DE VIJFDE DAG (H5) – KANT EN DE VERLICHTING

Wat was de rol van Zöllner in het debat in de Berlinische Monatsschrift?

Zöllner verdedigde het gezag van religie en stelde dat religie noodzakelijk is om de sociale orde te garanderen en politieke macht te ondersteunen.

Waarom vond Zöllner religie belangrijker dan de staat voor sociale controle?

Omdat religie "in ons hoofd zit" en daardoor effectiever mensen kan controleren dan politieke macht

Was Zöllner een anti-verlichtingsdenker?

Nee, hij was geen anti-verlichtingsdenker, maar vond dat de Verlichting niet grenzeloos mocht zijn.

Welke cruciale vraag stelde Zöllner in het debat?

"Wat is Verlichting?"

Wat was de rol van de Berlinische Monatsschrift in het debat over de Verlichting?

Het tijdschrift fungeerde als instrument om de ideeën van de Verlichting te verspreiden en als forum voor vrijdenkers.

Welke vergelijking wordt gemaakt tussen de Berlinische Monatsschrift en moderne media?

De Berlinische Monatsschrift wordt vergeleken met het "Huis van de Wijsheid" van Al-Farabi en met sociale media van nu.

Hoe omschrijft Hegel de Verlichting?

“Verlichting is de strijd van het dogmatisme tegen het dogmatisme."

Wat is Hegels kritiek op de Verlichting?

De Verlichting denkt dat haar vijand bijgelovig is, maar is zelf ook bijgelovig.

Hoe verschilt Hegels visie op de Verlichting van die van Kant?

Hegel ziet de Verlichting als een afgesloten historische situatie, terwijl Kant geloofde dat meer Verlichting problemen zou oplossen in de toekomst

Wat bedoelt Hegel met "de strijd van het dogmatisme tegen het dogmatisme"?

Zowel de Verlichting als haar tegenstanders houden vast aan starre overtuigingen en bestrijden elkaar vanuit hun eigen dogmatische standpunt.

Wat is het belangrijkste verschil tussen Al-Farabi en Kant over Verlichting?

Al-Farabi ziet Verlichting als iets dat verder gaat dan de Europese Verlichting, terwijl Kant zich beperkt tot de Europese Verlichting.

Waarom beschouwt Kant zichzelf als een filosoof ná de Verlichting?

In Duitsland verliep de ontwikkeling van de vrije pers trager, waardoor de Verlichting nog niet voltooid was.

Wat bedoelt Kant met "de Verlichting is nog niet gestopt"?

De Verlichting is een proces dat nog geen hoogtepunt heeft bereikt en waarin activisme nodig is om meer kennis en vrijheid te bereiken.

Hoe definieert Kant Verlichting als een proces van emancipatie?

Verlichting is het proces van volwassen worden, waarin men durft te denken en zichzelf bevrijdt van onwetendheid en dogmatisme.

Welke rol speelt de politieke gemeenschap in Kants visie op Verlichting?

Verlichting is alleen mogelijk als de politieke gemeenschap, zoals de koning van Pruisen, vrije meningsuiting toestaat.

Waarom is Verlichting volgens Kant geen privézaak, maar een politiek project?

Het doel is de bevrijding van bijgeloof en vooroordelen om de samenleving vooruit te helpen en onderdrukking moeilijker te maken.

Waarom is Verlichting volgens Kant nooit een paradijs?

Het is een voortdurend proces van zelfreflectie en activisme, waarbij je anderen moet wakker schudden, ook al stuit dat op weerstand.

Wat betekent Kants motto "sapere aude"?

"Durf te denken" - het oproepen tot zelfstandig en kritisch nadenken.

Kants visie concreet:

1. De verlichting is in 1650-1750 niet gestopt

2. Verlichting moet nog worden verwezenlijk (emancipatie)

3. Verlichting is ALLEEN mogelijk als autoriteit van pol gemeenschap vrije meningsuiting geeft

4. Verlichting is GEEN privézaak, maar politiek project vr bevrijding vn bijgeloof, vooroordelen..

5. Verlichting is GEEN paradijs, geen moment van tevredenheid

Wat is de beroemde definitie van Verlichting volgens Kant?

"Verlichting is de bevrijding van de mens uit zijn zelfverschuldigde onmondigheid."

