fil 12 (midterms)

Diskurso

• tawag sa berbal o di-berbal na komunikasyon

• isang sistematikong proseso na ating tinitingnan upang sa ating sinasabi
  madiskubre ang mga bagay-bagay na nakaimpluwensya sa ating
  paniniwala at perspektibo sa pagbibigay natin ng kahulugan sa ating
  sinasabi.

• Kumbersasyon o pakikipag-usap

kumbersasyon

isang uri ng diskurso o komunikasyon na kadalasang nauuwi sa walang
saysay na usapan, o maaari rin itong pormal o sistematikong
pagpapahayag ng isang paksa, pasalita man o pasulat.

1. speech act theory

2. ethnography of communication theory

3. communication accommodation theory

4. narrative paradigm

5. variationist theory

6. pragmatic theory

Mga teorya ng diskurso

Mga Teorya sa Diskurso

• Ito’y maaaring susi sa ganap na pag-unawa ng proseso sa pagdidiskurso o komunikasyon.

• Ito’y nakatutulong upang tayo ay maging konseptwal at prediktib.

• ang isang tao ay maaaring makagawa ng mga desisyon tungkol sa mga
  sitwasyong pangkomunikasyon batay sa mga saliksik ng mga teorista.

Speech Act Theory

• Nakabatay ito sa pangunahing premis na ang wika ay isang mode of
  action at isang paraan ng pagko-convey ng impormasyon

• Ayon sa mga naniniwala sa teoryang ito, ang yunit ng komunikasyong
  linggwistik ay hindi ang simbolo, salita o ang pangungusap mismo, kundi
  ang produksyon o paglikha ng mga simbolo, salita o pangungusap

speech acts

ang produksyon o paglikha ng mga simbolo, salita o pangungusap sa
pagganap ng kanilang tinatawag na

1. aktong lokyusyonari

2. aktong ilokyusonari

3. aktong perlokyusyonaki

May tatlong komponent ang mga aktong
linggwistik:

aktong lokyusyonari

ang akto ng pagsasabi ng isang bagay (may kahulugan)

aktong ilokyusyonari

ang pagganap/perpormans sa akto ng pagsasabi ng isang bagay (may pwersa)

aktong perlokyusyonari

ang pagsasabi ng isang bagay na kadalasang nagpoprodyus ng mga tiyak na konsikwensyal na epekto sa damdamin, pag-iisip at aksyon ng tagapakinig,ng ispiker o maging ng ibang tao (may konsikwens)

Ethnography of Communication Theory

Halimbawa:
Kung nais nating pag-aralan ang glossolalia (speaking in tongues) na
karaniwang makikita sa mga Kristyanong sekta, kailangan nating dumalo
sa mga pagtitipon ng isang sektang Kristyano, makisalamuha sa kanila at
kung maaari'y maging isa sa kanila at mismong aktwal na makaranas ng
gayon. Sa pamamagitan lamang niyon, ayon sa mga teorista nito, tayo ay
magiging pamilyar sa konteksto ng glossolalia upang maipaliwanag ang
tungkuling sosyal nito.

Communication Accommodation Theory

• Sinusuri ang mga motibasyon at konsikwens ng pangyayari kung ang
  dalawang ispiker ay nagbabago ng istilo ng komunikasyon.

• Ang mga teorista nito ay naniniwalang sa komunikasyon, ang mga tao
  ay nagtatangkang iakomodeyt o i-adjust ang kanilang istilo kapag
  nakikipag-usap sa iba.

1. divergence

2. convergence

Ang akomodasyong ito ay nagagawa sa dalawang paraan:

divergence

Ang mga grupong may malakas na pagmamalaking etniko ay madalas na gumagamit nito upang ihaylayt ang kanilang identidad

Convergence

• Nagaganap ito kung saan mayroong matinding
  pangangailangan para sa social approval.

• Ang madalas gumagawa nito
  ay mga indibidwal na walang kapangyarihan.

Narrative Paradigm

• ito'y naglalarawan sa mga tao bilang storytelling animals.
  Ang teoryang ito ay nagpapanukala ng naratibong lohika bilang pamalit
  sa tradisyunal na lohika ng argumento
  

naratibong lohika

ay nagmumungkahi na husgahan ang kredibilidad ng isang isipiker batay
sa kohirens at pideliti ng kanilang istorya

Variationist Theory

• Ang teoryang ito'y nakapokus sa baryasyon ng wikang ginagamit ng
  mga taong sangkot sa isang diskurso.

