn, maakt beweging van sommige stoffen in en uit de cel mogelijk, beperkt de beweging van anderen en maakt de overdracht van informatie over het membraan mogelijk

eukaryoot

menselijke cellen met 3 basiscomponenten (plasmamembraan, nucleus/kern en cytoplasma)

prokaryoot

bacteriën met criteria

cytosol

zachte, gelachtige vloeistof in cytoplasma

celorganellen

verschillende microscopisch kleine structuren in cytosol

microvilli

microscopisch kleine projecties van plasmamembraan (sommige cellen hebben er talloze)

organellen

membraangeboden structuren van een cel

kernmembraan

buitenoppervlakte van kern bestaat uit dubbellaags membraan

endoplasmatisch reticulum

celorganel dat de meeste biologische moleculen synthetiseerd

blaasjes

membraangeboden bolletjes die iets in de cel omsluiten

endocytose

opnemen van stoffen die door celmembraan werden ingesloten

cytoskelet

losjes gestructureerd netwerk van vezels, microtubuli en microfilamenten

microtubuli

kleine holle buisjes

microfilamenten

dunne vaste vezels

passief transport

transporteren van een molecule zonder dat een cel energie moet gebruiken, berust op het mechanisme van diffusie

diffusie

beweging van moleculen van het ene gebied naar het andere als resultaat van deze willekeurige beweging

selectief permeabel

niet alle stoffen kunnen door diffusie passeren

osmose

de netto diffusie van water over een selectief permeabel membraan

osmotische druk

vloeistofdruk die nodig is om osmose precies tegen te gaan

ureum

neutraal afvalproduct dat door nieren uit lichaam verwijdert wordt)

actief transport

stoffen door het plasmamembraan verplaatsen tegen hun concentratiegradiënt in, energie vereist

endocytose

verplaatst materialen de cel in

exocytose

verplaatst materialen de cel uit

receptoreiwitten

eiwitten die het plasmamembraan overspannen en informatie over het membraan ontvangen en verzenden

toniciteit

relatieve concentratie van opgeloste stoffen in twee vloeistoffen

hypertoon

concentratie buiten cel is groter dan binnen de cel - cel krimpt

hypotoon

concentratie buiten cel is kleiner dan binnen de cel - cel zwelt op

metabolisme of stofwisseling

som van alle chemische reacties die plaatsvinden in het organisme

metabole route

ene reactie volgt naar de andere in geordende en voorspelbare patronen

anabolisme

moleculen samengevoegd tot grotere moleculen met meer energie - vereist energie

katabolisme

grotere moleculen worden afgebroken tot kleinere moleculen - geeft energie vrij

glucose

suikermolecuul met 6 koolstofatomen, klein molecuul met veel potentiële energie in zijn bindingen

glycogeen

opslagvorm glucose

triglyceriden

opslagvorm vet

anaëroob

zonder zuurstof

weefsels

groepen gespecialiseerde cellen die qua structuur vergelijkbaar zijn en gemeenschappelijke functies vervullen Bv: hartspierweefsel (hartspiercellen die samenwerken om bloed te pompen)

epitheelweefsels

weefsels die bestaan uit cellagen die verschillende oppervlakken en lichaamsholten bekleden en bedekken

klieren

epitheelweefsels dat gespecialiseerd zijn om producten te synthetiseren en uit te scheiden

exocriene klieren

scheiden producten af in een hol orgaan of kanaal (bv: zweetklieren)

endocriene klieren

scheiden hormonen af in de bloedbanen (bv: schildklier)

squamous epithelium

plaveisepitheel

cuboidal epithelium

kubusvormig epitheel

columnar epithelium

zuilvormig epitheel (kolomepitheel)

slijmbekercellen

cellen in het kolomepitheel die een dikke vloeistof uitscheiden dat de weefsels smeert en bacteriën, virussen en irriterende deeltjes vasthoudt

eenvoudig of simple epitheel

bestaat uit één laag en is zo dun dat moleculen er gemakkelijk doorheen kunnen

gestratificeerd epitheel

bestaat uit meerdere lagen of strata, is dikker en biedt bescherming voor onderliggende cellen

basismembraan

ondersteunende niet-cellulaire laag die zich onder de cellen van het epitheelweefsel bevindt

bindweefsel

weefsels die zachtere organen tegen de zwaartekracht in ondersteunen, lichaamsdelen met elkaar verbinden, vet opslaan en bloedcellen produceren

de matrix

Grootste deel bestaat uit niet-levend extracellulair materiaal

vezelig bindweefsel

vezelig bindweefsel dat instaat voor de verbindingen tussen verschillende lichaamsdelen en zorgt voor kracht, ondersteuning en flexibiliteit

collageen vezels

gemaakt uit eiwitten, geven kracht en zijn enigszins flexibel

elastische vezels

dunne opgerolde vezels, gemaakt uit eiwit elastine, kunnen uitrekken zonder te breken

reticulaire vezels

dunne collageenvezels die met elkaar verbonden zijn, niet altijd een element, intern structureel raamwerk voor sommige zachte organen (lever, milt, lymfeklieren)

de grondsubstantie

bevat vetcellen, mestcellen, witte bloedcellen en fibroblasten

mestcellen

gespecialiseerde bindweefselcellen die histamine afgeven

fibroblasten

cellen die verantwoordelijk zijn voor het produceren en afscheiden van eiwitten die collageen-, elastische en reticulaire vezels vormen

gespecialiseerd bindweefsel

Groep van weefsels die elk gespecialiseerd zijn om een bepaalde functie van in lichaam uit te voeren

chrondoplasten (chrondoblasten)

kraakbeenvormers, cellen, waaruit het kraakbeenweefsel wordt gevormd

lacunen

cellen ingesloten in kleine kamers

plasma

(bloed)cellen gesuspendeerd in een vloeibare matrix

rode bloedcellen

transporteren zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen van en naar lichaamscellen

witte bloedcellen

functioneren in immuunsysteem dat lichaam verdedigt

bloedplaatjes

nemen deel aan stollingsproces na verwonding

vetcellen

adipocyten

spierweefsel

weefsel dat bestaat uit cellen die gespecialiseerd zijn om in te korten of samen te trekken, wat resulteert in een of andere vorm van beweging

spiervezels

dicht opeengeplakte cellen waaruit spierweefsel bestaat

zenuwweefsel

weefsel dat voornamelijk bestaat uit cellen die gespecialiseerd zijn in het opwekken en doorgeven van elektrische impulsen doorheen het hele lichaam

neuron

zenuwweefselcellen die elektrische impulsen opwekken en doorgeven

gliacellen

geven geen elektrische impulsen door, ondersteunende rol door neuronen te omringen en te beschermen en ze van voedingsstoffen te voorzien

organen

structuren die zijn samengesteld uit twee of meer weefseltypen die met elkaar verbonden zijn en die een specifieke functie of functies vervullen

orgaansystemen

groepen organen die samen een brede functie vervullen die belangrijk is voor het overleven van individueel organisme of een soort - sommige vervullen verschillende functies

grote voorste holte

borstholte + buikholte met middenrif ertussen

borstholte

twee pleuraholten (elk een long) + pericardiale holte (hart)

onderste deel buikholte

bekkenholte

kleinere achterste holte

schedelholte + wervelholte (wervelkanaal)

weefselmembranen

bestaan uit een laag bindweefsel en een laag epitheelcellen (eentje niet!) • Bekleden elke lichaamsholte en vormen onze huid