Begrippen Nectar V4 Hoofdstuk 4 - Voortplanting | Quizlet

Abortus

het verwijderen van een ingenesteld embryo of een foetus tot 24 weken

Aids

ziekte, veroorzaakt door hiv, waarbij het afweersysteem niet meer goed werkt

Amnion

het binnenste vruchtvlies, omringt de amnionholte en later het embryo / de foetus met het vruchtwater

Anticonceptiemiddel

(voorbehoedmiddel) middel om zwangerschap te voorkomen door de bevruchting of de innesteling tegen te gaan

Aseksueel

zich niet seksueel tot anderen aangetrokken voelen

bevruchting

het samensmelten van de kern van een spermacel met de kern van een eicel

biseksueel

zich seksueel aangetrokken voelen tot individuen van beide geslachten

blastula

beginnend embryonaal stadium: een blaasje dat bestaat uit een holte omgeven door een laag cellen

chorion

het binnenste vruchtvlies, ontstaat uit de trofoblast en omringt de chorionholte totdat deze verdwijnt

coming-out

het vertellen dat je sekse afwijkt van de norm

crossing-over

de chromatiden van homologe chromosomen verstrengelen tijdens de meiose met elkaar en wisselen stukken uit

diploïd

(2n) alle chromosomen zijn in tweevoud aanwezig, ze komen voor in paren

ethisch argument

argumenten gebaseerd op goed en kwaad volgens bepaalde normen en waarden

foetus

stadium na embryo, acht weken oud, alle organen zijn aan gelegd

follikel

een blaasje van follikelcellen in de eierstok met een primaire oöcyt

FSH

follikelstimulerend hormoon, hormoon van de hypofyse, stimuleert de ontwikkeling van follikels bij de vrouw en de vorming van spermacellen bij de man

gele lichaam

restant follikelcellen nadat de eicel is vrijgekomen bij de ovulatie, bevat vetachtige stoffen

geslachtelijke voortplanting

vermeerdering van organismen waarbij een eicel en een spermacel met elkaar versmelten en waarbij genetisch verschillende organismen ontstaan

GnRH

(gonadotropine-releasinghormonen) hormonen uit de hypothalamus die de afgifte van FSH en LH stimuleren

Haploïd

(n) van alle chromosomen is één exemplaar aanwezig

HCG

(humaan chorion gonadotropine) hormoon van de trofoblast dat het gele lichaam stimuleert om progesteron te blijven maken

heteroseksueel

zich seksueel aangetrokken voelen tot iemand van het andere geslacht

hiv

humaan immunodeficiëntievirus, virus dat de ziekte aids veroorzaakt

homologe chromosomen

de chromosomen van één paar, een van de vader en een van de moeder

homoseksueel

man die zich seksueel aangetrokken voelt tot iemand van het eigen geslacht

hypofyse

hormoonklier tussen beide hersenhelften in, vormt onder andere FSH en LH

hypothalamus

onderdeel van de hersenen, staat in verbinding met de hypofyse en stuurt deze aan door het afgeven van releasinghormonen

ICSI

intracytoplasmatische spermainjectie, een vorm van ivf waarbij een arts erfelijk materiaal van één spermacel in een eicel brengt

innesteling

het ingroeien van het embryo in het baarmoederslijmvlies (met behulp van vlokken)

intersekse

iemand die zich zowel mannelijk als vrouwelijk voelt

ivf

in-vitrofertilisatie ('in glas'), bevruchting buiten het lichaam

ki

het kunstmatig inbrengen van sperma bij de vrouw

kiemschijf

het begin van het embryo, een platte schijf cellen

klievingsdeling

een deling (mitose) waarbij in de nieuw gevormde cellen van een embryo geen plasmagroei optreedt

kloon

genetisch identieke nakomelingen, ontstaan uit één ouder door ongeslachtelijke voortplanting

