EBD 2 alle hoofdstukken

Deze flashcards vertegenwoordigen sleuteltermen en definities uit de notities, gericht op vocabulaire uit voeding en darmgezondheid.

Faecesonderzoek (normale faeces)

Ongeveer 200 g/dag aan feces.

Faecesonderzoek (diarree)

Diarree: > 200 g/dag feces.

Defecatieonderzoek (normaal) bij diarree

Normaal 3/dag tot 3/week.

Defecatieonderzoek (diarree)

Diarree: > 3 defecaties per 24 uur.

Chronische diarree duurt…

Diarree duur langer dan 14 dagen.

Acute diarree duurt

Diarree duur korter dan 14 dagen.

Rode vlaggen diarree

Nachtelijke diarree, paradoxale diarree en diarree met bloedverlies

Vanaf welke waarden heb je steatorrea?

> 6 g vet/24u in feces.

Vetbehoefte bij steatorrea

Vetbehoefte: 20 EN% of 0,5–0,75 g V/kg.

wat is substitutie MKT

Vervanging met middellange-keten triglyceriden (MKT).

Algemene substitutie MKT

0,5–0,75 MKT/kg Referentie G (RefG).

MKT (zuigelingen)

MKT-inname: 15 g/dag.

MKT (peuters/kleuters)

MKT-inname: 20 g/dag.

MKT (lagere schoolkinderen)

MKT-inname: 25 g/dag.

MKT (adolescenten/volwassenen)

MKT-inname: 30–60 g/dag (start bij 25 g/dag).

MKT maximum

Maximum 100 g/dag.

Verhouding MKT/LKT

Gewenste verhouding MKT/LKT: 80/20 (realistischer 70/30).

Vetberekening met MKT (formule)

Vet% berekenen: ((g MKT × 8,3) + (g LKT × 9)) / kcal dagtotaal × 100%

Producten MKT (zuigelingen)

MKT-producten: Alfaré en Lipistart.

MKT-olie

Kanso, 100% MKT.

MKT-emulsie

Kanso, emulsie met ~77% MKT.

MKT-margarine

Kanso, margarine met ~83% MKT.

Essentiële vetzuren: Linolzuur (LA) referentiewaarde

LA: 3 g/dag.

Essentiële vetzuren: Alfa-linolzuur (ALA) referenteiwaarde

ALA: 0,5 g/dag.

Hoe 2 essentiële vetzuren dekken?

5 ml tarwekiem-, soja- of walnotenolie per dag.

Oral Rehydration Salts (ORS)

Zout, sacharose/maltodextrine/glucose, en water.

ORS-merken

Gastrolyte en ORS Plus Care

Recept voor zelf ORS maken

200 ml water, mespunt zout, 8 g suiker of 4 g glucose, citroensap voor smaak.

ORS-aanbeveling kind

Kind: 50–75 ml/kg over 4–6 uur.

Na iedere ontlasting kind (ORS) aanbeveling

Na elke stoelgang: 10 ml/kg lichaamsgewicht.

ORS-aanbevolen volwassene

Volwassene: 2×200 ml na elke defecatie.

Constipatie: feceshoeveelheid

Feces < 30 g/dag.

Constipatie: passagetijd

Passagetijd ≥ 5 dagen.

Ophoping resten

Ophoping resten > 36 uur.

Rome IV-criteria (IBS)

Losse stoelgang zelden, voldoet niet aan criteria van PDS en ≥2 van: Hard persen, harde stoelgang, onvolledige lediging, manueel stoelgang eruit willen halen, < 3 spontane defecaties/week.

Voedingsvezelaanbeveling bij contipatie

30 g/dag (tot 40 g); kinderen volgens normale aanbevelingen.

Vezelpreparaten (Optifibre)

Optifibre: 5–25 g/dag.

Vezelpreparaten (Fibion)

Fibion: 1x/dag 1 zakje met 75 ml fruitsap of melk.

Vezelpreparaten (Stimulance)

Stimulance: 1 schepje opgelost in 20 ml heet water.

Vezelpreparaten (Fibra Plus)

Fibra Plus: 6–8 g + 200 ml water.

Tarwezemelen

Tarwezemelen: 40–45 g/100 g.

Haverzemelen

Haverzemelen: 10–15 g/100 g.

Tarwekiemen

Tarwekiemen: 10–16 g/100 g.

Lijnzaad

Lijnzaad: 25–30 g/100 g; 3 tl/dag voor optimale werking.

Vochtaanbeveling algemeen in combinatie met vezels

25 g vdvz/dag → 1,5 L/dag;

>30 g vdvz/dag → 2–2,5 L/dag.

Probiotica (hoeveelheid)

2,5 g/dag voor positieve effecten.

Probiotica (merken)

Yakult, Activia.

Bacterie in probiotica

Lactobacillus en bifidobacterie.

Vezelclaims: Bron van vezels

Min. 3 g/100 g; Min. 1,5 g/100 kcal; 10% van DAH per portie.

Vezelclaims: Vezelrijk

Min. 6 g/100 g; Min. 3 g/100 kcal; 20% van DAH per portie.

Vezelclaims: Verhoogd gehalte aan vezels

Bron van vezels; Min. 30% van het product.

FODMAP (prikkelbare darm)

Voedingsstoffen met verlaagde darmprikkel; diverse categorieën (FOS, GOS, inuline, lactose, fructose, polyolen).

FOS (Frutooligosachariden)

Te vinden in tarwe, ui, knoflook, prei, rode kool, peulvruchten, noten, etc.

