1. Kwalitatieve methoden

Heeft psychologie historische een kwantitatieve of kwalitatieve basis? Leg uit.

Historisch kwantitatieve basis: positivisme

• natuurwetenschappelijke benadering; zoektocht naar universele wetten

• → fysica, chemie: experiment, universalisme, meten, reductionisme

• → statistische invloeden

Vergelijk de historische basis van psychologie met sociologie & biologie.

Psychologie meer kwantitatief

Sociologie meer kwalitatief

Biologie beide; observatie (kan bij beide)

Door welke 2 domeinen heeft de kwantitatieve basis (positivisme) van psychologie een expansie gekend?

1) Klinische psychologie

2) Educatie, forensische, marketing

Door welke 2 oorzaken trad er een toename op van kwalitatief onderzoek in de psychologie?

1) Tekort aan kritische massa in verleden

• meer massa → meer kansen op kritiek

• vroeger minder psychologiestudenten → minder psychologisch onderzoek → minder psychologen

2) Psychologie enkel aan universiteiten

• opkomst praktijkwerkers met kennis mbt context

• niet per se psychologen

Kwalitatief & kwantitatief onderzoek kent verschillende ‘breuklijnen’. Bij welke horen objectiviteit & subjectiviteit & wat houden ze in?

Kwantitatief → objectief

• harde data, cijfers, kan je niet tegenspreken

Kwalitatief → subjectief

• betekenis achter cijfers

Kwalitatief & kwantitatief onderzoek kent verschillende ‘breuklijnen’. Bij welke horen ‘hard’ & ‘soft’ & wat houden ze in?

Kwantitatief → hard

• harde data

Kwalitatief → soft

• onderzoek is soft, jij/je gedachte gaat mee met mensen

Kwalitatief & kwantitatief onderzoek kent verschillende ‘breuklijnen’. Bij welke horen mechanistisch & rationeel & wat houden ze in?

Kwantitatief → mechanisch

Kwalitatief → rationeel

• rede speelt rol tijdens onderzoek

Kwalitatief & kwantitatief onderzoek kent verschillende ‘breuklijnen’. Bij welke horen nomothetisch & teleologisch & wat houden ze in?

Kwantitatief → nomothetisch

• groepsconclusies

• generalisatie, wetmatigheden voor iedereen

• knowing what

Kwalitatief → teleologisch

• rede, waarom…

• mensen vertonen gedrag door bepaald doel

• geen universele wetten die gedrag bepalen

• knowing why / how

Kwalitatief & kwantitatief onderzoek kent verschillende ‘breuklijnen’. Bij welke horen analytisch & idiografisch & wat houden ze in?

Kwantitatief → analytisch

• diepgaand kwantitatief

• statistiek, analyse

Kwalitatief → idiografisch

• op individu gericht

• wat maakt dat individu zich onderscheidt, verschillend is

Kwalitatief & kwantitatief onderzoek kent verschillende ‘breuklijnen’. Bij welke horen operationeel & synoptisch & wat houden ze in?

Kwantitatief → operationeel

• doel duidelijk

• vb. meten, dan in klassen verdelen…

Kwalitatief → synoptisch

• breed

• bepaald concept bekijken vanuit onze eigen én andere disciplines

Welke 2 visies op wetenschap vormen de basis voor de polarisering tussen kwantitatief & kwalitatief onderzoek? Vergelijk deze 2 visies. Tip: denk aan objecten van de wetenschap, verschaffing kennis, methoden…

1) Conceptualisering wetenschap vanuit psychologie

• objecten in natuurlijke omgeving zijn objectief & reëel & bestaan onafhankelijk van mensen

• wetenschappelijke kennis bepaald door actuele karakteristieken van fysieke wereld

  • karakteristieken bepalen wetenschap

• wetenschap = toolbox van methoden & procedures

• wetenschap = individuele & mentale/cognitieve activiteit

2) Wetenschap als sociaal construct

• mensen kunnen echte wereld nooit direct observeren

• mensen krijgen wereldbeeld opgelegd door wetenschap

  • vb. confrontatie persberichten van wetenschappelijk onderzoek, we creëren beeld die ons filtert, in bepaalde richting duwt → we moeten kritisch blijven tov info

• mensen vertonen weinig consensus over methoden & procedures

• mensen handelen collectief & sociaal

Wat is de visie op kwalitatief onderzoek?

