PAGBASA 11 | Q3

• Argumentatib

• Impormatib

• Deskriptib

• Persweysib

• Naratib

• Prosidyural

Mga Uri ng Teksto

Argumentatib

• Naglalahad ng mga posisyong umiiral na kaugnayan ng mga proposisyon na nangangailangang pagtalunan o pagpapaliwanagan

• Tumutugon sa tanong na “Bakit?”

• Argumentatib

• Impormatib

• Deskriptib

• Persweysib

• Naratib

• Prosidyural

Mga Uri ng Teksto

Argumentatib

• Naglalahad ng mga posisyong umiiral na kaugnayan ng mga proposisyon na nangangailangang pagtalunan o pagpapaliwanagan

• Tumutugon sa tanong na “Bakit?”

Argumentatib

Ang katangian nito ay makipagtalo upang mapatunayan ang katotohanan ng ipinahahayag at ipatanggap sa bumabasa ang katotohanang ito

Impormatib

Naglalahad ng mga bagong kaalaman, bagong pangyayari, bagong paniniwala at mga bagong impormasyon

Impormatib

• Naglalayon din ang tekstong ito na maglahad ng mga tiyak na impormasyon at mahahalagang detalye na may lohikal na paghahanay

• Ang mga kaalaman ay nakaayos ng sekwensyal at inilalahad nang buong linaw at kaisahan

Impormatib

Isinasaad ang mga kabatiran nang maayos sa mga tunay na pangyayari batay sa nasasaklaw na kaalaman ng tao

Deskriptib

Isang tekstong nagtataglay ng mga impormasyong may kinalaman sa pisikal na katangiang taglay ng isang tao, bagay, lugar, at pangyayari

Deskriptib

• Ang katangian nito ay maihahalintulad sa pagpipinta

• May layuning maglarawan ng isang bagay, tao, lugar, karanasan, sitwasyon, at iba pa

Persweysib

Isang tekstong nangungumbinse o nanghihikayat

Persweysib

Naglalayon na kumbinsihin ang mga mambabasa na sumang-ayon sa manunulat hinggil sa isang isyu

Naratib

Isang tekstong naglalahad ng magkakasunod-sunod na pangyayari o simpleng nagsasalaysay

Naratib

Isang impormal na pagsasalaysay na ang layunin ay magsalaysay o magkuwento batay sa isang tiyak na pangyayari, totoo man o hindi

Prosidyural

Nagpapakita at naglalahad ng wastong agkakasunod-sunod ng malinaw na hakbang sa pagsasakatuparan ang anumang gawain

Prosidyural

Layunin nito na makapagbigay ng sunodsunod na direksiyon at importansiya sa mga tao upang tagumpay na maisagawa ang mga gawain sa ligtas, episyente, at angkop na paraan

Cohesive Device

mga salitang nagsisilbing pananda upang hindi babanggitin nang paulit-ulit

• Pagpapatungkol

• Elipsis

• Pagpapalit o Substitution

• Pang-ugnay

Mga Panandang Kohesyong Gramatikal

Pagpapatungkol

Paggamit ng mga panghalip upang humalili sa pangngalan

Anapora at Katapora

dalawang uri ng Pagpapatungkol

Anapora

Panghalip na ginagamit sa hulihan bilang pamalit sa pangngalang nasa unahan

Katapora

Mga panghalip na matatagpuan sa unahan ng pangungusap bilang pamalit sa pangngalang nasa hulihan

Elipsis

• Pagtitipid sa pagpapahayag

• Nangyayari ito kapag, pagkatapos ng mas tiyak na pagbanggit, ang mga salita ay tinanggal kapag ang parirala ay kailangang ulitin

Pagpapalit

Mga salitang ipinapalit sa iba pang bahagi ng pangungusap na naunang nabanggit

• Nominal

• Berbal

• Clausal

Mga Uri ng Pamalit o Substitution

Nominal

• Pinapalitan ay ang pangngalan

  • Ang wikang Filipino ay ang daan upang tayo ay magkakaunawaan, kailangan lang nating pagyamanin ang ating wikang pambansa.

Berbal

• Pinapalitan ay ang pandiwa

  • Inaayos ni Tatay ang mesa at sinimulan naman ni kuya ang silya.

Clausal

• Pinapalitan ay sugnay

  • Hindi mahabol ng mga tao ang magnanakaw at hindi rin nagawa ng mga pulis na hulihin sila. 

Pang-ugnay

Paggamit ng mga pangatnig upang makabuo o pag-ugnayin ang isang pangungusap

Talata

• binubuo ng isang pangungusap o lipon ng pangungusap na naglalahad ng isang bahagi ng buong pagkukuro, palagay, o paksang diwa

• Mauuri sa lokasyong katatagpuan nila sa loob ng isang komposisyon

Panimulang Talata

Ito ang una at kung minsan ay hanggang sa ikalawang talata ng komposisyon

Panimulang Talata

• Layunin nito ang ilahad ang paksa ng komposisyon

• Sinasabi rito kung ano ang ipaliliwanag, ang isasalaysay, ang ilalarawan o bibigyan ng katuwiran

Unang Hakbang

Paraanan ng tingin ang kabuuan ng akda bago tuluyang basahin.