GOS (Galacto-oligosachariden)

Te vinden in bieten, erwten, zoete aardappel, bloemkool, bonen, kikkererwten, linzen, noten.

Inuline

Inuline: artisjok, pastinaak, schorseneren.

Disachariden (lactose)

Lactose: melkproducten; enzympreparaat (lactase) kan worden gebruikt.

Monosachariden (fructose)

Fructose-rijke voedingsmiddelen: mango, meloen, tomaat, sauzen, appels, peren, honing; HFCS; xylose-isomerase supplement.

Polyolen (polyols)

Appels, perziken, champignons, kauwgom.

Sorbitol

Avocado, appels, peren.

Mannitol

Zoete aardappel, bloemkool, champignons.

Xylitol & Maltitol

Kauwgom, snoepgoed, confituur.

Kruisallergie: Boompollen

Kruisreacties met appels, perziken, kersen, pruim.

Kruisallergie: Graspollen

Kruisreacties met aardappels, ananas, appel, peer.

Kruisallergie: Huisstofmijt

Kruisreacties met garnalen, mosselen, inktvis, slakken.

Kruisallergie: Pinda’s

Kruisreacties met erwten, linzen, bonen.

Kruisallergie: Walnoten en noten

Kruisreacties met paranoten, cashewnoten, hazelnoten.

Kruisallergie: Latex

Kruisreacties met kiwi, banaan, avocado.

Kruisallergie: Perzik

Appel, pruim, kersen, peer

Kruisallergie: Meloen

Watermeloen, pompoen, banaan, avocado.

Ulcus pepticum 2 soorten

Ulcus duodeni: pijn bij lege maag; toename van pijn.

Ulcus ventriculi: pijn bij maaltijd; gastritis vaak geassocieerd.

Helicobacter pylori

Bacterie bij zweren en gastritis; kan beide zweren linken.

Crohn en Colitis ulcerosa (locatie)

Crohn: proximale colon + terminale ileum

Colitis ulcerosa: rectum + colon.

Montreal L-category Crohn

L1 enkel terminale ileum

L2 enkel dikke darm

L3 ileocolische symptomen

L4 Bovenste GI systeem

3 subtypes colitis ulcerosa

Extensieve CU, Linkszijdige CU, Proctitis ulcerosa.

Crohn kenmerken

Fistels, cobblestones, alle lagen aangetast, skip lesions, geen genezing, kanker zeldzaam.

Colitis ulcerosa: kenmerken

Bloederige diarree, mucosa/submucosa aangetast, kans op darmkanker, toxisch megacolon, kan genezen na colectomie.

Mucoviscidose: zweettest

Zweetzouten > 70 mmol/L.

Genetisch onderzoek mucoviscidose

Genetische tests voor CFTR-gen.

Energiebehoefte mucoviscidose

110–200% meer energiebehoefte dan normaal.

Eiwitbehoefte volwassenen (geen metabole stress)

1 g/kg RefG.

Eiwitbehoefte volwassenen (matige stress)

1–1,5 g/kg RefG.

Eiwitbehoefte volwassenen (ernstige stress)

1,5–2 g/kg RefG

Eiwitbehoefte kinderen (geen metabole stress)

1–1,5 g/kg RefG.

Eiwitbehoefte kinderen (matige stress)

1,5–2 g/kg RefG.

Eiwitbehoefte kinderen (ernstige stress)

2–3 g/kg RefG

RefG kinderen bekijken

Referentiegrens; groeicurve (p-50) gebruikt voor afweging.

Vetbehoefte bij mucoviscidose

Energiedensiteit: RQ 0,7+ PERT bij exocriene pancreasinsufficiëntie.

PERT (pancreasensym) hoeveelheid, max inname en merk

2000–4000 lipase-eenheden/g vet; max 10000 E/kg LG/dag; Creon.

Pancreatitis (chronisch)

Chronisch alcoholmisbruik: 15x/dag gedurende 10–15 jaar.

Coeliakie (kenmerken)

Villieuze atrofie, hyperplasie van de crypten, HLA-DQ2 of HLA-DQ8 en gluten.

Glutenbronnen

Granen zoals tarwe, rogge, gerst, haver, spelt, kamut.

Glutenvrije opties

Boekweit, maïs, aardappel, quinoa, teff, soja, sorghum, tapioca.

Glutenvrije merken (voorbeelden)

Damhert, Procceli, Valpiform, Céreal.

Lactose-intolerantie (3 verschillende toleranties)

Lactose vrij: 0–0,5 g/dag; streng beperkt: 0,5–5 g/dag; licht/matig beperkt: 5–10g/dag.

Lactosevrije merken

Dilea, Alpro, Oatly, Lima, Inex, Campina, Boni.

Lactosevrije zuigelingenvoeding

Nutrilon lactosevrij (Nutricia), Nan ExpertPro zonder lactose (Nestlé) en Novalac Diarinova.

5 klassen antilichamen + kernmerk

IgG → Belangrijkste bij allergie

IgM → Eerste contact

IgA → Bij de slijmvliezen

IgE → Allergische reacties

IgD → Activeert B-lymfocyten

Gell en Coombs classificatie (Type 1–4)

Type 1: IgE, directe reactie, typische allergie

Type 2: cytotoxische allergie, gee, echte allergie, IgM of IgG

Type 3: immuuncomplexallergie, complex tussen AG en AS

Type 4: cellulaire allergie, trage reactie en T-cellen

Cross-allergie: Pollen (Boompollen)

Boompollen kan kruisreageren met appels, perziken, kersen, pruim.

Cross-allergie: Gras pollen

Graspollen kan kruisreageren met aardappels, ananas, appel, peer.