Module 2: Cultural studies: representatie van onderwijs

Discussie over representatie van onderwijs via verhalen

Moeten we verhalen een centrale plaats geven wanneer we nadenken over mens en maatschappij (bv. belang van welke verhalen we (niet) vertellen)

Twee visies:

• Howard Gardner

• Elliot Eisner

Visie van Howard Gardner

Verhalen hebben geen methode of bewijslast

We hebben nood aan objectieve waarheden/feiten en feitelijke gegevens

Verhalen creëren een realiteit, maar zijn daarvoor niet per se waar, ze kunnen hoogstens anekdotische kennis scheppen

Visie van Elliot Eisner

We kunnen objectieve kennis combineren met verhalen, ze kunnen elkaar aanvullen

We hebben verhalen nodig om onbelichte aspecten (blinde vlekken) in de wetenschap in beeld te brengen (bv. visies van mensen waarmee we anders niet in contact komen)

Verhalen roepen vragen op en leiden tot discussies/conversaties

Feitelijke kennis wordt vaak recht tegenover fictieve verhalen gezet, maar…

Bij de meeste feitelijke kennis hebben we een verhaal nodig om die kennis betekenis te geven

Vroeger was verhalen vertellen vooral een orale traditie => medium heeft impact op de mogelijke betekenis die het kan creëren

 

Bv. tv-serie Thuis: stelt heteronormatieve in vraag en zorgen zo voor maatschappelijk debat

Beantwoorden de wat-als-vraag (bv. hoe zou je kunnen reageren als je te horen krijgt dat je ongeneeslijk ziek bent)

Drie wetenschappers die onderzoek deden naar de meerwaarde van verhalen

Richard Rorty: we moeten verhalen lezen om een visie te krijgen op moraliteit (goed/kwaad)

Jerome Bruner: we kunnen enkel maar mensen begrijpen door verhalen te onderzoeken, want verhalen zijn van alle tijden

Martha Nussbaum: nood aan verhalen om kennis te krijgen over hoe mensen zich gedragen binnen een bepaalde context (<=> werkt in rechtenfaculteit, feitelijke kennis)

Waarom nemen we films onder de loep?

In dit hoofdstuk nemen we enkele films over onderwijs onder de loep

Films helpen ons met betekenis geven => hoe we het verleden/onze toekomst verbeelden, wat onze verlangens zijn en hoe we onszelf/onze maatschappij zien

Films creëren een soort normatief denken, maar leren je ook empathisch zijn

• Henry Giroux (kritische pedagoog): films zijn een soort teaching machines die onze kinderen opvoeden met een bepaald beeld over de wereld

• We kunnen daar op verschillende manieren naar kijken (zie vorig hoofdstuk over encoding/decoding)

Voorbeeld the American dream: politiek idealisme

Idee dat je vanuit het niets iemand kan worden (American dream), is ontstaan in de filmwereld

Brengt ook idee met zich mee dat wanneer je daar niet in slaagt, het je eigen schuld is

Niet één film die dat beeld creëert, maar een soort beeldvorming door verschillende films

Voorbeeld van romantische films

Heteronormatief denken werd aangestuurd door films, vandaag de dag wordt dit opnieuw in vraag gesteld

• Bv. film GIRL waarbij transmeisje ballet volgt

• Bv. in Thuis was een personage ook trans, maar complexiteit werd niet in beeld gebracht

  • Heeft veel kritiek gekregen

Voorbeeld van wetenschap in films

Bv. Interstellar => klopt wetenschappelijk niet, maar bij fictie moeten we niet kijken of het feitelijk is of niet

Wetenschappelijke geletterdheid kan ook wel verspreid worden via films, maar doet ons ook nadenken over de rol van wetenschap in de samenleving

Bv. science fiction verhalen die leken op verhaal van coronavirus => journalisten gingen dit in begin 2020 analyseren om te voorspellen wat de maatschappelijke impact zou kunnen zijn

Methode van analyse van films

We kunnen films analyseren via o.a. semiotiek, discoursanalyse of beeldvorming

We kunnen letten op verschillende aspecten, zoals:

• Representatie: wat wordt in beeld gebracht en wat niet

• Vorm en stijl

• Context: in welke tijd en ruimte is die film gemaakt

• Auteur: bij een film niet enkel  de schrijver van het script, maar ook regisseur etc.