Unang Hakbang

Subuking tukuyin ang layunin, nilalaman, maging ang target na mambabasa ng teksto bago ito simulang basahin nang buo.

Unang Hakbang

Hanapin ang palatandaan sa mga pamagat, sa mga ”subtitles”, pagkilala o pasasalamat at iba pang mga bahagi ng teksto.

Mga gabay na katanungan sa unang hakbang

1. Sino ang sumulat ng teksto?

2. Sino ang nais kausapin o target na mambabasa ng teksto?

3. Tungkol saan ang artikulo?

4. Ano-anong babasahin ang ginamit na sanggunian?

Ikalawang Hakbang

• Suriin ang artikulo at ang kabuuan nito. 

• Tukuyin ang layunin ng may- akda at tesis na pahayag. 

• Tingnan ang kongklusyon sapagkat naglalaman ito ng kabuuan ng akda

Mga gabay na katanungan sa ikalawang hakbang

1. Ano ang pangunahing kaisipang nailahad ng may-akda? 

2. Ano-ano ang katibayang ginamit ng may-akda? 

3. Ano-ano ang limitasyong inilatag ng may-akda tungkol sa teksto? 

4. Ano ang pananaw ng may-akda?

Ikatlong Hakbang

Basahing muli ang artikulo, ngunit sa pagkakataong ito ay pagtuunang pansin ang paraan ng pagsulat at presentasyon.

Ikatlong Hakbang

• Dito masusukat ang katatagan at katotohanan ng pahayag sa pamamagitan ng mga katibayang inilatag ng may-akda

• Mahalagang malaman ang kahulugan ng salita o konseptong hindi pamilyar

Ikaapat na Hakbang

• o Kritisismo at Ebalwasyon ng Teksto

• Matapos mong tayahin ang iyong personal na reaksiyon at malalim na impresyon. 

Ikaapat na Hakbang

Kailangan mo nang magpokus sa sinasabi ng may-akda, pagsasaalang-alang sa mga mambabasa ng akda, at bahagyang pagmumuni- muni sa nilalaman ng teksto.

Ikaapat na Hakbang

Ang ebalwasyon ng isang teksto ay maaaring isagawa sa pamamagitan ng pagsasasalang-alang sa estilo at kumbensyonal na estruktura ng kaparehong artikulo

Mga gabay na katanungan sa Ikaapat na Hakbang

1. Ang artikulo ba ay buo?

2. May katuturan at makabuluhan ba ito?

3. Ano ang pangunahing kahulugan at katuturan ng akda sa disiplinang kinabibilangan nito?

Pagbabasa

Proseso ng pagkokonstrak ng kahulugan mula sa mga tekstong nakasulat

• Pag-uuri ng Ideya at Detalye

• Pagtukoy sa Layunin at Teksto

• Pagtukoy sa Damdamin, Tono, at Pananaw ng Teksto

Mga Kasanayan sa Pagbasa

Pag-uuri ng Ideya at Detalye

• Ang mga ideya o kaisipan ay maaring pangunahin o pantulong sa mambabasa

• Nakakatulong sa pagtukoy layunin ng awtor

Pangunahing Ideya

pinapahayag bilang paksang pangungusap (talata) at tesis na panungusap (sanaysay)

Pantulong

nilinaw ang puntong nasa paksang pangungusap

Pagtukoy sa Layunin at Teksto

• Tumutukoy sa dahilan ng pagkasulat ng awtor sa teksto

Ilang Dahilan: 

• Magpaliwanag

• Magbigay Impormasyon

• Mangaral 

• Magbabala 

• Magpatawa 

• Manakot 

• Mangumbinsi

Damdamin

tumutukoy sa emosyong nangingibaw sa iyo habang nagbabasa o pagkatapos magbasa

Tono

tumutukoy sa tinig at saloobin ng awtor

Pananaw

• “Anong Panauhan ang ginagamit sa isang teksto”

• tumutukoy sa punto de bista (POV) na ginagamit ng awtor 

• nakikilala sa base sa panghalip na ginamit

Mga Layunin

• Matutukoy ang layunin at kahulugan ng mapanuring pagbasa. 

