Menselijke biologie en genetica

Flashcards generated from lecture notes on human biology and genetics, focusing on key vocabulary terms and definitions in Dutch.

Wat zijn macromoleculen?

Grote biologische moleculen essentieel voor het leven, waaronder koolhydraten, lipiden, eiwitten en nucleïnezuren.

Wat is hydrolyse?

Afbraakproces waarbij water wordt toegevoegd om bindingen tussen moleculen te verbreken.

Wat is dehydratie?

Opbouwproces waarbij water wordt verwijderd om moleculen aan elkaar te koppelen.

Wat zijn monosachariden?

Enkelvoudige suikers met één carbonring, zoals glucose en fructose.

Waaruit bestaat een disacharide?

Samengesteld uit 2 carbon ringen, in melksuiker of maltose

Wat zijn fosfolipiden?

Lipiden met een fosfaatgroep, essentieel voor celmembranen.

Wat is een steroid?

Lipide met vier ringenstructuur, zoals cholesterol en geslachtshormonen.

Wat betekent denatureren?

Verandering in de vorm van een proteïne, wat leidt tot functieverlies.

Wat zijn prokaryotische cellen?

Cellen zonder kern, vertegenwoordigd door bacteriën en archaea.

Wat zijn eukaryotische cellen?

Cellen met een kern en membraangebonden organellen.

Wat is diffusie?

Beweging van moleculen van een hoge naar een lage concentratie.

Wat is osmose?

Netto verplaatsing van watermoleculen door een semi-permeabele membraan van een gebied met een hoge waterconcentratie naar een gebied met een lage waterconcentratie.

Wat is endocytose?

Transport van stoffen naar de cel via invaginatie van het plasmamembraan.

Wat is exocytose?

Transport van moleculen buiten de cel via fusie van een blaasje met het plasmamembraan.

Wat is het cytoskelet?

Eiwitnetwerk dat de celvorm behoudt en beweging mogelijk maakt.

Wat zijn enzymen?

Biologische katalysatoren die reacties versnellen zonder zelf verbruikt te worden.

Wat is de functie van mitochondria?

Organellen die ATP (energie) produceren via cellulaire ademhaling.

Wat is glycolyse?

Eerste fase van cellulaire ademhaling: afbraak glucose

Wat is een weefsel?

Verzameling cellen van hetzelfde type met een gemeenschappelijke functie.

Wat is de matrix?

Niet-cellulaire substantie in bindweefsel, bestaande uit grondstof en vezels.

Wat zijn collageenvezels?

Vezels die flexibiliteit en kracht geven aan bindweefsel.

Wat zijn elastische vezels?

Vezels die elasticiteit geven aan bindweefsel.

Wat doen chondroblasten?

Cellen die kraakbeenweefsel vormen.

Wat zijn lacunes?

Kleine ruimtes of holten waarin cellen zich bevinden, zoals in kraakbeen en bot.

Wat zijn osteonen?

Herhalende structurele eenheden in compact botweefsel.

Wat zijn erytrocyten?

Rode bloedcellen die zuurstof vervoeren.

Wat zijn leukocyten?

Witte bloedcellen die infecties bestrijden.

Wat zijn trombocyten?

Bloedplaatjes die betrokken zijn bij bloedstolling.

Wat is lymfe?

Vloeibaar weefselvocht dat witte bloedcellen bevat en via lymfeknopen wordt gefilterd.

Wat zijn neuronen?

Zenuwcellen die elektrische signalen doorgeven.

Wat is neuroglia?

Cellen die neuronen ondersteunen en voeden.

Wat is epitheel?

netwerk van continue cellen dat lichaamsoppervlakten en lichaamsholten bekleedt.

Wat is melanine?

Pigment dat huidskleur bepaalt en beschermt tegen UV-licht.

Wat is homeostase?

Vermogen van het lichaam om een stabiele interne omgeving te handhaven.

Wat is interstitiële vloeistof?

Vloeistof tussen cellen waardoor stoffen worden uitgewisseld.

Wat is negatieve feedback?

Mechanisme dat een variabele terugbrengt naar een normale waarde.

Wat is positieve feedback?

Mechanisme dat een verandering in dezelfde richting versterkt.

Wat zijn arteriën?

Slagaders die bloed van het hart wegvoeren.

Wat zijn venen?

Aderen die bloed naar het hart toe voeren.

Wat is myocardium?

Hartspierweefsel.

Wat is het pericardium?

Zak rondom hart die het beschermt en ondersteunt.

Wat is systole?

Contractie van het hart.

Wat is diastole?

Ontspanning van het hart.

Wat is het long circuit?

Rechterkant v hart brengt bloed naar hart en longen

Wat is het systemisch circuit?

Linkerkant v hart brengt bloed naar heel het lichaam

Wat is hypertensie?

Hoge bloeddruk.

Wat is atherosclerose?

Ophoping van plaque in bloedvaten.

Wat is een aneurysma?

Plaatselijke verwijding van een bloedvat.

Wat is een infarct?

Afsluiting van bloedtoevoer naar een orgaan of weefsel.

Wat is een aritmie?

Abnormaal hartritme.

Wat is fagocytose?