• Kinapapalooban ito ng pagkakaiba sa aksent, intonasyon, gamit ng
  salita gayon din ang istrukturang panggramatika ng isang ispiker
  

Pragmatic Theory

• Ayon kina Badayos et al. (2007), ang mahusay na diskurso ay laging
  bumabatay sa kinalalagyang sitwasyon (social setting) ng mga taong
  sangkot sa isang usapan upang mapanatili ang daloy ng
  pakikipagpanggramatika tungo sa mabisang diskurso, sa halip, sa
  kaangkupan ng gamit ng wika sa isang partikular na sitwasyon.

komunikatib kompitens

Tinukoy ito ni Noam Chomsky na kahusayang pragmatiko na
nagsasangkap sa abilidad ng isang isipiker upang piliin ang angkop na
barayti para sa isang tiyak na sitwasyong sosyal

kompitens

Ang __ na ito ay nangangailangan ng kaalaman sa mga kultural
na reperens tulad ng pamilyariti sa lipunan, pulitika, kulturang popular,
istatus ng mga pangyayaring panlipunan at iba pa.

linggwistik kompitens

Ito naman ang mental grammar ng isang indibidwal, ang di-konsyus na
kaalaman sa sistema ng mga tuntunin ng wika

gramatikal kompitens

Tinawag naman ito ni Bachman na__ ang linggwistik kompitens, na ayon sa
kanya ay nasasangkot ng di-konsyus na kaalaman sa ponolohiya,
morpolohiya, sintaksis at bokabularyo.

Sikolohikal (Pasalita)

a. May kontekstong sosyal dahil may awdyens at m a y i n t e r a k s y o n g nagaganap.
b. May kagyat na pidbak sa anyong berbal o di- berbal.
c. Gumagamit ng paral i n g u i s ti s c a t e x t r a linguistic features tulad ng pagtango, pag-iling,ekspresyon ng mukha, kilos ng katawan at iba pa. ito'y anyong tuluy-tuloy, hindi na mababawi ang nasabi ngunit maaaring baguhin

Sikolohikal (Pasulat)

a. I s a n g a n y o n g pakikipagtalastasan na ginagawa nang nag-iisa

b. Maraming ginagawang p a g - a a k m a a n g m a n u n u l a t u p a n g
maisaalang-alang ang di nakikitang awdyens o tagabasa ng sulat na ginagawa

c. Walang kagyat na pidbak k a y a ' t h i n d i n a magbabago kung ano ang
naisulat

Linggwistik (Pasalita)

a. Maaaring gumamit ng mga impormal at mga pinaikling konstruksyon ng mga salita.
b. Maaaring ulitin, baguhin at linawin ang nabitawang salita ayon sa reaksyon ng
tagapakinig.
c. Nauulit ang anumang sinabi lalo na kung sa palagay na nagsasalita ay hindi narinig ng mga tagapakini

Linggwistik (Pasulat)

a. Kailangang mahusay ang paglalahad ng kaisipan upang makatiyak na malinaw ang dating sa mambabasa.
b. M a s m a h a b a a n g konstruksyon ng mga pangungusap at may tiyak na istrukturang dapat sundin.

Kognitib (Pasalita)

a. Ang pagsasalita ay madaling natatamo.
b. Natutuhan sa isang prosesong natural na tila walang hirap

Kognitib (Pasulat)

a. Natutunan sa paaralan at kailangan ang pormal na pagtuturoat pagkatuto.
b. pahirap ang pagbuo ng isusulat na mga ideya kaysa sa pagsasabi nito.

BILINGWALISMO

• Kakayahan ng isang indibidwal o ng isang miyembro ng lipunan na epektibong gumamit ng dalawang wika, katatasan at kawastuhan (fluency at accuracy)

• sang sistema ng pag-aaral sa proseso, pagkakabuo at ang mga paraan sa kung paano uunawain ang isang wika

• isa sa binibigyan pansin ngayon sa pag-aaral ng wika, lalong-lalo na sa larangan ng lingwistika

• Nakaugat ito sa mga pagbabago ng wika at kultura na nagyayari sa lipunan

Simultaneous bilingualism

isang tao na sabay na natuto ng dalawang wika habang natututong magsalita

Sequential bilingualism

– isang taong bilingwal dahil sa pagkakataong lumaki ito na gumagamit ng dalwang magkaibang wika

Bi-literate

• – isang taong marunong magbasa ng dalawang magkakaibang wika, subalit ito’y hindi ang pagiging bilingwal