lesbisch

zich als vrouw seksueel aangetrokken voelen tot iemand van het eigen geslacht

LH

(luteïniserend hormoon) hormoon van de hypofyse, stimuleert bij vrouwen de ovulatie en bij mannen de productie van het mannelijk geslachtshormoon testosteron (LH heet bij mannen ook wel ICSH)

meiose

(reductiedeling) kerndeling in twee stappen, waarbij uit één diploïde cel vier haploïde cellen (geslachtscellen) ontstaan

meiose I

eerste deel van de meiose, waarbij de chromosoomparen uit elkaar gaan (2n → n + n)

meiose II

tweede deel van de meiose, waarbij de chromatiden van elk chromosoom uit elkaar gaan (n → n + n)

menstruatiecyclus

cyclus van ongeveer 28 dagen bij de vrouw die onder invloed van hormonen begint met de ontwikkeling van follikels in de eierstok en eindigt met het afstoten van het baarmoederslijmvlies (menstruatie) wanneer er geen bevruchting is opgetreden

negatieve terugkoppeling

regelkring waarin het product door remming van het productieproces overproductie voorkomt

oestrogenen

vrouwelijke geslachtshormonen, gevormd door de follikel; stimuleren de secundaire geslachtskenmerken en de groei van nieuw baarmoederslijmvlies

ongeslachtelijke voortplanting

vermeerdering van organismen uitéén ouder waarbij genetisch identieke nakomelingen ontstaan

ovarium

(eierstok) geslachtsorgaan bij een vrouw waarin de eicellen zich ontwikkelen

overtijdbehandeling

afbreken van de zwangerschap binnen 16 dagen na het uitblijven van de menstruatie

ovulatie

(eisprong) het vrijkomen van de eicel uit een van beide eierstokken

oxytocine

hypofysehormoon dat de samentrekking van de spieren in de baarmoederwand stimuleert, zodat de geboorte van het kind begint; bij borstvoeding bevordert oxytocine de afgifte van melk doordat het samentrekkingen van de spiertjes in de melkklieren stimuleert

placenta

orgaan waar tijdens de zwangerschap uitwisseling van stoffen tussen moeder en kind plaatsvindt; bevat bloedvaten van moeder en kind

poollichaampje

een haploïde cel met een kleine hoeveelheid cytoplasma die ontstaat tijdens de vorming van een eicel; tijdens de oögenese ontstaat een poollichaampje bij meiose I en een poollichaampje bij meiose II; het eerste poollichaampje kan zich bij meiose II nogmaals delen

positieve terugkoppeling

regelkring waarin het product het productieproces versterkt

prenatale diagnostiek

onderzoek om bij een foetus een aangeboren of erfelijke afwijking op te sporen

primaire geslachtskenmerken

de kenmerken van het geslacht die al bij de geboorte aanwezig zijn

progesteron

vrouwelijk geslachtshormoon, gevormd door het gele lichaam (en een placenta); stimuleert de groei en ontwikkeling van het baarmoederslijmvlies

prolactine

hormoon van de hypofyse dat de melkvorming door de melkklieren in de borsten bevordert

prostaglandinen

hormonen die de samentrekking van het spierweefsel van de baarmoederwand veroorzaken

recombinatie

de herschikking van DNA tijdens de meiose

secundaire geslachtskenmerken

de kenmerken van het geslacht die in de puberteit ontstaan

seropositief

uitslag van een bloedonderzoek dat de aanwezigheid van antistoffen tegen hiv aantoont

soa

seksueel overdraagbare aandoening

sperma

spermacellen met vocht van prostaatklier en zaadblaasjes

tertiaire geslachtskenmerken

geestelijke kenmerken, ontstaan bij de ontwikkeling naar een zelfstandige volwassene

testis

(teelbal) geslachtsorgaan bij een man, vormt spermacellen

testosteron

mannelijk geslachtshormoon, gevormd door de interstitiële cellen in de testes

transgender

iemand die zich niet thuis voelt bij het biologisch geslacht

weefselkweek

kweken van stukjes plant in een steriele kweekruimte

zygote

bevruchte eicel