ARALING PANLIPUNAN

SEX

ay tumutukoy sa biyolohikal at pisyolohikal na katangian na nagtatakda ng pagkakaiba ng babae sa lalaki.

Gender

ay tumutukoy sa mga panlipunang gampanin, kilos, at gawain na itinatakda ng lipunan para sa mga babae at lalaki.

Orientasyong Seksuwal

ay tumutukoy sa kakayahan ng isang tao na makaranas ng malalim na atraksiyong apeksyonal, emosyonal, sekswal;

Gender Identity

ay kinikilala bilang malalim na damdamin at personal na karanasang pangkasarian ng isang tao, na maaaring nakatugma o hindi nakatugma sa sex niya nang siya’y ipanganak, kabilang ang personal na pagtuturing niya sa sariling katawan

Heterosexual

taong nagkakanasang sekswal sa miyembro ng kabilang kasarian,

Homosexual

nagkakaroon ng sekswal na pagnanasa sa mga taong nabibilang sa katulad na kasarian

Lesbian

mga babae na ang kilos at damdamin ay panlalaki;

Gay

lalaking nakararamdam ng atraksyon sa kanilang kapwa lalaki;

Bisexual

taong nakararamdam ng atraksyon sa dalawang kasarian

Queer

pangkalahatang gender

Asexual

walang nararamdaman

Arapesh

Nangangahulugang tao

Mundugumur

Agresibo at bayolente

Tchambuli

ang mga babae at mga lalaki ay may magkaibang gampanin sa kanilang lipunan. Ang mga bababe ay inilarawan nina Mead at Fortune bilang dominante kaysa sa mga lalaki,

Hillary Clinton (2011) - Invisible Minority

ang mga LGBT, ang kanilang mga kwento ay itinago, inilihim at marami sa kanila ang nanahimik dahil sa takot.

Foot Binding

isinasagawa ng mga sinaunang babae sa China. Ang mga paa ng mga babaeng ito ay pinapaliit hanggang sa tatlong pulgada gamit ang pagbalot ng isang pirasong bakal o bubog sa talampakan.

Breast Ironing o Breast Flattening

Ito ang pagbabayo o pagmamasahe ng dibdib ng batang nagdadalaga sa pamamagitan ng bato, martilyo o spatula na pinainit sa apoy.

GABRIELA (General Assembly Binding Women for Reforms, Integrity, Equality, Leadership, and Action

isang samahan sa Pilipinas na laban sa iba’t ibang porma ng karahasang nararanasan ng kababaihan na tinagurian nilang Seven Deadly Sins Against Women.

7 Deadly Sins Against Women

Pananakit, Rape, Incest, Sexual Harassment, Sexual Discrimination and Exploitation, Limitadong Acess sa Reproductive Health, Sex Trafficking and Prostitusyon.

A.   Anti-Violence Against Women and Their Children Act o Republic Act 9262

^•           batas na nagsasaad ng mga karahasan laban sa kababaihan at kanilang mga anak, nagbibigay ng lunas at proteksiyon sa mga biktima nito, at nagtatalaga ng mga kaukulang parusa sa mga lumalabag dito.

Magna Carta for Women o Republic Act 9710

▪          isinabatas noong Hulyo 8, 2008 upang alisin ang lahat ng uri ng diskriminasiyon laban sa kababaihan at sa halip ay itaguyod ang pagkakapantay-pantay ng mga babae at lalaki sa lahat ng bagay

 

 Pamahalaan bilang pangunahing tagapagpatupad (“primary duty bearer”) ng komprehensibong batas na ito.

Mga Saklaw ng Magna Carta

Marginalized Women-mga babaeng mahirap o nasa di panatag na kalagayan. Sila ang mga wala o may limitadong kakayahan namatamo ang mga batayang pangangailangan at serbisyo.

Women in Especially Difficult Circumstances-mga babaeng nasa mapanganib na kalagayan o masikip na katayuan tulad ng biktima ng pang-aabuso at karahasan at armadong sigalot, mga biktima ng prostitusyon, “illegal recruitment”, “human trafficking” at mga babaeng nakakulong.

Prohibition on Discrimination Against Women o Republic Act 6725

Ipinagbabawal ng batas na ito ang diskriminasyon bilang pagtupad sa” terms and conditions ” sa pagtatrabaho na nakabase lamang sa kasarian.

Rape Victim Assistance and Protection Act o Republic Act 8505

nagdedeklara ng polisiya ng estado sa pagbibigay ng nararapat na tulong at proteksiyon sa mga biktima ng panggagahasa.

E.   Provision of Assistance to Women Engaging in Micro and Cottage Business Enterprises o Republic Act 7882

Sa batas na ito binibigyang pagkakataon ang kababaihan na lumahok at magpatakbo ng maliit na kabuhayan. Maari rin silang makapang-utang bilang kapital sa kanilang negosyo at mabigyang ng teknikal na tulong mula sa Technical Education and Skills Development Authority (TESDA).

PRINSIPYONG YOGYAKARTA

na binubuo ng 29 na prinsipyong nakaayon sa Pandaigdigang Batas ng mga Karapatang Pantao (Universal Declaration of Human Rights o UDHR) at ilang mga rekomendasiyon. Narito ang ilan sa mga prinsipyong nakapaloob rito.

PRINSIPIYO 1

ANG KARAPATAN SA UNIBERSAL NA PAGTATAMASA NG MGA

KARAPATANG PANTAO.

PRINSIPYO 2

ANG MGA KARAPATAN SA PAGKAKAPANTAY-PANTAY AT KALAYAAN SA DISKRIMINASYON.

PRINSIPYO 4

KARAPATAN SA BUHAY

PRINSIPYO 10

ANG KARAPATAN LABAN SA TORTURE AT SA MALUPIT, MAKAHAYOP O

MAPANGHIYANG PAGTRATO SA TAO

PRINSIPYO 12

ANG KARAPATAN SA TRABAHO.

PRINSIPYO 16

ANG KARAPATAN SA EDUKASYON

PRINSIPYO 25

ANG KARAPATANG LUMAHOK SA BUHAY-PAMPUBLIKO

CEDAW (Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination Against Women)

^ü  Karaniwang inilalarawan bilang International Bill for Women,

 

^ü   kilala din ito bilang The Women’s Convention o ang United Nations

 

Treaty for the Rights of Women.

 

^ü  Kauna-unahan at tanging internasyunal nakasunduan nakomprehensibong tumatalakay sa karapatan ng kababaihan hindi lamang sa sibil at politikal na larangan kundi gayundin sa aspetong kultural, pang-ekonomiya, panlipunan at pampamilya.

 

^ü  Inaprubahan ng United Nations General Assembly ang CEDAW noong Disyembre 18,1979 noong UN Decade for Women.

 

^ü  Pumirma ang Pilipinas sa CEDAW noong Hulyo 15, 1980, at niratipika ito noong Agosto 5, 1981. Kasunod sa Convention of the Rights of the Child, ang CEDAW ang pangalawang kasunduan na may pinakamaraming bansang nagratipika.

 

^ü  Umaabot na sa 180 bansa mula sa 191 na lumagda o State parties noong Marso 2005.