Overkoepelende conclusie

• methodologie gekozen obv onderzoeksvraag (niet obv van welke beter is)

• kwantitatief, kwalitatief & mixed method methodologie hebben elk hun waarde & moeten geapprecieerd worden

Wat zijn 7 mogelijke nadelen/struikelblokken aan kwalitatief onderzoek?

1) Onvoldoende bekendheid & vertrouwdheid met kwalitatief onderzoek

2) Tijdsintensief

• vb. enquête opstellen & verspreiden vs 20 interviews doen

3) Publicatiebias

• kwantitatief onderzoek (zeker met significantie) makkelijker gepubliceerd kwalitatief onderzoek

4) Empowerment van onderzochte reduceert statuut onderzoeker

• onderzochte empoweren → onderzoeker op zelfde niveau

5) Tekort aan respect voor kwalitatief onderzoek

• manier van lesgeven

6) Subjectiviteit kwalitatief onderzoek (vs. objectiviteit kwantitatief onderzoek)

• mensen kennen te weinig methoden om de subjectiviteit te begrijpen, interpreteren → basis voor deze kritiek of tekort aan respect

7) Eigenschappen kwalitatieve onderzoeker

• praten met mensen, geen statistische kennis

• maakt het moeilijk, sommigen zien dat niet zitten

Wat zijn 2 voordelen aan kwalitatief onderzoek?

1) Praktijk psycholoog match met kwalitatief onderzoek

• interpersoonlijke relaties & communicatie

2) Lived experiences capteren is sterk punt

Wat kan je zeggen over de generaliseerbaarheid van kwalitatief onderzoek?

Niet de bedoeling van kwalitatief onderzoek!

Kwalitatief onderzoek definiëren is moeilijk. Op basis van welke 2 benadering kan dit gebeuren & wat houdt elk in?

1) Dataverzamelingsmethoden

• niet kwalitatief onderzoek an sich, meer dan kwalitatief onderzoeksmethoden, maar is filosofische stroming

• doelstellingen onderzoeker verschillen obv epistemologie: onderzoeksvraag maakt dat je dit op kwalitatieve manier benadert

• focus verschilt afhankelijk van doelstelling

  • vb. gesprek delegeren obv conversatie analyse (hoe komt gesprek tot stand?) of inhoudelijke analyse (wat wordt verteld)

2) Type data

• ontbreken van harde cijfers/statistieken…

• loskomen van tirannie van statistiek

Kwalitatief onderzoek heeft veel karakteristieken, onder andere belangstelling voor rijkheid aan beschrijvingen in de data. Wat houdt dit in?

Dataverzamelingsmethoden

• ‘allesomvattend’, niet reductionistisch (vb. persoon scoort 5 op pijnschaal, geen rekening met gevoelens, ervaringen, gevolgen…slechts cijfer)

Rijke, diepgaande data

Kwalitatief onderzoek heeft veel karakteristieken, onder andere belangstelling voor het capteren van het perspectief van het individu. Wat houdt dit in?

Begrijpen waarom iemand die score geeft, wat die meemaakt, hoe die iets ervaart

Hoe staat kwalitatief onderzoek ten opzichte van positivisme? Tip: denk aan August Comte.

Verwerpt positivisme

Auguste Comte

• als positivist geschetst

  • ‘observeerbare feiten spelen belangrijke rol in kennisaccumulatie’

  • feiten = kwantitatief én kwalitatief (kwantitatief =/= synoniem voor observeerbare feiten)

• medestander kwalitatief onderzoek

  • ‘…abstaining from introducing considerations of quantities and mathematical laws, which is beyond our power to apply’

  • idem als kritiek van kwalitatieve onderzoekers op kwantitatief onderzoek

  • kwantificeren in fysica & chemie ok, maar andere disciplines? (vb. gasmolecule → geen teleologie/doel/gedachten, mens wel)

Kwalitatief onderzoek heeft veel karakteristieken, onder andere aansluiting bij de postmoderne gevoeligheid. Wat houdt dit in? Tip: hoe verhoudt de onderzoeker zich tov de onderzochte (3)?

