[RECHTSMETHODIEK] Definities

Wat is een regel van aanvullend of suppletief recht?

Een rechtregel waarvan partijen bij overeenkomst kunnen afwijken.

Wat is een regel van dwinged recht?

Een rechtsregel waarvan de partijen niet kunnen afwijken bij overeenkomst.

Wat is een regel van openbare orde?

Een rechtsregel die de wezenlijke belangen van de Staat of van de gemeenschap betreft of die, in het privaatrecht, de jurdiische grondslagen vastlegt waarop de economische of morele orde van de maatschappij berust.

Wat is het gezag van gewijsde?

De bindende kracht van een vonnis of arrest.

Wat is de kracht van gewijsde?

Recht gewezen met de kracht van het definitief rechterlijk gewijsde zonder verdere mogelijkheid tot hoger beroep of verzet.

Wat zijn de formele bronnen van recht?

Officiële bronnen, zoals wetten en verdragen, waarin rechtsregels zijn vastgelegd door bevoegde instanties. Deze bronnen vormen de basis voor bindende juridische normen binnen een rechtssysteem.

Wat zijn de formele bronnen?

1. De wetten, decreten, ordonnanties en verorderingen

2. De rechtspraak

3. De rechtsleer

4. De gewoonte

5. De algemene rechtsbeginselen

Wat is de geschreven bron van recht?

Een formele bron waarin rechtsregels zijn vastgelegd in schriftelijke documenten, zoals wetten en decreten. Deze bronnen zijn essentieel voor het rechtssysteem omdat ze de geldende normen en verplichtingen documenteren.

Wat is de gepubliceerde bron van recht?

Een officieel gepubliceerde rechtsbron, zoals wetten en decreten, die toegankelijkheid en transparantie bevordert in het rechtsstelsel. Deze bronnen zijn essentieel voor rechtszekerheid, omdat ze de geldende normen en verplichtingen documenteren die door de maatschappij moeten worden nageleefd.

Wat is de bindende bron van recht? 

Een rechtsregel die verplichtend is voor burgers, vastgesteld door een bevoegde autoriteit, zoals wetten of decreten. Deze regels creëren juridische verplichtingen die nageleefd moeten worden.

Wat is de wet in enge zin?

Een bindende rechtsregel die is vastgesteld door de wetgevende macht en officieel is gepubliceerd, waardoor deze verplichtend is voor burgers. Dit type wet benadrukt de formele procedure en autoriteit achter de regelgeving.

Wat is de wet in formele zin?

Een rechtsnorm die is vastgesteld door de bevoegde wetgevende macht, zoals het federale parlement of de deelstaatorganen, en die voldoet aan de vereiste procedurele stappen voor wetgeving. Deze wetgeving is bindend en wordt officieel gepubliceerd, wat haar rechtskracht en legitimiteit waarborgt

Wat is een verdrag?

Een internationale overeenkomst tussen staten die rechtsgevolgen heeft en de verplichtingen en rechten van de betrokken partijen vastlegt. Verdragen zijn belangrijke juridische instrumenten in het internationaal recht en kunnen bilateraal of multilateraal zijn.

Wat is internationaal recht?

Het systeem van rechtsregels en principes dat de betrekkingen tussen staten en andere internationale actoren regelt. Het omvat normen die betrekking hebben op onderwerpen zoals mensenrechten, handelsverdragen en geschillenbeslechting, en bevordert zowel coëxistentie als samenwerking tussen staten.

Wat is supranationaal recht?

Het recht dat voortkomt uit organisaties waarbij lidstaten een deel van hun soevereiniteit hebben overgedragen, waardoor deze regels bindend zijn voor de lidstaten. Een voorbeeld hiervan is het recht van de Europese Unie, dat nationale wetgeving kan beïnvloeden of vervangen.

Wat is de vaste rechtspraak?

De consistente toepassing van rechterlijke uitspraken die leiden tot voorspelbaarheid en stabiliteit in het recht. Dit begrip benadrukt dat rechters in vergelijkbare zaken vaak tot dezelfde beslissingen komen, wat de rechtszekerheid bevordert. Het is vooral relevant wanneer uitspraken afkomstig zijn van hogere rechtbanken, maar in het Belgische recht heeft vaste rechtspraak geen bindende kracht voor toekomstige zaken, in tegenstelling tot precedenten in het Anglo-Amerikaanse systeem.

Wat is rechtspraak?

De formele toepassing en interpretatie van juridische normen door rechters in specifieke geschillen. Het maakt de algemene wetgeving concreet en helpt bij het verduidelijken van wettelijke principes, zonder de wetgeving zelf te wijzigen. Rechtspraak draagt bij aan de ontwikkeling van het recht door consistentie en inzicht te bieden in de toepassing van wetten.