• ang pagiging marunong sa dalawang wika sa hiwalay na pagkakataon

Sa loob ng silid-aralan,

___ madalas nagaganap ang bilingwalismo sa pagpapahayag ng mga estudyante ng kanilang opinyon o kasagutan.

bilingwal

Ang pagiging__ ay produkto ng malawak at madalas na eksposyur sa mga taong gumagamit ng mahigit sa isang wika

MULTILINGWALISMO

• Ang kasanayang gumamit ng mahigit sa dalawang wika

multilingwal

Ang pagiging __ ay kakahayang magsalita gamit ang higit sa dalawang wika o maraming wika

1. Saligang Batas 1987

2. Artikulo XIV, seksyon 6

__ay nagbanggit sa kahalagahan ng pagiging multilingwal sa pagpapabuti ng wika at komunikasyon, — “Ang wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino.

1. Kasanayan

2. Gamit

3. Pantay na gamit ng wika

4. Pagkatuto ng sabay sa dalawang wika

5. Pagpapayaman

6. Kultura

7. Pagkakabuo/Konstekto

8. Proseso ng pagkatuto

Walong Dimensyon ng Mulitilingwalismo

code-switching

• ay nagaganap dahil sa pagnanais na magpahayag ng pagpapahalaga sa mahigit dalawang magkaibang grupo

• Isang kaganapan lalo na sa pagsasalita sa layuning maipaabot ang nais ipahayag at para maintindihan ng kausap

palit koda

• ay ang paggamit ng dalawang wika sa pagpapahayag ng sabay

• Maiuugnay din ang__ sa kasanayang taglay ng isang indibidwal sa paggamit ng wika. Halimbawa natuto siyang gumamit ng dalawang wika ng sabay sa kanyang paglak

• Ang salitang sangkot ay walang katumbas sa Ingles

• Hindi alam kung ano ang katumbas sa Ingles

• Punan ang kakapysan sa pakikipagtalastasan

• Komportable sa kangyang lingua franca

• Makaiwas sa palabong kaisipan

• Makabuo ng ugnayan at makapagbigay “diin”

Mga dahilan bakit nagaganap ang Code-Switching

HALO-KODA

• Isang penomena sa pagpapahayag na pasalita

• Nagaganap ito sa pamamagitan ng pagsingit ng salita o mga salitang mula sa ibang wika na labas sa sistema ng pangunahing wikang ginamit sa pagpapahayag

• Ito’y nangyayari sa pagkakataong ang nagsasalita ay walang mahagilap na angkop na salitang dapat gamitin sa kanyang pagsasalita

code-mixing

Ang terminong __ ay nagbibigay diin sa “hybridization” na nagaganp sa pagpapahayag ng isang bilingwal o multilingwal na indibidwal

Dell Hymes

SPEAKING ni

S (Setting)

– ito’y tumutukoy sa kaangkupan ng iyong pagpapahayag ayon sa pinangyayarihan o pook kung saan nag-uusap

P (Participants)

may kinalaman kung sino ang kausap (kaibigan, kaklase, kaaway, atbp), anong kaugnayan ng mga nag-uusap?

E (Ends)

may kaugnayan ito sa pagtugon sa layunin ng pag-uusap. May malaking kinalaman ang wakas sa pagtugon sa layunin ng pagpapahayag. (hal. Magbalita, magkwento, mangatuwiran, atbp)

A (Act Sequences)

– ito ang pagtantya sa daloy ng pag-uusap (hal. Maligoy, pabiro, seryoso)

K (Keys)

tumutukoy sa kaangkupan ng pagpapahayag o kaya’y kung sa kasuotan ang kaangkupan nito sa sitwasyon (pormal, impormal, atbp)

I (Instrumentalities)

ano ang midyum na gamit sa pag-uusap (pasalita, pasulat, patelepono, kaharap, atbp)

N (Norms)

– maiugnay sa paksang pinag-uusapan

G (Genre)

may kaugnayan sa paraang gamit sa pag-uusap, istilo ng pagpapahayag (deskriptibo, naratibo, perweysib, argumentatibo, eskpositori, prosidyural)

• Kailangang maunawaan nila ang proseso ng komunikasyon

• Kailangan may positibong pananaw sa sarili

• Kailangang marunong sa pag-decode at encode ng mensahe

• May sapat na kaalaman sa pag-unawa sa mga di-berbal (wika ng katawan) na komunikasyon ▪-

• Marunong sa batayang instrumento ng komunikasyon

Mga Punto para sa isang Aktibong Kalahok sa Usapan

Etnolingwistiko

ay ang pagkakapareho at pagkakaiba ng mga tao sa isang bansa ayon sa kultura. Malayo-Polinesyo-Indo-European-Ingles