1) Dichtbij individu

2) Geëngageerd, betrokken op individu

• kwalitatieve onderzoekers neigen zichzelf te beschouwen als insiders van wat bestudeerd wordt

3) Aandacht voor individu & welzijn van individu

• idiografisch, bestudeert individu als individu

• vb. geweld tav vrouwen

Kwalitatief onderzoek heeft veel karakteristieken, onder andere onderzoek naar beperkingen van het dagdagelijks leven. Wat houdt dit in?

Je dag gereduceerd tot score, drukken op gekleurd knopje…

Betekenis van cijfer ken je niet in kwantitatief onderzoek

Hoe staat kwalitatief onderzoek tegenover hoe de realiteit wordt geconstrueerd?

Realiteit geconstrueerd door individu

• geen statisch gegeven, maar sociale constructie

• vb. eenzaamheid zorgvrager volgens mantelzorger 2, omdat zorgvrager die elke dag ziet, maar volgens zorgvrager zelf 6 omdat die daarbuiten niemand anders ziet

Hoe verschillen kwantitatief & kwalitatief onderzoek met betrekking tot theorie?

Kwantitatief onderzoek: theorie confirmeren

Kwalitatief onderzoek: theorie & concepten ontdekken

• geen hypothese testing

→ Hebben beide elkaar nodig

Hoe kwam kwalitatief onderzoek tot stand binnen de psychologie?

Meer & meer interesse

Paradigmashift

Welke 3 principes hield de paradigmashift naar kwalitatief onderzoek in?

1) Paradigmashift: radicale verandering

• new way of thinking replacing old thinking

2) Co-existentie van beide benaderingen

• reactie patiënten op pijnstimuli in labo adhv sensoren

• ervaringen patiënten met chronische pijn (interview, dagboek…)

3) Mixed-method benadering

• als je zuiver naar cijfers kijkt, ben je verkeerd, je moet context in rekening brengen

• vb. er zijn meerdere redenen waarom iemand slecht scoort op geheugentest, niet per se teken van dementie

Er zijn verschillende mixed-method designs. Wat houdt triangulatie in?

Kwantitatieve & kwalitatieve data los van elkaar verzamelen

→ Mixen

• resultaten vergelijken, valideren…

→ Interpretatie

Er zijn verschillende mixed-method designs. Wat houdt het verklarende design (explanatory design) in?

Kwantitatieve onderzoeksbenadering

→ Resultaten

→ Selectie: wat moet dieper onderzocht worden adhv kwalitatief onderzoek?

→ Interpretatie

Er zijn verschillende mixed-method designs. Wat houdt het explorerende design (exploratory design) in?

Kwalitatief onderzoek vormt basis voor kwantitatief onderzoek

• je weet niet wat er leeft, wat noden zijn van werkveld → bevragen

• vb. basis voor vragenlijst van kwantitatief onderzoek

Er zijn verschillende mixed-method designs. Wat houdt het ingebed design (embedded design) in?

Mensen onderwerpen aan kwantitatief of kwalitatief onderzoek in experimenteel design

Wat bedoelt men wanneer men spreekt van ‘sporen van kwalitatief onderzoek’ in kwantitatief onderzoek?

Sommige fenomenen kunnen in labo onderzocht worden, andere niet

• kwantitatief vs kwalitatief

• om nieuw fenomeen volledig te begrijpen, heb je kwantitatief én kwalitatief onderzoek nodig & samenwerking tussen beiden

Welke ‘sporen van kwalitatief onderzoek’ vind je terug in introspectie?

Introspectie

• exploratie gevoelens, observaties, interpretaties, ideeën

• resultaten onderzoek eraan relateren

Welke ‘sporen van kwalitatief onderzoek’ vind je terug in logisch positivisme?