• Makilala ang mga uri at antas ng mapanuring pagbasa 

• Maibigay ang pagkakaiba ng scanning at skimming

Pagpapahayag

pagbabahagi ng mga pananaw, mga paniniwala at kaalaman sa pamamagitan ng anyong pasalita o pasulat

• Kalinawan

• Kaugnayan

• Bisa

Tatlong Pangunahing Katangian ng Pagpapahayag

Kalinawan

Tumutukoy sa wastong gamit ng mga salita sa isang pangungusap, gayundin ang angkop na pagkakabuo ng mga pangungusap

Kaugnayan

Maituturing na may ugnayan ang mga pangungusap sa anumang uri ng pagpapahayag, kung mahusay ang pagkakahanay ng mga ideya o pangyayaring tinalakay

Bisa

tumutukoy sa bigat ng pahayag

Dokumentasyon

Maingat na pagkilala sa mga hiram na ideya sa pamamagitan ng talababa o mga tala, talang parentetikal, bibliograpiya at listahan ng mga sanggunian

• Pagkilala sa Pinagkunan ng Datos o Impormasyon

• Paglalatag sa Katotohanan ng Ebidensya

• Pagbibigay ng Cross-Reference sa loob ng papel

• Pagpapalawig ng Ideya

Gamit ng Dokumentasyon

• Talababa-Bibliograpiya

• Parentetikal-Sanggunian

Sistema ng Dokumentasyon

Talababa-Bibliograpiya

• Dito isinasagawa sa pagbanggit ng impormasyong bibliograpikal

• Pormat ng Talababa

• Unang Pagbanggit sa mga Sanggunian

• Muling Pagbanggit sa Sanggunian

• Pagdadaglat na Latin

under Talababa-Bibliograpiya

Pormat ng Talababa

• Paglalagay ng Superscript

• Pagnunumero ng Talata

• Pagbabantas

• Indensyon

Superscript

isang nakaangat na numering Arabiko

Indensyon

Limang espasyo sa kaliwa, sunod ang superscript

Unang Pagbanggit sa mga Sanggunian

• Kompletong pangalan ng awtor

• Pamagat ng aklat

• Editor/Tagasalin

• Edisyon

• Bilang ng Tomo

• Tagapaglimbag

• Pahina

• Petsa ng Publikasyon

• Lungsod o bansa ng publikasyon

• Bilang ng tiyak na tomo na ginamit

Muling Pagbanggit sa Sanggunian

• Gumamit ng mas maikling format

  • Huling pangalan ng awtor at pahina

• Kung may dalawa o higit pang sanggunian

  • huli ang pangalan

• Kung walang nakalagay na awtor

  • Banggitin lamang ang pamagat ng aklat, artikulo, at pahina

• Kung mahigit sa isang awtor

  • banggitin ang hanggang tatlong awtor

• Kung mahigit sa tatlong awtor

  • Banggitin ang unang pangalan at isunod ang et. al.

• Kung may mga awtor na magkatulad ang huling pangalan

  • Banggitin ang unang pangalan o inisyal.

• Kung ang banggitin ay bahagi ng akdang may maraming tomo

  • Isama ang bilang ng tomo na pinagkunan ng impormasyon

• Ibid

• Loc. Cit.

• Op. Cit

Pagdadaglat na Latin

Ibid

Ginagamit ito sa magkasunod na banggit ng iisang sanggunian.

Loc. Cit

Ginagamit ito kung babanggiting muli ang isang sanggunian at pahina.

Op. cit

Ginagamit kung banggitin muli ang isang sanggunian at nasa ibang pahina ang hinalaw na ideya.

Parentetikal-Sanggunian

Pinakapayak na paraan sa pagbanggit ng mga sanggunian

Parentetikal-Sanggunian

Ang pangalan ng may-akda at ang taon ng pagkalimbag ay nakapaloob sa mga panaklong upang mabigyan ng kaukulang pagkilala ang pinaghanguan ng tala.

• APA (American Psychological Association) 

• MLA (Modern Language Association)

Dalawang kilalang pamamaraan sa pagbanggit ng sanggunian sa loob ng teksto

Reaksiyong Papel o Panunuring Papel

Tumutukoy sa paglalahad ng makatarungan, patas o balanseng pagtataya o assessment sa mga sitwasyong may kinalaman sa mga tao, bagay, pook at mga pangyayari

Reaksiyong Papel o Panunuring Papel

Sumasaklaw sa matalinong pagtataya sa kalidad, kakayahan, pamamaraan, katotohanan at kagandahan ng obra maestro

• Introduksyon o Panimula

• Katawan

• Konklusyon

• Pagsipi at Pinagmulan ng mga Impormasyon

Apat na Bahagi ng Reaksiyong Papel

Introduksyon o Panimula

• Pupukaw sa interes ng mga nagbabasa

• Kailangang ilarawan ang papel at may-akda na iyong pinag-aaralan

Introduksyon o Panimula

• Kailangang maglagay ng mga tatlo hanggang apat na mga pangungusap mula sa orihinal na papel na iyong pinag-aaralan

• Kailangang maglagay ng thesis statement ukol sa papel

Katawan

Nakasaad dito ang iyong mga sariling kaisipan ukol sa mga pangunahing ideya ng papel na iyong pinag-aaralan

Katawan

Dito sinusuri ang orihinal na papel

Konklusyon

Maikli lamang ngunit naglalaman ng impormasyon ukol sa thesis at mga pangunahing ideya na nakasaad sa reaksyong papel

Pagsipi at Pinagmulan ng mga Impormasyon

Ang bahagi kung saan nakalagay ang maikling impormasyon ukol sa pagsipi at pinagmulan ng mga impormasyon na iyong nailahad