Wat is volgens Kant het verschil tussen privé- en publiek gebruik van de rede?

Privégebruik is handelen volgens regels (bijvoorbeeld als soldaat), terwijl publiek gebruik kritisch nadenken in het openbaar is.

Wat is de rol van de koning (Frederik de Grote) van Pruisen in Kants Verlichtingsideaal?

De koning van Pruisen moedigde vrijheid van meningsuiting aan, wat volgens Kant essentieel is voor maatschappelijke vooruitgang.

Wat is de centrale overtuiging van een typische verlichtingsfilosoof over de toekomst?

"De meeste mensen weten het nog niet, maar vroeg of laat zal de hele wereld de ideeën van de Verlichting omarmen."

Wat is de kern van de Verlichting volgens Kant?

Het ontdekken van het menselijke vermogen tot rede, oftewel "vernuft".

Wat betekent "vernuft" volgens Kant?

(1) Het vermogen om objectieve kennis te verkrijgen via principes.

(2) Het vermogen om de menselijke zinloosheid van het bestaan op te vullen (bijvoorbeeld via God), hoewel dit geen object van kennis is.

Waarom wordt de Verlichting gezien als puur optimistisch over de toekomst?

Het idee dat "alles vroeger beter was" is ondenkbaar, maar dit optimisme ging gepaard met het rechtvaardigen van kolonialisme en slavernij.

Wat is de visie van de Verlichting op de menselijke natuur?

De mens is van nature vrij en gelijk, en de hele mensheid vormt één grote familie.

Waarom is het een illusie dat er één "Verlichting" bestaat?

Sommige denkers wilden de principes van de Verlichting overal toepassen, terwijl anderen zich beperkten tot wetenschap.

Hoe verschillen de visies van bekende verlichtingsdenkers van elkaar?

Wollstonecraft: Vrouwengelijkheid, maar onkritisch over religie.

Hume: Kritisch over religie, maar discrimineerde vrouwen.

Kant: Pleitte voor emancipatie van de mensheid, maar was vrouwonvriendelijk en racistisch.

Waarom wordt de Verlichting als zelfkritisch beschouwd?

Denkster Mary Wollstonecraft stelde vast dat de Verlichting vrouwen haatte en onmenselijk was.

Waarom is politieke macht van godsdienst volgens Kant een probleem voor de Verlichting?

Omdat religieuze autoriteiten intellectuele vrijheid en kritische meningsuiting onderdrukken.

Wie is Kants bondgenoot in zijn strategie voor de Verlichting?

De koning van Pruisen.

Hoe probeert Kant de koning van Pruisen te overtuigen?

Door hem te complimenteren en te overtuigen dat hij de religieuze autoriteiten moet beperken en intellectuelen moet beschermen tegen censuur.

Wat is Kants dubbelstrategie ten opzichte van de koning?

Enerzijds gehoorzaam zijn aan de koning, anderzijds eisen dat de koning luistert naar de intellectuelen vóór hij beslissingen neemt.

Wat is volgens Kant de sleutel tot het proces van Verlichting

Vrijheid van meningsuiting.

Waarom is vrijheid van meningsuiting zo cruciaal volgens Kant?

Omdat de Verlichting pas kan starten en altijd doorgaat als intellectuelen vrij kunnen denken en spreken.

Wat is Kants visie op de relatie tussen de keizer en intellectuelen?

De keizer staat niet boven de intellectuelen en moet hun stem respecteren.

Wat is volgens Kant de grootste vijand van de Verlichting?

Economisch comfort, wat leidt tot onvolwassenheid en onwetendheid: "Ik hoef niet te denken als ik kan betalen."

Waarom leidt economisch comfort tot onvolwassenheid?

Omdat mensen hun problemen laten oplossen door anderen en daardoor lui en laf worden, waardoor ze in deze comfortabele toestand willen blijven.

Wie profiteren van deze onvolwassenheid?

Regeringsleiders en religieuze autoriteiten, omdat zij liever burgers hebben die geen kritische vragen stellen en hun macht niet in twijfel trekken.

Wat is volgens Kant de werkelijke hindernis voor Verlichting?

De “antinatuurlijke, genaturaliseerde onvolwassenheid” waarin mensen blijven hangen omdat het comfortabel is.

