BBG Leerpad 5/ 5.1/ deel 5

Neuropsychologische stoornissen

Overzicht neurologische en neuropsychologische stoornissen

Acalculie

Problemen met rekenen na hersenletsel

Beschadiging in de partiële lob

Afasie van Broca

Spraakproblemen

Stoornis in de linker frontale lob

Afasie van Wernicke

Porblemen met taalbegrip

Stoornis in de linkerhemisfeer op grensgebied tussen partiêle, temporale en occipitale lob

Alexie

Problemen met lezen na hersenletsel

Beschadiging in de pariële lob

Amnesie

Geheugenproblemen

Disfunctie van hippocampus en de temprale cortex

Apperceptieve agnosie

Gen voorwerpen meer herkennen omdat men geen gehelen meer kan zien.

Stoornis in de occipitale lob

Associatieve agnosie

Geen voorwerpen meer herkennen omdat men de betekenis niet meer kan activeren vanuit visuele stimulus.

Stoornis in de temporale lob

Auditieve agnosie

Geen geluiden meer herkennen.

Stoornis in de temporale lob.

Foetaal alcoholsyndroom

Mentale retardatie, hyperactiviteit, verminderde alertheid en motorische problemen.

Stoornis in de ontwikkeling ten gevolgen van alcoholgebruik bij de moeder.

Frontale lobotemie

Problemen met coördinatie en doelgerichtheid van gedrag.

Afsnijden van de frontale lobben.

Hemineglect

Geen aandacht meer besteden aan (linker) kant.

Beschadiging aan de (rechter) partiële lob.

Hemiplegie

Verlamming aan een helft van het lichaam.

Vernietiging van de motorische cortex aan de andere kant van de hersenen.

Multiple sclerose

Problemen met spiercontrole.

Afbraak myelinesche rond de axonen

Split-brain

Integreren van info in linkse en rechtse hemisfeer.

Doorsnijden van het corpus callosum

Vingeragnosie

Onvermogen om de vingers te herkennen.

Beschadiging in de partiële lob.

Ziekte van Alzheimer

Dementie (problemen met geheugen en denken).

Fout bij de acetylcholine neurotransmitters.

Ziekte van Parkinson

Bewegingsproblemen.

Tekort aan dopamine.

Spontaan herstel na hersenbeschadiging

• Na hersenletsel zijn de gevolgen vaak het grootst direct na de beschadiging (bijv. verlamming, hemineglect, spraakverlies).

• Bij veel patiënten treedt na enkele weken spontaan herstel op, zonder ingreep.

• Dit komt doordat:

  • Beschadigd hersenweefsel gedeeltelijk herstelt (dode neuronen worden opgeruimd).

  • Andere hersengebieden functies overnemen.

  • Neuronen nieuwe synaptische verbindingen maken (dendrieten kunnen groeien/krimpen).

  • Gliacellen een belangrijke rol spelen.

• Revalidatie-oefeningen kunnen het spontane herstel versterken.

Recuperatie van minder gebruikte hersengebieden

• Vroeger dacht men dat primaire sensorische en motorische gebieden onveranderlijk waren. Dat is herzien.

• Onderzoek van Edward Taub (2004):

  • Bij makaken waarbij de armzenuwen waren doorgesneden, herorganiseerde de somatosensorische cortex zich.

  • Het hersengebied dat eerder op de arm reageerde, reageerde nu op het gezicht.

  • Bij mensen zonder arm werd iets soortgelijks vastgesteld.

• Hersengebieden kunnen dus reorganiseren, zelfs als ze oorspronkelijk andere functies hadden.

• Bij:

  • Blindgeborenen: visuele cortex actief bij klankdiscriminatie.

  • Doofgeborenen: auditieve cortex actief bij visuele taken.

• Mogelijke verklaring: bij geboorte bestaan er synaptische connecties tussen zintuiglijke gebieden, die normaal worden weggesnoeid maar blijven bestaan als één zintuig geen input krijgt.

Veranderingen door oefening en ervaring (hersenplasticiteit)

• Veelvuldig gebruik van een hersengebied leidt tot uitbreiding van dat gebied in naburig weefsel.

• Voorbeelden:

  • Bij vioolspelers is het hersengebied voor de linkerhand groter dan bij controlepersonen.

  • Bij volwassenen die als kind veel Pokémon speelden, is de visuele cortex anders ontwikkeld

  • Bij gezinshonden is een specifiek gebied in de visuele cortex gewijd aan het herkennen van mensengezichten