Áráttu-þráhyggjuröskun (Obsessive-compulsive disorder, OCD)

A

Viðvera þráhyggju, áráttu eða beggja:

Þráhyggjur eru skilgreindar af (1) og (2):

1. Endurteknar og þrálátar hugsanir, langanir eða ímyndir sem viðkomandi upplifir sem, á einhverjum tíma truflunarinnar, sem uppáþrengjandi og óvelkomnar, og valda markverðum kvíða og streitu hjá flestum.

2. Einstaklingurinn reynir að hunsa og bæla slíkar hugsanir, langanir eða ímyndir, eða að jafna þær út með einhverri annarri hugsun eða gjörð (t.d. með því að framkvæma áráttu).

Áráttur eru skilgreindar af (1) og (2):

1. Endurtekin hegðun (t.d. að þvo hendur, raða upp og athuganir) eða hugrænar gjörðir (t.d. að biðja bænir, telja, endurtaka orð í hljóði) sem einstaklingnum finnst hann þurfa að framkvæma sem svar við þráhyggju eða í samræmi við reglur sem hann þarf að fylgja stíft.

2. Hegðunin eða hugrænu gjörðirnar hafa þann tilgang að koma í veg fyrir eða minnka kvíða eða streitu, eða að koma í veg fyrir aðstæður eða atvik sem viðkomandi er hræddur við; hinsvegar er þessi hegðun eða hugrænu gjörðir ekki tengdar því sem þær eiga að jafna út á röklegan hátt, og eru greinilega meiri en tilefni er til. 

Ath: ung börn gætu átt erfitt með að koma markmiðum þessarar hegðunar eða hugrænnu gjarða í orð.

B

Þráhyggjurnar eða árátturnar eru tímafrekar (t.d. taka upp meira en 1 klst á dag) eða valda klínískt markverðri vanlíðan eða truflun í félagslegri, vinnutengdri eða annarri mikilvægri virkni.

C

Áráttu-þráhyggju einkennin má ekki betur eigna lífeðlisfræðilegum áhrifum lyfja (t.d. vímuefna) eða öðrum sjúkdómi. 

D

Truflunina má ekki betur skýra með einkennum annarrar geðröskunar, t.d. yfirdrifnar áhyggjur í GAD, upptekni af útliti í BDD, erfiðleikar við að skiljast við eigur í hoarding disorder, hártog í trichotillomania, skin picking, stegld hegðun í SMD, áráttukennt át í átröskun, upptekni af efnum eða fjárhættuspilum eins og í viðeigandi röskunum, upptekni af að vera með sjúkdóm í heilsukvíða, kynhvatir eða fantasíur eins og í paraphilic disorders, hvatir/hvatvísi eins og í hegðunarröskunum, skuldar-rúmínering í þunglyndi, hugsanaísetning eða ranghugmyndir í geðrofsröskunum eða endurtekin hegðun í ASD.

Tilgreinið ef:

1. Með góðri eða ágætri innsýn: Einstaklingurinn áttar sig á að trú í áráttu-þráhyggjuröskun er ekki eða örugglega ekki sönn eða að hún gæti eða gæti ekki verið sönn. 

1. Með lélegri innsýn: Einstaklingurinn telur trú sem fylgir áráttu-þráhyggju örugglega vera sanna.

2. Án innsýnar/ranghugmyndir: Einstaklingurinn trúir algjörlega á hugsanir sem fylgja áráttu-þráhyggju. 
   

1. Tengt kippiröskun: Ef einstaklingur er með núverandi eða fyrrverandi kippiröskun. 

Mismunagreiningar:

1. Kvíðaraskanir (aðgreina frá almennum/raunsæjum áhyggjum) 

2. MDD (aðgreina frá rumination) 

3. Aðrar þráhyggju-áráttu raskanir og tengdar raskanir

4. Átraskanir (þráhyggjur og áráttur snúa ekki bara að mat) 

5. Kippiraskanir og stereotyped movement

6. Geðrofsraskanir (ath. hvort það séu ofskynjanir og óskipulagt tal til staðar)

7. Önnur áráttu-lík hegðun (hegðun sem að veitir vanlíðan frekar en ánægju eins og í t.d. spilafíkn) 

8. Áráttu-þráhyggju persónuleikaröskun (stakar hegðanir frekar en föst hegðunarmynstur sem birtist í fullkomnunarþrá og þörf fyrir stjórn)