Radioanatomie: Radiologie & Medische Beeldvorming

Principes van Radiografie

1. quadriceps-pees

   • redelijk dense structuur → absorbeert een beetje röntgenstralen (grijs)

2. patellapees = ligamentum patellae

3. vetweefsel

   • absorbeert niet veel röntgenstralen

4. stukje metaal

   • absorbeert veel röntgenstralen

5. bloedvaten, spieren

   • niet te onderscheiden van elkaar

1. metaal

   • ring van de moeder die het hoofd vasthoudt

2. longen + ribben

   • in het midden: mediastinum

     = structuren tussen de longen (bv. ook het hart)

3. wervelzuil

   • afwijking: verloopt in een boog (zijkant) = scoliose

   • afwijking: rugspieren niet al te sterk = hyperlordose

4. maag

   • boven horizontale lijn: gas (zwart)

   • onder horizontale lijn: vocht (grijs)

5. rechterheup

1. patellaschijf

• femurfractuur → intramedullaire nagel in het been (metaal)

Hoe foto bekijken?

• ‘you face the patient’

• je kijkt naar de patient

• patient kijkt naar jou

1. vorm van het hart

2. luchtbel in de maag

Indeling

• cervicale wervelzuil

• lumbale wervelzuil

• bovenste lidmaat

• onderste lidmaat

1. arcus anterior

2. arcus posterior

3. dens axis

4. processus uncinatus

1. corpus C4

2. processus uncinatus

3. processus spinosus C6

4. processus spinosus C7

5. corpus T1

6. processus transversus T1

→ T1: beste referentie => heeft grote processi transversi

1. arcus anterior C1

→ articulatio atlanto-axialisch-mediana = gewricht (daarrond roteren we ons hoofd)

2. dens axis

3. arcus posterior C1

4. processus spinosus C2

5. corpus C4

6. corpus C6

7. processus spinosus C7

8. processus articularis superior C6 & processus articularis inferior C6 → facetgewricht

9. processus spinosus C6

1. pedikel

   = klein beenbrugje

1. ramus mandibulae

2. angulus mandibulae

3. corpus mandibulae

4. formamina intervertebrale

   • hier komen de spinale zenuwen uit

(linker beeld → linkerkaak)

schuine opname = oblique view

1. foramen intervertebrale C4-C5 (links)

   • daaruit komt spinale zenuw C5

1. processus uncinatus (linker)

2. pedikel (linker)

• spinale zenuw → gaat richting duim

= uncartrose C5-C6 (links)

• klachten: cervico-brachialgie

• blauwe gedeelte = osteofiet → vernauwing van foramen intervertebrale door verbening

  • zenuw heeft bijna geen plaats meer en wordt gekneld → last vanuit nek straalt uit naar duim

dermatoom

= uncartrose C6-C7 (links)

• klachten: cervico-brachialgie

• blauw gedeelte = osteofiet

• pijn straalt uit naar 2e, 3e en radiale helft 4e vinger

CT-scan

• maakt dwarse doorsneden van de mens → salami

1. corpus

2. tuberculum anterius

3. foramen transversarium

   • arteria vertebralis gaat hierdoor

4. pedikel

5. tuberculum posterius

6. foramen vertebrale

7. lamina

   • helft van de arcus

8. arcus

9. processus spinosus

10. massa lateralis/ articulaire pijler/ pars interarticularis

raakvlak tussen 2 wervels

1. corpus C5

2. processus uncinatus C6

3. foramen intervertebrale

4. spinale zenuw C6

5. processus articularis superior C6

6. processus articularis inferior C5

7. processus spinosus C5

MRI

= magnetische resonantie

• werkt met magneetvelden & radiogolven → dus niet met röntgenstralen

2 soorten MRI-beelden

• T1-beeld

  • water & CSV (cerebrospinaal vocht) = donkergrijs

• T2-beeld

  • water (en CSV) = wit

  • (WWW)

→ beeld in het mediosagittaal vlak

1. arcus anterior

2. arcus posterior

3. discus intervertebralis (= tussenwervelschijf)