Wat is rechtsleer?

De theoretische studie van het recht, die zich richt op de analyse van juridische systemen, normen en principes. Het omvat disciplines zoals rechtsgeschiedenis, rechtsfilosofie en rechtssociologie en biedt inzicht in fundamentele vragen over de aard en functies van recht in de samenleving.

Wat is gewoonterecht?

Het ongeschreven recht dat voortkomt uit langdurige en herhaalde praktijken binnen een gemeenschap, waarbij deze gewoonten als bindend worden ervaren. Het bestaat uit regels die de gemeenschap als noodzakelijk beschouwt om sociale orde en cohesie te waarborgen.

Wat is een algemeen rechtsbeginsel?

Een formele bron van het reccht die een recchtsregel vormt welke niet in geschreven teksten of in bijzondere teksten zijn neergelegd, maar die een beginsel uitmaat die samen met de andere algemene rechtsbeginselen het moreel en institutioneel geraamte vormen waarop de maatschappelijke organisatie.

Wat is privaatrecht?

Het rechtsgebied dat de juridische betrekkingen tussen individuen regelt, met nadruk op onderwerpen zoals contracten, eigendom, verbintenissen en aansprakelijkheid. Het richt zich op de bescherming van de rechten en plichten van particulieren onderling en staat in contrast met het publiekrecht, dat de relaties tussen de staat en de burger regelt.

Wat is publiekrecht?

Het rechtsgebied dat de organisatie van de overheid en de relaties tussen de overheid en burgers regelt. Het omvat de structuren en werking van overheidsinstanties, alsook de rechten van burgers ten opzichte van de overheid.

Wat is personenrecht?

De niet-patrimoniale regels inherent aan een persoon.

Wat is familierecht?

De verhoudingen tussen gezins- en familieleden. Ouders-kinderen

Wat is goederenrecht?

Het rechtsgebied dat de verhouding tussen burgers en hun goederen regelt, met betrekking tot eigendom, rechten en plichten die voortkomen uit het bezit en het gebruik van goederen.

Wat is familiaal- of relatievermogensrecht?

Het rechtsgebied dat de vermogensrechtelijke aspecten van relaties tussen personen regelt, vooral in de context van huwelijk, geregistreerd partnerschap en feitelijke samenwoning.

Wat is verbintenissenrecht?

Het bevat de algemene regels over het ontstaan, de inhoud, de uitvoering en het niet gaan van verbintenissen.

Wat is contractenrecht?

Het rechtsgebied dat de regels en principes regels voor de totstandkoming, uitvoering en gevolgen van contracten.

Wat is internationaal privaatrecht?

het rechtsgebied dat de regels en beginselen behandeld voor jullie Indische relaties met een internationaal karakter, zoals geschillen die voortkomen uit betrokkenheid van verschillende landen.

Wat is het doel van internationaal privaatrecht?

Het heeft als doel een samenhangende rechtvaardige oplossing te bieden voor juridische conflicten die ontstaan door globalisering en internationale interacties.

Wat is grondwettelijk of constitutioneel recht?

Het rechtsgebied dat de grondwet, de fundamentele rechten en vrijheden en de organisatie en de werking van de staatsinstellingen behandelt.

Wat is administratief of bestuursrecht?

Het recht dat zich bezighoudt met de regeling van de staatstaak, na de afscheiding van wetgeving en rechtspraak.

Wat is strafrecht?

Het regelt onder welke voorwaarden en wettelijk omschreven gedragingen specifieke sancties verbonden zijn en op welke wijze het recht om die sancties op te leggen en uit te voeren, moet worden uitgeoefend door de daartoe bevoegde publiekrechtelijke organen.

Wat is materieel strafrecht?

het geheel van rechtsregels die bepalen onder welke voorwaarde bepaalde gedragingen strafbaar zijn en welke strafrechtelijke sancties kunnen worden toegemeten.

Wat is formeel of strafprocesrecht?

het rechtsgebied waarin strafrechtelijke geschillen door de rechtelijke instanties worden beslecht.

Wat is fiscaal recht?

het bevat de rechtsregels die van toepassing zijn op het heffen van belastingen.

Wat is sociaal recht?

het rechtsgebied dat de juridische relaties regel tussen werkgevers en werknemers en de verhouding tussen de overheid en de burgers met de betrekking tot sociale risico's

wat is het doel van sociaal recht?

het waarborgen van een sociaal evenwicht en het beschermen van de rechten van individuen binnen de werk, context en de sociale zekerheid.

Wat is arbeidsrecht?

het rechtsgebied dat juridische regels in principes regelt die van toepassing zijn op de arbeidsrelaties tussen werkgevers en werknemers

Wat is sociale zekerheidsrecht?

het rechtsgebied dat de regels en normen regelt die de sociale bescherming van individuen waarborgen.

