Fizjologia egzamin

co to homeostaza

Dynamiczna równowaga wewnętrzna organizmu utrzymywana dzięki mechanizmom regulacyjnym

mechanizmy utrzymania homeostazy

• regulacja nerwowa

• regulacja hormonalna

• ujemne sprzężenie zwrotne

• dodatnie sprzężenie zwrotne

przykłady homeostazy

• stałość stężenia glukozy we krwi

• utrzymanie pH krwi

• termoregulacja

co to metabolizm

całokształt reakcji biochemicznych zachodzących w organizmie

podział metabolizmu

• anabolizm

• ketabolizm

co to anabolizm

synteza złożonych związków np. białek

co to ketabolizm

rozkład związków np. glikoza

jakie są substraty energetyczne

węglowodany, tłuszcze i białka

rola węglowodanów

główne źródło energii

magazynowanie węglowodanów

glikogen (wątroba, mięśnie)

rola tłuszczów

rezerwa energi

magazynowanie tłuszczów

tkanka tłuszczowa

rola białek

budulec, źródło energii w skrajnych przypadkach

magazynowanie białek

mięśnie

co to termoregulacja

utrzymanie stałej temperatury ciała (~36,6) mimo zmian środowiskowych

mechanizmy termoregulacji

• termogeneza (produkcja ciepła)

• termolizą (oddawanie ciepła)

termogeneza

• drżenie mięśni

• bezdrżeniowa (brązowa tkanka tłuszczowa)

termoliza

• pocenie się

• rozszerzenie naczyń krwionośnych

zaburzenia termoregulacji

• hipotermia (<35stopni)- spowolnienie metabolizmu, zaburzenia świadomości

• hipertermia (>40stopni)- udar cieplny, niewydolność narządów

termoregulacja podczas wysiłku

zwiększona produkcja ciepła→ włożone pocenie się i zwiększony przepływ krwi przez skórę

funkcje układu nerwowego

• odbieranie bodźców (receptory)

• przetwarzanie informacji (OUN)

• wysyłanie odpowiedzi (efektory)

budowa neuronu i funkcje

• dendryty- odbierają sygnały

• akson - przewodzi impulsy

• osłonka mielinowa - przyspiesza przewodzenie

potencjały

• spoczynkowy

• czynnościowy

POTENCJAŁ SPOCZYNKOWY

Różnica ładunków po obu stronach błony komórkowej w stanie spoczynku; wnętrze komórki ujemne (ok. –70 mV); utrzymywany przez pompę sodowo-potasową.

POTENCJAŁ CZYNNOŚCIOWY

Krótka zmiana potencjału błony po pobudzeniu komórki; obejmuje depolaryzację i repolaryzację; umożliwia przewodzenie impulsów nerwowych.

synapsy

• chemiczne

• elektryczne

Jak działa synapsa chemiczna?

Sygnał przekazywany jest przez neuroprzekaźniki, które przechodzą przez szczelinę synaptyczną do kolejnej komórki, np. acetylocholina

Jak działa synapsa elektryczna?

Sygnał przechodzi bezpośrednio między komórkami przez połączenia jonowe ; przekaz jest szybki i dwukierunkowy

Jakie są role rdzenia kręgowego?

• przekazuje impulsy między mózgowiem a reszta ciała

• odruchy bezwarunkowe (np. odruch kolanowy)

co wchodzi w skład mózgowia

kora mózgu, móżdżek, pień mózgu, podwzgórze

jaka jest funkcja kory mózgowej

wyższe funkcje poznawcze, świadomość i mowa

jaka jest funkcja móżdżka

koordynacja ruchowa, równowaga

jaka jest funkcja pnia mózgu

oddech, krążenie, podstawowe odruchy

jaka jest funkcja podwzgórza

homeostaza ( głód, pragnienie, termoregulacja)

jakie istoty wyróżniamy w mózgu

• szara- ciała neuronów (kora mózgu, jądra)

• biała - aksony ( połączenia między strukturami)

Jakie są główne części autonomicznego układu nerwowego (AUN)?

Współczulny (sympatyczny) i przywspółczulny (parasympatyczny).

Jaki neuroprzekaźnik dominuje w układzie współczulnym?

Noradrenalina

Jaki neuroprzekaźnik dominuje w układzie przywspółczulnym?

Acetylocholina

Jaka jest funkcja układu współczulnego?

Przygotowuje organizm do "walki lub ucieczki" – np. przyspiesza tętno, rozszerza źrenice.

