Termen Boeddhisme

Saṁhitā

"put together" > "collectie (van teksten en verzen)" verwijst naar oudste laag van de Veda's

Ṛigveda

Veda van de hymnen en goden (Agni, Indra, Visnu)

Sāmaveda

Veda van de liederen en gedichten

Yajurveda

Veda van de offerspreuken en rituelen

Atharvaveda

Veda van Atharvan; collectie van liederen gebruikt door religieuze specialisten (priesters/brahmanen en magicians)

Brāhmaṇa

Latere Vedische literatuur; commentaren op de 4 Veda's, mythes, legendes, commentaren op rituelen, offers, filosofie, gedetailleerde instructies

Āraṇyaka

Latere Vedische literatuur; religieus-filosofische teksten over kluizenaars, discussie over offers, goede uitvoering rituelen, atman

Upaṇiṣad

Late Vedische literatuur; religieus-filosofische teksten over de meesters, filosofisch, bevat centrale religieuze concepten Hindoeïsme, concepten karma en wedergeboorte

ātmaṇ

ziel, innerlijke zelf

Brahman

oneindige, universele principe van absolute werkelijkheid

Karman

Daad, handeling, rituele handeling, resultaat van iemand zijn persoonlijke acties

Satya

waarheid

Dharma

morele wet

Ṛta

natuurlijke orde, kosmische orde

Mahābhārata

Belangrijkste tekst Hindoeïsme, over oorlog 2 Arische bevolkingsgroepen, bevat historische informatie, filosofische en ethische reflecties, beschrijvingen van rituelen, bekendste onderdeel = Bhagavad Gita

Śramaṇa (Pali (P.) ṣamaṇa)

Filosofen die de Vedische traditie afwezen, gebruikten spreektaal (Prakrits) om een breder doelpubliek te krijgen

ṇāṣtika

unfaithful

āṣtika

faithful

Jina

Redder, held

Jīva

Ziel, levensprincipe, in het Jainisme geloven ze dat alles het heeft (ook stenen)

Ahimṣā

Geen geweld; niemand doden, ook geen dieren, (geen vlees eten)

(Vardhamāna the) Mahāvīra

Jina, redder, held in Jainisme, 4e E vC

Makkhali Gosāla

Oprichter Ajivika's

Sangha

Gemeenschap van Boeddhistische kloosters/gelovigen, discipelen van de Boeddha die de leer doorgeven

Torana

Poort van Stūpa's

Śākyamuni

Naam van Boeddha "wijze van de Śākya-clan"

Siddhārta

Naam van Boeddha "degene wiens doel bereikt is", persoonlijke naam

Gautama

Naam van Boeddha "beste koe", clan naam

Buddha

Naam van Boeddha "Awakened one", epithet

Tathāgata

Naam van Boeddha "Thus gone", epithet

Bhagavat

Naam van Boeddha "Blessed one", epithet

Śuddhodana

Naam Boeddha's vader, bestuurde Kapalivastu

Mahāmāyā

Naam Boeddha's moeder, dood

Yaśodharā

Naam Boeddha's vrouw, Boeddha heeft haar achtergelaten om verlicht te worden

Rāhula

Naam Boeddha's zoon, werd Boeddha's belangrijkste volger

Mahāpajāpatī Gotamī

Naam zus van Mahāmāyā/stiefmoeder, heeft Boeddha opgevoed, eerste non

Devadatta

Naam neef van Boeddha, evil

Arhat

Volger/leerling van Boeddha die de Verlichting heeft bereikt en de cyclus van leven en dood gebroken heeft

Śākyamuni Buddha

Boeddha die Verlichting bereikt heeft door zijn eigen moeite en besloten heeft les te geven

Pratyekabuddhas

Hebben Verlichting bereikt, maar geven geen les

Pārinirvāna

De dood van Boeddha, einde van de cylcus van leven en dood

Jātakas

Eerdere levens van de Boeddha, geboortes

Kalpa

Cyclus van het universum, periode tussen ontstaan en vernietiging van dat universum