Waarom is een politieke revolutie volgens Kant niet voldoende?

Omdat er eerst een mentale revolutie moet plaatsvinden in de hoofden van de burgers.

Hoe moet de Verlichting volgens Kant plaatsvinden?

Via de ontwikkeling van de publieke opinie, een bottom-up proces.

Hoe verschilt Kant hierin van Wollstonecraft?

Kant wil vrijheid van meningsuiting en pers om de publieke opinie te veranderen (bottom-up)

<->

Wollstonecraft hervorming in het onderwijs wil om de opinies te veranderen (top-down).

Waarom vraagt Kant niet om stemrecht of politieke vrijheid?

Omdat vrijheid van meningsuiting en pers voldoende is om het proces van Verlichting op gang te brengen.

Wat is privégebruik van de rede volgens Kant?

Het denken van een individu wordt geconditioneerd door de belangen van de instelling waarvoor men werkt, zoals de wensen van de koning of werkgever.

Wat is het criterium voor privégebruik van de rede?

Men mag de instelling of autoriteit waarvoor men werkt niet tegenspreken.

Wat is openbaar gebruik van de rede volgens Kant?

Vrije, onbelemmerde gedachten en kritiek op alle vlakken, inclusief het bekritiseren van autoriteiten of beslissingen.

Wat is het criterium voor openbaar gebruik van de rede?

Intellectuele eerlijkheid en het vermogen om vrij te denken, in tegenstelling tot privégebruik, dat puur gericht is op wat er van je verwacht wordt.

Hoe wordt Kants schrijfstijl vaak beschreven?

Lange, saaie, moeilijke zinnen, die eigenlijk verfijnd en boeiend zijn, met een literaire elegantie.

Wat zegt Kant in de beroemde uitspraak: "Twee dingen vullen de geest met steeds nieuwe en toenemende bewondering en eerbied, hoe vaker en aanhoudend het nadenken zich daarmee bezighoudt"?

ij verwijst naar de sterrenhemel boven hem en de zedelijke wet in hem, die zijn gedachten steeds weer met bewondering vullen.

Wat is de betekenis van Kants uitspraak over de sterrenhemel en de zedelijke wet?

Het gaat over de lotsbestemming van de mens, waarbij Kant het belang van zowel de natuurlijke wereld als de morele wet benadrukt, maar zijn schrijfstijl verzacht de ernst van de boodschap door de poëzie van zijn woorden.

Hoe gaat Mendelssohn om met Zöllner in zijn antwoord?

Mendelssohn gaat niet direct in confrontatie met Zöllner, zoals Kant doet. Hij draait er wat omheen en geeft dit zelf toe.

Wat is een kenmerk van Mendelssohns antwoord?

Zijn antwoord komt niet tot een concreet punt en behandelt niet rechtstreeks het probleem.

Waarom is Mendelssohn vaag in zijn antwoord?

Het lijkt erop dat hij bang is voor censuur, wat zijn schriftelijke benadering beïnvloedt.

Wat is het enige concrete punt in Mendelssohns antwoord?

Hij bespreekt de grenzen die de verlichtingsdenker aan zichzelf moet opleggen om de sociale en politieke orde niet te destabiliseren.

Hoe wordt Mendelssohns schrijfstijl beschreven?

Zijn schrijfstijl wordt als te transparant beschouwd, zonder ritme, en wordt noch aantrekkelijk, noch afstotend genoemd, in tegenstelling tot de stijl van Kant.

Waar gaat het volgens Kant niet over in de Verlichting?

Het gaat niet over de individuele emancipatie, maar over de emancipatie van de maatschappij als geheel.

Hoe ziet Kant Zöllners verdediging van godsdienst?

Kant beschouwt Zöllners verdediging van godsdienst als anti-verlichtingsdenken en beschouwt het als een misdaad tegen de menselijkheid.

Waarom is kritiek op religie volgens Kant de belangrijkste en moeilijkste?

Omdat kritiek op religie automatisch ook kritiek is op de regering, die vaak met religieuze macht samenwerkt.

Was Kants antwoord voor Zöllner duidelijk?

Het is onduidelijk of Kants antwoord duidelijk genoeg was voor Zöllner, maar Zöllner bedankte hem wel in een brief voor zijn kennis.