4. embryonaal restje van de discus tussen C1 & C2

5. medulla spinalis

→ 1e foto = T1-beeld

→ 2e foto = T2-beeld

1. cervicale lordose

2. thoracale kyphose

3. lumbale lordose

1. annulus fibrosus

   • buitenste vezels

   • vangt de krachten op

2. nucleus pulposus

   • enige wat nog overblijft van de embryologische chorda

1. corpus T12

2. rib 12

   • zwevende rib

3. bovenrand van de arcus

4. processus spinosus

5. processus articularis inferior

6. pedikel

7. corpus L3

8. processus transversus (links)

9. ala van het sacrum (= de vleugels)

10. corpus S1

11. vetlijntje op de psoas-spier

1. rib 12

   • ribben niet perfect op elkaar want patiënt is een beetje gedraaid

2. corpus L3

3. pedikel

4. processus articularis superior

5. processus articularis inferior

6. processus spinosus

7. discus intervertebralis

8. spinale zenuw L2

9. foramen intervertebrale

10. sacrum

linker driekwart/ schuine opname

1. processus articularis superior

2. processus transversus

3. pedikel

4. isthmus = pars interarticularis

5. lamina

6. processus articularis inferior

CT-scan → dwarse doorsnede

1. durazak

2. ganglion spinale

3. ligamentum flavum

   • elastisch ligament, nodig om te buigen

   • flavum = geel

4. corpus

5. pedikel

6. canalis vertebralis

   • daarin: cauda equina + ruggenmerg → omgeven door durazak

7. lamina

8. arcus

9. processus transversus

   • embryologische rest van een rib

10. processus spinosus

11. nucleus pulposus

12. annulus fibrosus

13. psoas

14. facetgewricht

CT-scan: sagittaal & parasagittal

• (medio)sagittaal = door het midden

• parasagittaal = een beetje naar links of naar rechts

1. conus medullaris

2. cauda equina (= paardenstaart)

3. nucleus pulposus

4. annulus fibrosus

→ MRI: T2-beeld

• discus is donker in het midden = uitgedroogd

  • begint te verslijten → 1e stadium van degeneratief discuslijden

1. acromion

2. collum anatomicum

3. clavicula

4. processus coracoideus

5. gleno-humerale gewricht

6. tuberculum majus

7. caput humeri

8. caput longum m. biceps → in de sulcus intertubercularis

9. tuberculum minus

10. scapula

11. acromio-claviculaire gewricht

12. tuberculum supraglenoidale

13. tuberculum infraglenoidale

→ linker schouder

1. acromion

2. clavicula

3. m. supraspinatus

   • hecht aan op tuberculum majus

4. incisura scapulae

   • daarin ligt de nervus suprascapularis

5. cavitas glenoidalis

6. scapula

7. labrum glenoidale

   • vezelige structuur die de gewrichtspan doet vergroten

8. caput humeri

9. m. deltoideus

MRI → toont botten, spieren & pezen

→ rechter schouder (MR): coronale doorsnede

1. caput longum m. biceps + sulcus intertubercularis

2. m. deltoideus

3. caput humeri

4. labrum glenoidale

5. scapula

6. m. subscapularis

7. m. infraspinatus

8. tuberculum majus

9. tuberculum minus

→ rechter schouder (MR): dwarse doorsnede

1. epicondylus radialis/ lateralis

2. epicondylus ulnaris/ medialis

3. olecranon

   • hierop: pees van de m. triceps

4. capitulum humeri

5. trochlea humeri

6. n. ulnaris

7. caput radii

8. collum radii

9. processus coronoideus

   • insertie van de m. brachialis

10. tuberositas radii

    • insertie van de m. biceps

→ rechter elleboog: van voor naar achter

1. basis metacarpaal 5

19. os scaphoideum

13. os lunatum

29. os triquetrum

15. os pisiforme

12. os hamatum

4. os capitatum

28. os trapezoideum

27. os trapezium

25. processus styloideus radialis

26. processus styloideus ulnaris

30. distale radio-ulnaire gewricht

40. MCP: metacarpo-falangeale gewrichten

41. PIP: proximale-interfalangeale gewrichten

42. DIP: distale-interfalangeale gewrichten

1. flexor retinaculum

2. n. medianus

   • zit in de carpale tunnel

3. flexorpezen

1. acetabulum

4. fovea capitis femoris

   • ligamentum capitis femoris ligt hierop vast

5. trochanter major

   • apofyse

6. caput femoris

7. ramus inferior

10. ramus superior

11. tuber ischiadicum

12. trochanter minor

    • pees van de m. iliopsoas ligt hierop

13. collum femoris

14. foramen obturatorium

→ rechter heup

1. crista iliaca

2. ala ossis ilii

3. sacrum

4. foramen sacrale anterius

5. spina ischiadica

6. spina iliaca anterior superior

7. spina iliaca anterior inferior

8. symfyse

→ heupgewricht van een vrouw:

• ala van het os ilium is breder

• gat tussen de 2 heupbeenderen is groter en breder

• symfyse: stompe hoek

man of vrouw?

man

• ala ossis ilii: veel hoger en smaller

• gat tussen de 2 heupbeenderen: veel kleiner

• symfyse: scherpe hoek

1. canalis sacralis

2. sacro-iliacaal gewricht

   • wordt groter naarmate verder naar beneden

3. sacro-iliacale ligamenten

1. m. psoas

2. m. iliopsoas

   • m. psoas + m. iliacus = m. iliopsoas

3. m. gluteus minimus

4. m. gluteus medius

5. os ilium

6. blaas

7. caput femoris

8. collum femoris

9. trochanter major

10. diafyse

→ bekken: coronale doorsnede

→ MRI: T1-beeld

1. m. rectus abdominis

2. m. iliacus

3. os ilium

4. m. gluteus minimus

5. m. gluteus medius

6. m. gluteus maximus

7. sacrum

8. m. piriformis

→ MRI bekken: dware doorsnede

1. diafyse

2. metafyse

   • gedeelte waar het bot verbreedt

3. epifyse

4. patella

5. epicondylus lateralis

6. epicondylus medialis

7. condylus lateralis femoris

8. condylus medialis femoris

9. condylus lateralis tibiae

10. condylus medialis tibiae

11. spina intercondylaris

    • daarop hechten de kruisbanden aan

12. area intercondylaris

13. caput fibula

→ rechterknie

1. femur

2. pees van de m. quadriceps

3. basis patellae

4. facies articularis van de patella

5. apex patellae

6. patellapees/ ligamentum patellae

7. tuberositas tibiae

8. fibula

9. fabella = klein sesambeentje

1. mediale zijde patellae

2. laterale zijde patellae

3. crista

4. condylus medialis

5. condylus lateralis

• retinaculum = gewrichtsband die patella vasthoudt

  = ligamentair

  • mediale en laterale

→ linker knie (MR): dwarse doorsnede

meniscus

1. anterieur

2. posterieur

1. pees van de m. quadriceps

2. patellapees

3. vetweefsel van Hoffa

4. voorste kruisband

1. achterste kruisband

2. meniscus (anterieur)

3. meniscus (posterieur)

1. tractus iliotibialis

2. mediaal collateraal ligament

3. lateraal collateraal ligament

→ linker knie (MR): coronale doorsnede

1. trochlea tibiae

2. talus

3. collum tali

4. caput tali

5. os naviculare

6. calcaneus

7. tuber calcanei

8. Achillespees → van m. triceps surae

9. malleolus medialis

10. malleolus lateralis

→ linker enkel

1. tibia

2. talus

3. calcaneus

4. Achillespees

5. gewrichtslijn van Chopart

6. os naviculare

7. os cuboideum

1. ligamentum talo-fibulare anterius

   • wordt uigerokken/ gescheurd bij een verstuikte voet (als je je voet omslaat)

2. Achillespees

3. talus

4. fibula

1. os cuneiforme mediale

2. os cuboideum

3. os cuneiforme laterale

→ 1e foto: anteroposterieure foto (om de mediale cuneiforme te zien)

→ 2e foto: schuine foto (om de intermediale en laterale cuneiforme te zien)

1. hallux

2. 2 sesambeentjes

3. os cuneiforme mediale

4. os naviculare

5. os cuboideum

6. gewrichtslijn van Chopart

1. 2 sesambeentjes

2. tuberositas van metatarsaal 5

3. os cuneiforme laterale

4. os cuboideum

5. os naviculare

6. talus

7. calcaneus

8. gewrichtslijn van Lisfranc

9. gewrichtslijn van Chopart