Wat is ondernemings- en economisch recht?

Het rechtsgebied dat zich bezighoudt met de regulering van ondernemingen en hun activiteiten binnen de economie.

Wat is vennootschapsrecht?

Het rechtsgebied dat de oprichting, de organisatie, de werking, en ontbinding van vennootschap regelt.

Wat is burgerlijk procesrecht of gerechtelijk privaatrecht?

directie tot de procedures en regels regelt voor beslecht, maar verschillen binnen het privaatrecht door de rechtbanken.

Wat is de datum van afkondiging?

de officiële datum waarop mijn bed regeling wordt bekendgemaakt en begint te gelden

Wat is de datum van publicatie?

de officiële datum waarop hun bed of regeling in het Belgisch staatsblad wordt gepubliceerd

Wat is de datum van inwerkingtreding?

de officiële datum maar op een wet regeling van kracht wordt en juridisch toepasbaar is

Wat is consolidatie?

het proces waarbij de oorspronkelijke wetgeving alle wijzigingen ervan worden samengevoegd in een overzichtelijk document

Wat is codificatie?

het proces waarbij rechtsregels worden vastgelegd en georganiseerd in wetboeken

Wat is coördinatie?

het proces waarbij bestaande wettelijke bepalingen over hetzelfde onderwerp worden samengevoegd en opnieuw geordend in een samenhangende tekst zonder dat er inhoudelijke wijzigingen worden aangebracht

Wat is ratione materiae?

De reikwijdte van een wet of regelgeving, oftewel de specifieke situaties, handelingen of rechts verhoudingen waarop de regelgeving van toepassing is

Wat is ratione personae?

De specifieke groep personen waarop hun wet of regeling van toepassing is

Wat is ratione temporis?

De dit periode waarin een wet of regeling van toepassing is

Wat is rechtspraak?

De juridische geschillen die worden beslecht door rechters of feiten te onderzoeken en toepasselijke wetten toe te passen.

Wat is de rol van rechtspraak in de rechtsstaat?

Het zorgt voor gelijke behandeling en rechtvaardigheid voor alle burgers.

Wat is een vonnis?

de uitspraak van haar rechter eren een civiele procedure die via een dagvaarding is ingeleid.

Wat is een arrest?

Een bindende en gemotiveerde uitspraak van een gerechtshof.

Wat is een beschikking?

Een schriftelijke beslissing van een rechter of een overheidsorgaan die betrekking heeft op individuele zaken en niet gericht is op het beschermen van een geschil.

Wat is een motivering (in een vonnis of arrest)?

De onderbouwing die de rechter heeft voor zijn beslissing.

Wat is een dictum?

Het gedeelte van een vonnis, arrest of beschikking waarin de beslissing van de rechter wordt weer.

Wat is de eiser?

De partij die je rechtszaak aanspant om een beslissing in een voordeel te verkrijgen, zoals compensatie of uitvoering van een overeenkomst.

Wat is de verweerder?

De partij in een rechtszaak tegen wie de rechtszaak is aangespannen.

Wat is de appellant?

De partij die een hoger beroep gaat tegen een beslissing van een lagere rechter.

Wat is de geïntimeerde?

De partijen hoger beroep tegen wie het hoger beroep ingesteld.

Wat is het dossier van de rechtspleging?

De verzameling van alle documenten en stukken die zijn verzameld en geregistreerd door de rechtbank in een rechtszaak.

Wat is ontvankelijkheid?

De vraag of een rechtsvordering of procedure kan worden behandeld door haar rechter, op basis van het voldoen aan bepaalde formele vereisten.

Wat is gegrondheid?

De rechtmatigheid of validiteit van een vordering in een rechtszaak.

Wat is rechtsplegingsvergoeding?

Een forfaitaire vergoeding die door de verliezende partij en een rechtszaak moet worden betaald aan de in het gelijkgestelde partij om de kosten van de juridische bijstand, zoals advocaatkosten, te dekken.

Wat zijn de noten (bij rechtspraak)?

Een collectie van rechtsgeleerd commentaar op een gerechtelijke uitspraak, zoals een vonnis of arrest.

Wat is rechtsleer?

Het geheel van theorieën en opvattingen over het terecht die zijn ontwikkeld door rechtswetenschappers.

Wat is rechtsleer de lege lata?

Het rechts zoals het momenteel van kracht is, oftewel de bestaande wetgeving en de huidige juridische interpretaties.

Wat is rechtsleer de lege referenda?

De gewenst of toekomstige wetgeving: het omvat de ideeën en voorstellen voor wijzigingen en hervormingen van het bestaand recht.

Wat zijn monografieën?

Een diepgaande studie van een specifiek onderwerp, geschreven door een auteur.