Kaarten: KVL Gedrags- en emotionele problemen 1ste jaar ORTHO | Quizlet

Kinderen met gedrags- en emotionele problemen

Overkoepelende term voor alle kinderen én jongeren die zichtbaar ongewoon gedrag of zichtbaar abnormale emoties vertonen. Los van ernst, oorzaak of context. Zowel externaliserend als internaliserend.

1. Lichte, tijdelijke problemen als reactie op nieuwe situaties

2. Gedrag ten aanzien van specifieke personen of situaties

3. Gedrag dat leeftijds- of fasegebonden is

4. Ernstige gedrags- en emotionele problemen dat chronisch, langdurig, blijvend, frequent en overheen verschillende domeinen

4 ≠ vormen van GEP

Gedrags- en emotionele stoornissen

Ernstige gedrags- en emotionele problemen dat chronisch, langdurig, blijvend, frequent en overheen verschillende domeinen

Ontwikkelingsstoornissen

Gedrag dat een belemmering vormt voor de normale ontwikkeling van een kind, deze kan vertraagd of verstoord verlopen in vergelijking met de normale ontwikkeling op één of meerdere domeinen.

Ontwikkelingsperspectief

Continuüm

Context

Informant

Bepalende factoren bij de beoordeling van GEP (4)

Ontwikkelingsperspectief

Bepalende factor: vereiste kennis van de normale ontwikkeling v/e kind, inzicht verwacht adequaat gedrag passend bij de leeftijd

Continuüm

Bepalende factor: gedrag plaatsen op een schaal waarbij ernst, chroniciteit en intensiteit afgewogen worden, vaak is het bepalen van de grens met normaal gedrag niet evident

Context

Bepalende factor: vind het gedrag in elke setting plaats of enkel in specifiek situaties, wat is de context en is er één context of meerdere

Informant

Bepalende factor: wie geeft aan dat er problemen zijn, wat is hun kennis over ontwikkelingsfases en daarbij verwacht gedrag

Externaliserend probleemgedrag

PG gekenmerkt door een sterk ongeremd karakter, gericht op de buiten wereld (vb. agressie, hyperactiviteit, ongehoorzaamheid, ...)

Internaliserend probleemgedrag

PG gekenmerkt door sterk geremd karakter, gericht op zichzelf (vb. angstig, verlegen, depressief, ...)

Classificatie

Op basis van gelijke eigenschappen en onderlinge relaties, groepen en problemen systematisch ordenen

Gemeenschappelijke taal, bevorderlijk voor communicatie

Voordeel van classificatie

Diagnostiek

Gaat verder dan classificatie, men wil ook inzicht krijgen in de kenmerken van gedrag of problemen, niet louter benoemen.

1. Inzicht in kenmerken van gedrag of problemen

2. Oorzaak vaststellen

3. Ondersteuning bieden

4. Prognose stellen

Bijkomende doelstelling van diagnostiek vs. classificatie

Klinisch-psychiatrisch en empirisch-statisch

2 vormen van classificatie

Klinisch-psychiatrische classificatiesystemen

Classificatievorm volgens diagnostische en differentiaal diagnostische criteria

Empirisch-statisch classificiatiesysteem

Classificatievorm steunend op resultaten van multivariate analyses op gegevens verzameld via steekproeven.

1. Onafhankelijke en duidelijk afgelijnde ziekte entiteiten

2. adhv diagnostische en differentiaal diagnostische criteria

3. Categoriaal

4. Stoornissen geoperationaliseerd dmv criteria

Kenmerken van het klinisch-psychiatrisch classificatiesysteem

Kernsymptomen

Duur

Aanvang

Mate waarin de stoornis het normaal functioneren verstoord

Doormiddel van welke criteria worden stoornissen geoperationaliseerd in een klinisch-psychiatrisch classificatiesysteem? (4)

DSM5

Bekendste klinisch-psychiatrisch classificatiesysteem

Diagnostic and statistical manual of mental disorders

DSM

DSM

Medisch model, met duidelijk omschreven domeinen met veronderstelde oorzaken bij iedere stoornis

Mate van ernst van de symptomen

Het dimensionele aspect van DSM5

ICD

Classificatiesysteem ontwikkeld door WHO, tegenhanger DSM

Psychometrische invalshoek

Wat is de invalshoek van het empirisch-statisch classificatiesysteem?

Resultaten van multivariate analyses op gegevens verzameld in grote steekproeven van kinderen

Op welke type resultaten leunt het ESC systeem?

Gedragsvragenlijsten

Voorbeeld type steekproeven waarom ECS systemen leunen

Diagnostisch

Wanneer een welbepaald aantal criteria van een stoornis bij een individu positief wordt gescoord

Differentiaal diagnostisch

Wanneer criteria van andere stoornissen kunnen worden

uitgesloten

Teacher Report Form

Gedragsvragenlijst voor kinderen - TRF

Child Behavior Checklist

Gedragsvragenlijst voor kinderen - CBCL

Gedragsvragenlijst voor kinderen

Wat is Youth Self Report?

Eerste globale indruk geven v/d problematiek

Wat doet een ESC voornamelijk?

Syndroomschaal

Afgebakende clusters met vaak voorkomende gedragsproblemen

Internaliserend gedrag

Wat geven de eerste 3 syndroomschalen weer van het ASEBA?