1. etnisidad

2. wika

May dalawang batayan sa paghahatid ng etnolingwistik ng kultura:

etnisidad

• – tumutukoy sa pagkamag-anak

• ay tumutukoy sa pagakakamalapit ng dalawang panig at sila’y tinatawag na magkamag-anak

wika

– nakikilala ang tao sa pamamagitan nito

etnisidad (2)

ay tumutukoy sa katangiang kultural na binubuo ng wika, lahi, paniniwala, kaugalian, tradisyon, saloobin, ideoliya, at iba pang mga salik

identidad

ay ang pagkakalilanlan batay sa kabihasnan at kulturang kinagisnan bilang isang lahi

wika (2)

• ay may malaking papel na ginagampanan sa pagkakalinlanlan sa isang etnikong grupo

• ay kaparaanan kung saan makikilala mo ang isang tao o isng pangkat etniko. Ito ay nagpapahayag kung ano at sino ang isang pangkat o indibidwal. Sa pamamagitan ng kanyang wikang gamit, makikilala mo ang grupong kinabibilangan nito.

• Ω Ilonggo – Hiligaynon

• Ω Bikolano – Bikolano

• Ω Tagalog – Tagalog

• Ω Kapangpangan – Pangasinense Amánung Sísuan (breastfeed nurture language)

• Ω Ilokano – Ilokano (Provincial Ordinance passed September 2012)

• Ω Moro – Arabiko

• Ω Cebu – Bisaya/Cebuano (bahagi ng Rehiyon 7

7 PANGUNAHING PANGKAT ETNIKO/WIKA SA PILIPINAS

TAGBANUA

nakatira sa baybaying dagat ng gitnang Palawan

MANGYAN

nakatira sa liblib na pook ng Mindoro. Mahiyain silang tribu. Kayumanggi ang kanilang kulay, itim ang buhok, may maamong mata at katamtaman ang tangkad

YAKAN

matatagpuan sa Basilan at ang lalaki at babae gumagamit ng malong. Ipinapalupot ng babae sa baywang at isinusuot naman sa ulo ng lalaki ang malong.

BAGOBO

matatagpuan sa gulpo ng Davao

BUKIDNON NG SENTRAL PANAY

matatagpuan sa bulubunduking bahagi ng Panay

ARTIKULO 14, SEKSYON 3 NG SALIGANG BATAS (1935)

“Ang Kongreso ay gagawa ng mga hakbang tungo sa pagkakaroon ng isang wikang Pambansa na ibabatay sa isa sa mga umiiral na wika sa kapuluan.”

Batas Komonwelt Blg 184

paglikha ng Surian ng Wikang Pambansa (SWP, mahensya ng pamahalaan na nangangasiwa sa kalakarang pangwika)

Jaime C. de Veyra

– tagapangulo ng SWP, isang Waray

Kautusang Tagapagganap Blg 134 (1937)

Wikang Tagalog ang napiling batayan ng wikang Pambansa

Kautusang Pangkagawaran Blg 7 (1959)

– Pilipino ang itatawag sa wikang Pambansa

30,000

salitang-ugat

700

panlapi

ARTIULO XIV SEKSYON 6-9 (1987)

“Ang wikang Pambansa ng Pilipinas ay FILIPINO. Samantalang nililinang, ito ay dapat na payabungin at pagyamanin pa salig sa umiiral na wika sa Pilipinas at iba pang wika”

Wikang Pambansa

lingua franca ng bansang Pilipinas

transaksyunal na wika

Wikang opisyal na ginagamit bilang__ sa mga pamahalaang pasilidad at opisina

De Jure

(tao) naisabatas na Filipino ang wikang Pambansa at wikang opisyal ng Pilipinas

De Facto

(tao) isang katotohanan na ginagamit ito ng lahat ng Pilipino

Aleman

Lingua franca ay mula sa salitang__ na nangangahulugang working language

Lingua Franca

• ang ibig sabihin ay isang wikang nag-uugnay sa mga taong may kanya-kanyang dayalek.