Logisch positivisme

• observatie & logisch redeneren in zoektocht naar universele wetten

• verificatie hypotheses

• = sociaal construct, gaat niet om wereld, maar om hoe mensen de wereld beschrijven

• niet dat je kwalitatief onderzoek niet mag gebruiken; voorzichtig zijn met kwantitatieve methoden te gebruiken in contexten die er niet voor zijn gemaakt

Welke ‘sporen van kwalitatief onderzoek’ vind je terug in case studies (N=1)?

Gaat over ervaring van individu, geen generaliseerbaarheid

Welke ‘sporen van kwalitatief onderzoek’ vind je terug in participant observation & ethnography?

Onderdompeling onderzoeker op terrein & voor langere periode

Ook hier kwantitatieve invloeden

Participant observation

• vb. vrouw kreeg berichten van aliens, de aarde zal vergaan op deze dag, aliens zouden mensen ophalen die in hen geloven → observeren hoe gedrag is 12u voor dat moment, tijdens dat moment, erna, je kan dat niet kwantitatief doen

Welke ‘sporen van kwalitatief onderzoek’ vind je terug in sociale psychologie?

Focust op problemen in sociale realiteit

Sociale gebeurtenissen & menselijk gedrag vinden plaats binnen een context

Focust niet op bewijsvoering, maar op begrip gedrag, ervaring, perceptie

Wat doen trained observations labo’s?

Deel introspectie

• Controle, repliceerbaarheid, onpartijdigheid

• Aandacht voor studie

• Externe invloeden uitsluiten

→ Fenomenen kunnen bestudeerd & gemeten worden

Hebben de sporen van kwalitatief onderzoek binnen de psychologie geleid tot een kwalitatieve(re) benadering? Leg uit (2).

Logisch positivisme → behaviorisme

• geen sporen kwalitatief onderzoek

• Chomsky: marktgedachte = controle over gedrag

  • als we gedrag kunnen voorspellen, hebben we er controle over → markt, controle verkopen

Mainstream psychologie: kwantitatief

• kwalitatieve aanpak vermijden

• breuklijnen

  • objectieve vs subjectieve wetenschap

  • harde vs zachte wetenschap

Wat poogt Allport hiermee te doen?

Dominantie van kwantitatieve benadering doorbreken

• gaat in tegen definitie van kwantitatief; waarom kunnen ze niet zo zijn, waarom kunnen we ze niet meepakken

Welke 3 argumenten haalt men aan om het kwantitatief imperatief als basis te ondersteunen?

1) Kwalitatief onderzoek = antithesis van kwantitatief onderzoek

2) Kwantitatief onderzoek = dominant uit noodzaak/als logisch gevolg

3) Wetenschappelijk onderzoek van fenomeen betekent ‘meten’

• ‘wiskunde is basis van alles’, wiskundige relatie tussen mentale & fysieke wereld

→ Methoden die niet ‘meten’, zijn niet/pre-wetenschappelijk

“Kwantitatief onderzoek dominant uit noodzaak/als logisch gevolg.” Wat bedoelt men met dit argument?

Tijdperk van technologische ontwikkelingen & ontdekkingen in NW

Loskomen van fenomeen (NW) kan in psychologie enkel door artificiële oplossingen

• psychologie: mensen in labo bestuderen = artificiële context

• wetenschappelijk onderzoek van fenomeen = we moeten mee

Introspectie bij natuurwetenschapper niet nodig als correct geobserveerd wordt

• hoe heb ik dat fenomeen ervaren/beschouwd…

• moet niet als instrument het correct observeert

• instrument moet robuust zijn tegen interpretaties, interpreteren op uniforme, universele manier

• introspectie belangrijk bij kwalitatief onderzoek, vb. als het niet klikt met geïnterviewde, mag dat geen invloed hebben op interview & analyses

• bij NW bestaat introspectie niet; je hebt geen waardeoordeel over stofje, vloeistof…

Grondhouding obv NW benadering + kwantificeren

Statistische ontwikkelingen dienen als gids om onderzoek robuust te onderbouwen. Welke ontwikkelingen zijn er geweest?

1) Hypothesetesten

2) Factoranalyse

3) Significantietesten

4) Correlaties

5) Experimentele design

6) Introductie ‘variabele’

• (on)afhankelijk

• stimulus - respons

• oorzaak - gevolg