Proces waarbij cellen pathogenen omsluiten en vernietigen.

Wat is erythropoietin?

Hormoon dat de productie van rode bloedcellen stimuleert.

Wat is hemoglobine?

Pigment in rode bloedcellen dat zuurstof bindt.

Wat is anemie?

Laag aantal rode bloedcellen of hemoglobine.

Wat is hemofilie?

Genetische afwijking in bloedstollingseiwitten.

Wat is een trombose?

Bloedklonter waardoor een bloedvat geblokkeerd wordt.

Wat is een embolie?

Onderdak van een embolus in een bloedvat die geblokkeerd wordt

Wat is een antigen?

Vreemde stof dat immuunrespons stimuleert.

Wat is een antilichaam?

Eiwit gemaakt als reactie v antigen dat zich bindt aan specifiek antigen.

Wat is agglutinatie?

Klontering van rode bloedcellen door antilichamen.

Wat doen lymfe haarvaten?

Absorberen overtollig weefselvocht & brengen terug naar bloedbaan

Wat is thymosin?

Hormoon die onrijpe lymfocyten laat rijpen.

Wat is Hodgkin-lymfoom?

Kanker in lymfeklieren

Wat is apoptose?

Geprogrammeerde celdood.

Wat is een allergeen?

Substantie die een allergische reactie veroorzaakt.

Wat is het microbioom?

De verzameling van alle micro-organismen die in of op het menselijk lichaam leven.

Wat is een epidemie?

Meer gevallen v/d ziekte dan verwacht in bepaald gebied gedurende een periode.

Wat is een pandemie?

Een wereldwijde epidemie

Waardoor kan inslikken hemolytische anemie en trombocytopenie veroorzaken?

Rauw of onvoldoende verhit voedsel kan dit veroorzaken

Door welke handeling kan heteroseksuele seks vaakte overdracht van?

HIV

Wat zijn antibiotica?

moleculen geproduceerd door micro-organismen om andere micro-organismen te bestrijden

Via waar vindt inslikken, inname van voedsel plaats?

DE MOND

Wat is eliminatie verwijdering van onverteerbare moleculen?

Mucosa tot peritoneum

Wat is lysozyme?

remt de groei van bacteriën

Wat gebeurt er met haarvaten waardoor aambeien ontstaan?

Worden groter en hierdoor ontstaan aambeien

Wat zijn koolhydraten, proteïnen, mineralen, vitamines?

Componenten van voedsel die nodig zijn om fysiologische lichaamsfuncties uit te voeren

Wat is de hoeveelheid van mineralen?

5g van elk belangrijk mineraal & < 5g van elk sporenmineraal

Wat zijn vitaminen?

Organische verbinden worden gebruikt voor de stofwisseling, maar worden niet voldoende geproduceerd in het lichaam

Wat is de obesitas BMI?

30

Wat is het getijdenvolume?

Hoeveelheid lucht die gewoonlijk bij elke ademhaling in en uit beweegt

Wat is het restvolume?

de lucht die na ademhaling in de longen blijft

Wat is de medulla oblongata?

Autonome zenuw controle

Hoe helpen nieren bij de zoutbalans?

Helpt bloeddruk op peil te houden

Wat is de glomerulus?

knop v haarvaten in de glomerulaire capsule waar poriën een bloedfiltraat produceren

Wat produceert renine?

Productie door de Nieren help bloeddruk

Wat is het nierbekken?

Harde Korrels die nier piramides worden genoemd

Wat is osteoporose?

aandoening waarbij botten verzwakt zijn door verminderde botmassa

Wat is de epifyse?

uiteinden van het bot, meestal gemaakt van sponsachtig bot

Wat is synoviaal?

vrij beweegbare gewrichten vb. heup- en schoudergewrichten (kogelgewrichten), knie- en ellebooggewrichten (scharniergewrichten)

Wat doen osteoblasten?

botvormende cellen, scheiden organische matrix af en bevorderen afzetting van calciumzouten in de matrix

Wat zijn spieren antagonisten?

Spieren die in tegengestelde paren werken

Wat is een neuroeffector?

Zenuwimpulsen reizen door een naar junctie

Wat zijn anbole steroiden?

Groep steroïden om de eiwitproductie te verhogen

Wat zijn hormonen?

Chemische boodschappers die worden afgescheiden door endocriene klieren, ze circuleren in de bloedbaan en werken op specifieke cellen in het lichaam die juiste hormoonreceptor hebben

Wat zijn en/exocriene klieren?

Endocriene klieren kanaalloze organen die hormonen afscheiden in het bloed, interstitiële vloeistof en lymfe; Exocriene klieren organen die hormonen afscheiden in kanalen die deze producten naar andere organen of naar buiten het lichaam transporteren

Waar worden AD en oxytocine geproduceerd?

Worden geproduceerd door de hypothalamus

Wat is GnRH?

gonadotropine releasing hormoon , uitgescheiden door hypothalamus

Wat stimuleert gonadotropine hormoon de anterieure hypofyse om te produceren?

FSH en LH

Wat is SRY?

gen dat geslacht bepaald

Wat doet een tumor suppressor gene?

Remt de cyclus en bevordert apoptose