• ay ang pagiging pangalawang wika nito kung saan ito ay nagiging midyum upang ang mga may iba’t ibang dayalek ay magkaintindihan

wikang Filipino

ay “multi-base language in nature”, ang ganitong ideya ay naglalayong luminang ng wikang Pambansa para sa Pilipinas na hindi lamang batay sa Tagalog, kundi batay sa maraming wikain sa bansa kasama ang mga salitang banyaga na naging at nagiging bahagi na ng ating kabihasnan

mamamayan ng bansa

Sa pag-aakala ng iba, hinango ang salitang Filipino mula sa salitang Ingles na nangangahulugang __

inklusibo

Ang Wikang Filipino ay

eksklusibo

Ang Wikang Tagalog ay

1. field

2. mode

3. tenor

TATLONG DIMENSYON NG REHISTER NG WIKA

field

nakaukol ito sa layunin at paksa ayon sa larangang sangkot ng komunikasyon. Ito ang paksang pinag-usapan

mode

tungkol ito sa paraan kung paano isinasagawa ang komunikasyon, pasalita o pasulat. Paraan o paano nag-uusap ang dalawang tao

pasulat

Sa usapang __ mas pormal ang mga salita, sumusunod sa mekaniks ng pagsulat, gumagamit ng bantas sa pagsulat.

pasalita

Kung __ maaaring nangangatwiran, may pagkamagalang, nagliligawan, nag-aaway, balita, showbiz

tenor

ayon ito sa relasyon ng mga kalahok. Nangangahulugan kung para kanino ito. Kung sino ang kausap o tagapakinig. Minsan, sa halip na tawaging__, ginagamit ang “style,” pero iniiwasan ang pagtawag nang ganito dahil sa pangkalahatan, ginagamit ang style sa pagtukoy sa rehistro.

usapan o conversation

ay isang prosesong pangkomunikasyon ng kinasasangkutan ng dalawa o higit pang kalahok na gumagamit ng berbal o senyas na wika sa pagpapalitan ng kaalaman, pagpapahayag ng saloobin o damdamin na kung saan ay nakaapekto sa kilos o gawi, sikolohikal, kaalaman at damdamin ng mga partikular na kalahok

gawi ng pagsasalita

produksyon ng mga tunog ng pananalita na idinaan sa mas magandang paraan para magbunga ng mas makahulugan na pananalita.

Ang Kumakatawan

kung saan ang mga nagsasalita ay may kinalaman sa pag-iba ng mga antas patungo sa tamang proposisyon na dapat nilang sinabi. Mga pahayag ba nagsasabi ng tama/mali, totoo o hindi sapagkat tumutukoy ito sa kalagayan/estado ng mundo o lipunan. May ginagawang asersyon sa ipinapahahayag: panunumpa, paniniwala at pag-uulat.

• Hal: “Ako ay kikilos” “May karapatan akong magsalita” “Ipinangako ko na aking pagbubutihin ang aking pag-aaral sa darating na pasukan”

direktibo

– kung saan ang mga nagsasalita ay may kinalaman sa paghimok sa mga tagapakinig na gumawa ng kahit na ano; mag-utos, makiusap, makipagtalo.

• Hal: “Mamili ka na sa groseri.” “Pakitsek mo nga ang test paper”

commissive

– kung saan ang mga nagsasalita ay gumagawa ng alinmang pag-iba sa mga antas patungo sa aksyon; may komitment ang nagsasalita sa sinasabi: mangako, sumumpa o mga gawain

• Hal: “Di ko lilisanin ang Pilipinas” “Tutulong ako sa paglilinis ng kapaligiran” “Gagawin ko ang bagay na iyong gusto, anuman ang iyong ipagawa.”

deklarasyon

kung saan sa pamamagitan ng nagsasalita na baguhin ang estado ng mga gawain sa pamamagitan ng pagsasagawa tungo sa pagbabago.

• Hal: “Maraming bumagsak sa bar exam” “Bukas ay Araw ng mga Patay” “Ipinababatid ko sa inyong lahat na ang sinuman ang lumabag sa aking batas ay magkakamit ng parusa.”

eksprisibo

kung saan ang tagapasalita ay nagpapakita ng kanyang pag-uugali; pananaw, damdamin (pagbati o paghingi ng paumanhin, pasasalamat, pangako) upang mapanatili ang pakikipagkapwa-tao

• Hal: “Hanggang sa uulitin” “Maligayang kaarawan”

PAGKUKUWENTO

Ito ay isang uri ng salaysay na nagsasaad ng mga pangyayaring maaaring totoo o kaya ay kathang-isip lamang

• Tiyaking alam na alam ang kuwentong isasalaysay 2) Sikaping maging masigla sa pagsasalita 3) Bigkasing malinaw ang mga salita 4) Huwag magmadali sa pagkukuwento 5) Tumingin sa nakikinig

Ilang Pamantayan sa Pagkukuwento