Pali Jātaka

Collectie van 547 vorige levensnarratieven van de Boeddha

Bodhisattva

Iemand die zich voorbereid om een Boeddha te worden

Dāna

Geven/vrijgevigheid = deed of merit

Nāga

VGL met Chinese Long 龍, maar is eerder een slang dan een draak in India

Mahāparinirvāṇa sūtra

Sutra die de dood van Boeddha beschrijft

Parinirvāṇa

Na Boeddha's dood bereikt hij het nirvāṇa en er blijven geen lichamelijke resten van hem op aarde, hij wordt niet herboren

Relieken

Overblijfselen van Boeddha's lichaam (na crematie)

Boeddhistische scripturen/canon

Boeddha's woord

Bedevaartsplekken

Belangrijke plaatsen uit Boeddha's leven -> gelovigen willen dit bezoeken

Maitreya

Opvolgende Boeddha's (VGL met Chr. Messias)

Universele Boeddha('s)

De Boeddha is nooit verdwenen

Sokushinbutsu (即身仏 jishengfo)

"Buddha in one's very body", zelfmumi

Dharmacakrapravartana sūtra

Sutra waarin het Wiel van de Dharma in beweging wordt gezet, first sermon

Duḥka / 苦

"suffering / stress / uneasiness"

Āryāṣṭāṅgamārga

Nobele achtvoudige pad / het achtvoudige pad van de nobelen = het pad dat het lijden beëindigt

śīla

Moraliteit/regulaties

Samādhi

Meditatie

Prajñā

Wijsheid

Samṣāra

Cyclus van leven en dood

Jātaka

De oorzaken voor Boeddha's Verlichting

Anātman

Negatie van een vaste zelf: alles is in een proces van verandering => er is geen vaste entiteit/zelf/individualiteit

śūnyatā

Concept van ledigheid, leeg (in Mahayana Boeddhisme)

Pratītya samutpāda

Law of Dependent Origination; alle dingen bestaan door een complexe wisselwerking van verschillende factoren

12 nidānas

Twelvefold chain of causation, twaalfvoudige keten van oorzakelijkheid = een van de basisprincipes van Boeddhisme

Saṃskāra

Impulsen om een bepaalde actie te doen, "volitional impulses", gebaseerd op fysieke acties, speech actions, mentale activiteiten => creëert een karmisch profiel

Avidyā

Onwetendheid, ignorance

Vijñāna

6 types van bewustzijn

Sparśa

Contactvedāna

Nāmarūpa

Mind (gevoel, perceptie, intentie, contact,…) and body (bestaat uit 4 elementen: aarde, water, wind, vuur)

Vedāna

Gevoelens, sensaties

Tṛṣṇā

verlangen, dorst, begeerte naar de zintuigelijke objecten

Upādāna

Zich ergens aan vastklamen aan

Bhava

Wording, bestaan

Jāti

Geboorte, hergeboorte

Niyati

Het lot

Pūraṇa Kāśyapa

Je kan doen wat je wil, het zal geen gevolgen hebben (een manier hoe men in India naar karma keek)

Ājīvikas

Alles is bepaald door het lot

Triloka

3 werelden

Kāma dhātu

Desire Realm

Rūpa dhātu

Realm van de vorm

Ārūpa dhātu

Realm zonder vorm

Deva

goden

Asura

Titanen, halfgoden

Manuṣya

Mensen

Tiryagyoni

Dieren

Preta

Hungry ghosts

Naraka

de hel

Skandhas

Five Aggregaten

Anitya

Vergankelijkheid

Rūpa

lichaam, vorm

Vedanā

gevoelens

Saṃjñā

percepties

Saṃskṛta

Dat wat geconstrueerd, samengesteld, afhankelijk, geconditioneerd is ontstaan

Svabhāva

Zelf-natuur, notie van de zelf (Theravada)

Mūlavijñāna

Root consciousness

Ālayavijñāna

Storehouse consciousness

Mahāsaṃghika

Boeddhistische school met meerderheid van de monniken (na 2nd council)