Begrippenlijst Joods leven H1

Afikoman

laatste matras tijdens de seder maaltijd

Alia

Opgang; oproep om de toralezing van nabij te volgen, emigratie naar Israël

Aravot

Wilgentakken, een van de vier planten van de loelav, plantenbundel

arbaä miniem

bier soorten planten in een bundel, gebruikt op Soekot

Avoda

Dienst, offerdienst of gebedsdienst

chag

feestdag

Chala, chalot

deeg; gevlochten brood voor sjabbat

Chanoeka

inwijding, achtdaags feest in de winter, ter herinnering gaande inwijding van de Tempel en de zevenarmige menora door de Makkabeeën in 165 vóór de gewone jaartellingk

Chanoekia

Chanoekakanderlaar; negenarmige kandelaar in gebruik bij Chanoeka. De vorm van de negenarmige kandelaar is in de synagoge afgeleid van de zevenarmige bijbelse menora.

Chatan

bruidegom

Etrog

citrusvrucht, deel van de loelav, plantenbundel bij Soekot

Hadasiem

Mitretakken, deel van de loelav, plantenbundel bij Soekot

Hagada

Verhaal, in het bijzonder de vertelling van de uittocht uit Egypte dat tijdens Pesach op de sederavond wordt gelezen

Hakafot

wet of voorschrift, het hele joodse wetstelsel

halleel

lofzang; benaming voor de psalmen 113-118, het ‘Egyptische halleel’ en psalm 136, het ‘grote halleel’

Hosanna Raba

Zevende dag van het Loofhuttenfeest waarop zeven rondgangen in de synagoge worden gemaakt onder het lezen van een gebed met het refrein' ‘hosjana’ (red ons!)

Jamiem Noraïem

ontzagwekkende dagen, Rosj Hasjana (nieuw jaar) en Jom Kipoer (Grote Verzoendag)

Jom Haätsmaoet

onafhankelijkheidsdag: de dag woord de Staat Israël wordt uitgeroepen

Jom Hasjoa

Holocaust gedenkdag

Jom Kipoer

Grote Verzoendag

Kidoesj

Heiliging, gebed over een beter wijn waarde de sjabbat en de feestdagen worden ingewijd

Kol Nidree

(aramees) alle geloften eerst, plechtig gezongen tekst op de vooravond van Grote Verzoendag (Jom Kipoer)

Lag Baomer

33ste dag van de zevenweekse Omertijd tussen Pesach an Sjavoeot

Lecha Dodi

‘kom mijn vriend’ (de sjabbat tegemoet): beginwoorden van een lied ter verwelkoming van de sjabbat in de synagoge op vrijdagavond

Loelav

palmtak, plantenbundel samen met etrog, aravot en hadasiem

maror

bitter kruid, een van de gerechten tijdens de Seder

Matsa

ongezuurd brood, een van de gerechten tijdens de Seder

Megila

rol; in het bijzonder met het Bijbel boek Ester dat op Poeriem gelezen wordt

Menora

lamp; verloren gegane zevenarmige kandelaar, bekend uit bijbelse beschrijvingen en afbeeldingen. De menora was in gebruik in de Tabernakel en in de Tempel van Jeruzalem. Naast het Davidsschild en de Stenen Tafelen en populair symbool voor het jodendom, sinds 1948 ook embleem van de staat Israël

neïla

afsluiting; slotgebed op Jom Kipoer

Omer

Garve gerst geofferd op de tweede dag van Pesach. 49 dagen tussen Pesach an Sjavoeot wordt met geteld, de omtertijd

Poeriem

loten of Lotenfeest, van ‘poer’; lot

Rosj chodesj

begin van de nieuwe maand

Rosj Hasjana

begin van het jaar, Nieuwjaar

Seder

orde, volgorde; viering van de uittocht uit Egypte op Pesach met teksten, liederen en een maaltijd. 

Simchat Tora

vreugde van de Tora; feestdag aan het einde van Soekot

Sjamasj

dienaar; koster in de Joodse gemeente. Negende lamp waarde de lichtjes van de Chanoeka worden aangestoken

Sjavoeot

wekenfeest

Shemini Atseret

laatste dag van Soekot

Sjoa

Vernietiging; holocaust

Sjofar

Ramshoorn

Soeka, soekot

loofhut

Tasjlich

‘(onze zonden) Werpt U (in stromen water)’, met broodkruimels symbolisch zonden wegwerpen, op Rosh Hasjana.

Tesjoeva

terugkeer, inkeer, berouw; responsum

Tikoen olam

herstel; verbetering van de wereld

Tora

leer, instructie; i het bijzonder de vijf boeken van Mozes of Pentateuch, het eerste gedeelde van Tanach

Tsedaka

gerechtigheid, liefdadigheid