Stijlfiguren

Alliteratie

Wij willen Willem weg (herhaling van dezelfde medeklinkers)

Anafoor

Zalig zij die.. Zalig zij die.. Zalig zij die.. (herhalen van woorden in het begin van opeenvolgende delen van een tekst)

Apostrofe

Nietwaar meneer de dienstchef (aanwezige aanspreken om die in een bepaald daglicht te zetten)

Assonantie

Traagzaam trekt de witte wagen (herhaling van dezelfde klinkers)

Antithese

Op leven en dood (combineren van woorden met tegengestelde betekenis)

chiasme

wat verloren is, is verloren (spiegel tussen twee identieke delen in een zin)

Climax

Maar ook, en zelfs in.. (toewerken naar het sterkst mogelijke einde)

Anticlimax

Het is schitterend, prachtig, eigenlijk best oke. (betekenissen die verliezen in kracht)

Ellips

Eind goed al goed, oost west thuis best (weglating van woorden, om suggestief effect te krijgen)

Epitheton

De roosvingerige dageraad (adjectief toevoegen aan substantief om te versieren)

Eufemisme

Zachtjes heengaan (verbloemen, verzachten)

Hypallage

Een goed glas bier, een stoere sportwagen (woord bij een zelfstandig naamwoord plaatsen terwijl het niet echt daar hoort = ingeburgerd)

Hyperbool

Ik ben de eenzaamste der aarde (een sterke overdrijving)

Ironie

Wat ben jij weer vriendelijk vandaag! (Context, situatie of intonatie maakt duidelijk dat het tegenovergestelde wordt bedoeld)

Understatement

Het is niet ondenkbaar dat trump een eikel is (voorzichtige manier van formuleren om een uitgesproken standpunt in te nemen), wat hij deed was niet verkeerd (= lithote)

Metafoor

De jongen is een ezel (vergelijking zonder als, woord gebruiken ipv een andere door gelijkheid in betekenis), (ook catachrese = ingeburgerde uitdrukking, kop van het peleton en allegorie = uitgewerkte metafoor in verhaal)

Metonymie

Een Bruegel, googelen, belgië won, emancipatie van de vrouw, een glaasje drinken, vuile vingers op het raam.. (woord ipv een ander woord door een ruimtelijk of logisch verband)

Oxymoron

Zwarte sneeuw zien, ziende blind zijn (termen met tegengestelde betekenis combineren)

Parallelie

Louise - geboren in Lyon - spreekt vloeiend Frans. Ben - geboren in Manchester - spreekt vloeiend Engels. (je laat de zinnen parallel lopen aan elkaar, bouwt ze exact hetzelfde op)

Paraleipsis

Ik zal het niet hebben over de uitspraken van meneer Slangen. Dat die betekenisloos zijn weet iedereen.. (Zinswending die aankondigt iets niet te vermelden waardoor er aandacht op gevestigd wordt)

Paranomasia

Het rode kruis heeft je hart hard nodig (klankspel)

Perifrase

• die lieden die beweren de belangen van de arbeiders te behartigen en de arbeiders willen vertegenwoordigen = de vakbondsafgevaardigden. (vervanging van woord door een omschrijving, andere gevoelswaarde, eufemistisch of hyberolisch tov originele term)

Personificatie

Mijn telefoon heeft er geen zin in, de tijd vliegt als je plezier hebt. (beeldspraak die dingen als levend afbeeld, ook animalisering)

Pleonasme

We liepen door witte sneeuw, twijfel vol onzekerheid (vermelding van eigenschap of aspect dat al wordt vermeld in het andere woord, beklemtoont, anders stijlfout)

Retorische vraag

Zijn wij niet allen zondaars? (een bewering in vraagvorm waarop het antwoord geïmpliceerd is)

Symbool

Duif = vrede (concrete voorstelling van een abstract idee)

Synesthesie

De manager sprak bittere woorden, het rood op het doek schreeuwt je toe (Vermengen van zintuigelijke kenmerken)

Tautologie

Het is gedaan, fini (Zelfde inhoud herhaald met andere woorden, om nadruk te leggen)

Zeugma

Hier zet men koffie en over, Ik nam het geld en de benen (Verkeerde samenstelling die grappig bedoeld is, werkwoord wordt op twee verschillende manieren gebruikt terwijl het maar bij 1 van de twee woorden past)