• Receptie: betekenis van de film komt tot stand op het moment dat iemand de film bekijkt

  • Individuele lezing: hangt ervan af of je jezelf kan herkennen in de film, wat jouw context is etc.

Reflecteren op schoolfilms

Films kunnen je doen reflecteren over o.a. de positie van professionele identiteiten (bv. leerkrachten)

• Kan ook heel stereotyperend zijn

• Creëert een normatief beeld van de ideale leerkracht en hoe die zich moet gedragen

 

Bv. BXL: verschillende reflecties die een leerkracht kan hebben op deze film

• Zelf zit ik ook soms in situaties die ik anders zou willen aanpakken

• Ons takenpakket is al zo lastig, ik heb begrip voor de leerkracht in de film

Mythe: de leraar als redder en als held

Dead Poets Society => leraar is een held omdat hij op een volledig andere manier lesgeeft

• De bevlogen leerkracht is de goeie leerkracht

  • Ergo: leerkrachten die de regels volgen en focussen op cijfers/eindtermen zijn de slechte leerkrachten

• Ideologie: individu vs instituut => leerkracht moet zich afzetten tegen de regels

• Tegenstemmen: stereotiep beeld dat misleiding creëert

Historiek: films bieden een blik op het publiek discours, maar beïnvloeden ook mee dat discours

Blackboard jungle: gaat over jeugdcultuur

Dead Poets Society: individualisme (individu tegen het systeem)

Entre les murs: complexiteit in steden met veel diversiteit

The wire: regeldrift

Deconstructie en tegenverhalen

Verhalen die het stereotype beeld willen doorbreken

Bv. deconstructie van de mythe van het onschuldige kind (vorige les)

Voorbeeld van The history boys

Geen enkele visie op onderwijs ‘wint’ in deze film

• Verhaal van twee leerkrachten die tegenover elkaar gepositioneerd worden, maar bij beide leerkrachten worden de meerwaarde en de blinde vlekken van hun perspectief aangetoond

• Boodschap: je hebt een gezonde mix van de twee nodig

  • Doet nadenken over beleid (bv. meer aandacht naar STEM dan naar kunst)

  • Doet nadenken over evaluatiesysteem => leerkrachten die quoteren met cijfers hebben soms het gevoel dat ze zichzelf moeten verantwoorden door op te sommen wat ze allemaal gedaan hebben

Irwin v.s. Hector (beetje zoals Dead poets society) in the History boys

Gericht naar de test <=> Bildung

Instrumenteel <=> Kunst voor de kunst

Product (lln. klaarmaken voor de economie) <=> proces

Indruk maken <=> Levenslessen

Voorbeeld van The Wire

Fragment gezien over ‘teaching to the test’ => toets wordt belangrijker dan de inhoud

Knoeien met statistieken (bv. tegen leerlingen zeggen dat ze ziek moeten zijn)

• In België recent de centrale overheidstoetsen ingevoerd => discussie

Schoolfilms kunnen ook een manier zijn om complexiteit/taboes in beeld te brengen

Leerkrachten hebben een professionele identiteit, maar het zijn ook mensen van vlees en bloed die op een persoonlijke/menselijke manier kunnen reageren

• Rol van leerkracht wordt vanuit de lerarenopleiding voorgesteld als ‘autoritaire held’, maar moeilijkheid van het mens-zijn wordt soms vergeten

Bv. hoe ga je als leerkracht om met relaties in de klas/relatie leerkracht – leerling

Bv. film Half Nelson over leerkracht met een drugsverslaving

• Hoe positioneer je je eigen leven tegenover de professionele identiteit als lrkr?

Niet-westerse perspectieven

Totaal andere context => deze films bekijken omdat er misschien vanzelfsprekendheden bestaan die niet-westerse onderwijssystemen niet hebben

• Bv. Iraanse film waarbij er lesgegeven wordt met krijtborden in de bergen, maar bord wordt ook gebruikt om te schuilen, mensen weg te dragen etc.