H6: Sociologie

Mentalistisch cultuurbegrip

cultuur is een mentaal of ideëel iets, want het gaat om gedeelde opvattingen of gedachten

Overtuigingen

definities van de werkelijkheid of opvattingen over ‘wat is’

Waarden

opvattingen over het wenselijke, over wat moet en nastrevenswaardig is

Normen

opvattingen die zeggen hoe het hoort (en wat niet hoort) en die de vorm van concrete gedragsregels en handelingsvoorschriften hebben

Cultuurpatroon

zekere mate van consistentie of samenhang tussen de verschillende componenten

Dominante cultuur

cultuurpatroon dat binnen een breder sociaal verband, zoals een nationale of regionale samenleving toonaangevend is

Subcultuur

geheel van collectief gedeelde opvattingen dat deels verschilt van de bredere meerderheidscultuur

Tegen- of contracultuur

domineren opvattingen die ingaan tegen de dominante cultuur

Geïnstitutionaliseerde cultuur

overtuigingen, waarden en normen die een bovenindividueel, voorgegeven en dwingend, want gesanctioneerd, karakter bezitten

Zeden

 worden relatief sterk bewaakt en gesanctioneerd

gewoonten

oorsprong onduidelijk, traditie, waarom?

daarom, informele sanctionering

Gebruiken

mildere sanctionering vb een keer voorbijlopen zonder hallo te zeggen

De-insitutionaliseren

culturele veranderingsprocessen waarbij geïnstitutionaliseerde opvattingen (overtuigingen, waarden of normen) hun sociaal voorgegeven en vooral hun dwingende en gesanctioneerde karakter verliezen (eroderen)

Versterkte institutionalisering

wordt een sociaal gedragen opvatting méér voorgegeven, dwingender en navenant sterker bewaakt via sancties

Juridisering

het aanmaken van rechtsregels in de strikte zin van het woord, vormt het sluitstuk bij institutionalisering van collectieve opvattingen

Juridische normen

traceerbaar, afkondigend door bepaalde instantie (vb overheid, baas) formele sanctionering (vaste procedures en straffen voor overtredingen)

Culturele diversiteit

het bestaan van verschillende geïnstitutionaliseerde opvattingen in verscheiden sociale verbanden

Cultuurconflict

een geschil tussen verschillende geïnstitutionaliseerde opvattingen die leven binnen uiteenlopende sociale groepen of verbanden

Culturele macht, mentalistisch bekeken

het opleggen van overtuigingen, waarden en/of normen

Anomie, versie Merton

de geïnstitutionaliseerde normen die de mogelijke middelen voor het bereiken van een waarde (of cultureel doel) reguleren, aan impact inboeten en een louter doelrationele logica van efficiëntie de overhand krijgt

Mertons anomietypologie

vijf typen van individuele aanpassing aan het geïnstitutionaliseerde doel van financieel succes en de normatief aanbevolen weg van hard studeren en werken

Deviantie

normafwijkend handelen

Culturele integratie

mate waarin individuen of leden van specifieke groeperingen de dominante cultuur van een nationale of regionale samenleving onderschrijven, dus geïntegreerd hebben

Waarde-integratie

een geïnstitutionaliseerde kernwaarde of omschrijving van het sociaal wenselijke werd geïnternaliseerd

Normatieve-integratie

de geïnstitutionaliseerde normen, of de voorschriften die zeggen ‘wat hoort’ werden verinnerlijkt

Culturele ‘omnivorisering’

een brede culturele smaak, voorbij de ooit ingeburgerde of geïnstitutionaliseerde tweedeling tussen ‘hoge’ en ‘lage’ cultuur

culturele openheid

tolerantie minderheidsculturen

spektakellogica van massamedia

gericht op hier en nu, aandacht vasthouden met spectaculaire beelden ect, verleden is out