Jaka jest funkcja układu przywspółczulnego?

Odpowiada za "odpoczynek i trawienie" – np. zwalnia tętno, zwiększa perystaltykę jelit.

Jakie są różnice w długości neuronów przedzwojowych w AUN?

We współczulnym – krótkie; w przywspółczulnym – długie.

Gdzie znajduje się synapsa neuronu zazwojowego w AUN?

W zwoju nerwowym.

Z czego zbudowany jest mięsień szkieletowy na poziomie mikroskopowym?

Z miofibryli, które składają się z sarkomerów z aktyną i miozyną.

Jaką funkcję pełni siateczka sarkoplazmatyczna?

Magazynuje jony wapnia (Ca²⁺) potrzebne do skurczu mięśnia.

Na czym polega teoria ślizgowa skurczu mięśnia?

Ca²⁺ wiąże troponinę → odsłonięcie aktyny → główki miozyny łączą się z aktyną → skurcz.

Czym różni się skurcz izotoniczny od izometrycznego?

Izotoniczny – zmiana długości mięśnia; izometryczny – zmiana napięcia bez zmiany długości.

Jakie są typy włókien mięśniowych i kiedy są aktywne?

• I (wolne): długotrwały wysiłek (maraton)

• IIa: średni czas (800 m)

• IIx: szybki, intensywny (sprint)

Jak przebiega cykl pracy serca?

Skurcz (systole) – wyrzut krwi; rozkurcz (diastole) – napełnianie komór.

Jak obliczyć pojemność minutową serca (CO)?

CO = HR (tętno) × SV (objętość wyrzutowa).

Jakie są rodzaje naczyń krwionośnych i ich funkcje?

• Tętnice: odprowadzają krew (np. aorta)

• Żyły: doprowadzają krew do serca (np. żyła główna)

• Włosowate: wymiana gazów i substancji

Jak układ krążenia reaguje na wysiłek?

Wzrost HR i SV → większy CO; krew kierowana głównie do mięśni.

Jakie zmiany zachodzą u sportowców po treningu?

Spoczynkowa bradykardia i większa objętość wyrzutowa.

Jak odbywa się wdech i wydech?

Wdech – skurcz przepony i mięśni międzyżebrowych; wydech – bierny lub wymuszony.

Gdzie zachodzi wymiana gazowa?

W pęcherzykach płucnych przez dyfuzję O₂ i CO₂.

Na czym polega efekt Bohra?

Przy niższym pH (więcej CO₂) hemoglobina łatwiej oddaje tlen.

Czym jest hipoksja?

To niedobór tlenu w tkankach, np. na dużych wysokościach.

Jak układ oddechowy reaguje na wysiłek?

Wzrost częstości i głębokości oddechu; przekroczenie progu wentylacyjnego.

Jaki wpływ ma trening na układ oddechowy?

Zwiększa wydolność i pojemność życiową płuc.

Jakie są główne substraty energetyczne wykorzystywane przez organizm podczas wysiłku fizycznego?

Węglowodany, tłuszcze, białka.

Który substrat energetyczny jest głównym źródłem energii podczas intensywnego wysiłku?

Węglowodany (glukoza i glikogen).

W jakiej formie organizm magazynuje węglowodany?

W postaci glikogenu w mięśniach i wątrobie.

Który proces metaboliczny wytwarza energię beztlenowo z glukozy?

Glikoliza beztlenowa.

Które substraty wymagają tlenu do produkcji energii?

Tłuszcze i glukoza w glikolizie tlenowej.

Kiedy organizm najchętniej spala tłuszcze jako źródło energii?

Podczas długotrwałego, umiarkowanego lub lekkiego wysiłku.

Czy tłuszcze są bardziej wydajne energetycznie niż węglowodany?

Tak, ale energia z nich jest uwalniana wolniej.

W jakich sytuacjach organizm sięga po białka jako źródło energii?

Podczas długotrwałego wysiłku i przy niedoborze glikogenu.

Jakie są główne źródła energii w zależności od rodzaju wysiłku?

• Krótki, intensywny: ATP i fosfokreatyna

• Intensywny (10 s – 2 min): glukoza (beztlenowo)

• Umiarkowany (2–30 min): glukoza + tłuszcze

• Długotrwały (>30 min): tłuszcze + trochę białka

Jakie znaczenie ma intensywność wysiłku dla wyboru substratu energetycznego?

Im większa intensywność, tym większy udział węglowodanów.