Achenbach System Empirically Based Assessment

ASEBA

Gedragsprofiel

Uitkomst van een syndroomschaal uitgedrukt als

Signaalfunctie

Wat is de functie van ASEBA?

Dimensioneel classificatiesysteem

ASEBA plaatst elk syndroom op een continuüm en is dus een

Diagnostiek

Besluitvormingsproces met als doel via systematisch onderzoek het inzicht i/d aard van een problematiek te verhogen en van daaruit gepast ondersteuningsaanbod formuleren

Diagnostiek

Proces van aanmelding tot conclusie

Ondersteuning

Alle mogelijke methoden om een kind concreet te helpen

1. Leunt dicht aan bij classificatie

2. Beoogt het stellen van een formele diagnose

3. Onderkennende diagnose

4. Zegt niets over de noodzakelijke ondersteuning

Kenmerken van diagnostiek in de enge zin

1. Onderzoeken/vaststellen v/d oorzaak of aard v/d toestand, situatie of probleem

2. Uiteenzetting of conclusie v/d oorzak of aard v/d toestand, situatie of probleem

3. Inschatting therapeutische mogelijkheden

4. Vormt basis voor persoonsgerichte ondersteuning

Kenmerken van diagnostiek in de ruime zin (5)

Diagnostische cyclus

1. Aanmelding

2. Klachtenanalyse

3. Probleemanalyse

4. Verklaringsanalyse

5. Indicatieanalyse

6. Advies

Diagnostische cyclus

Geheel van stappen ondernomen om inzicht i/d verklaring v/e problematiek te verkrijgen

1. Aanmelding

2. Klachtenanalyse

3. Probleemanalyse

4. Verklaringsanalyse

5. Indicatieanalyse

6. Advies

Stappen binnen de diagnostische cyclus (6)

Hokjesdenken

Labelen

Reductie tot stoornis (stigmatiseren)

Focus op stoornis

Persoon gaat zich gedragen naar en zet het in als excuus

Nadelen diagnosestelling (5)

Opluchting

Begrip en erkenning

Wegnemen schuldgevoelens

Communicatie tss professionals

Toegang tot erkenning en ondersteuning (overheid)

Voordelen diagnosestelling (5)

Stellen van een diagnose is noot een doel op zich, maar een aanknopingspunt met de ondersteuning

Orthopedagogische stelling diagnose

Oppositioneel Defiant Disorder

ODD (eng)

Oppositioneel Opstandige Stoornis

ODD (nl)

Conduct Disorder

CD (eng)

Normoverschrijdende gedragsstoornis

CD (nl)

Disruptieve, impulsbeheersing- en andere gedragsstoornissen

Domein binnen DSM5 waaronder ODD valt

Problemen zelfbeheersing mbt emoties en gedrag

Problemen schenden rechten van anderen of de maatschappelijke normen

Ontstaan bijna altijd in kindertijd of adolescentie

Kenmerken van het domein binnen DSM5 waaronder ODD valt (3)

ODD

CD

Periodiek explosieve gedragsstoornis

Anti-sociale persoonlijkheidsstoornis

Pyromanie

Kleptomanie

Andere ongespecificeerde

Stoornissen die onder het domein "desruptieve impulsbeheersing- en andere gedragsstoornissen" vallen

Externaliserend spectrum

Verschil tussen stoornissen op basis van zelfbeheersing

Onbeheerst gedrag en slecht gecontroleerde emoties

De 2 uitersten op het externaliserend spectrum

Onbeheerst gedrag

CD is een vorm van ... (externaliserend spectrum)

Onbeheerst gedrag

Anti-sociale persoonlijkheidsstoornis is een vorm van ... (externaliserend spectrum)

Slecht gecontroleerde emoties

Periodiek explosieve gedragsstoornis is een vorm van ... (externaliserend spectrum)

Centraal gelegen

ODD ligt ... op het externaliserend spectrum

ODD

Symptomen: Lijdensdruk, negatieve invloed op sociale, schoolse of beroepsmatig functioneren

ODD

Eerste symptomen vinden plaats in de peuter- en kleuterjaren (zelden in adolescentie) en kan op latere leeftijd anti-sociaal gedrag ontwikkelen

CD

Minstens 3-15 symptomen in het afgelopen jaar, met min. 1 categorie in de afgelopen 6 maanden (gedragsstoornis)

Symptomen komen tot uiting:

in 1 setting

aanwezig in min. 2 settings

meer dan 3 settings

Dimensionele aspect van ODD (3)

ODD

Symptomen: boze prikkelbare stemming, brutaal, ongehoorzaam, ontevreden

CD

Symptomen: Pesten, bedreigen of intimideren, vechten, gebruik wapens, mishandeling dieren/mensen, diefstal in directe confrontatie, dwingen tot seksuele handelingen (gedragsstoornis)

CD

Symptomen: Opzettelijke brandstichting, vernieling (gedragsstoornis)

ODD

Minstens 4-8 symptomen, gedurende minstens 6 maanden

CD

Symptomen: Inbreken, oplichting, diefstal (gedragsstoornis)

CD

Symptomen: Weg van huis voor 13 jaar, min. 2 x weglopen, spijbelen

ODD

Symptomen: Niet voldaan aan criteria v/e disruptieve stemmingsdisregulatiestoornis

CD

Symptomen: veroorzaakt klinische significante beperkingen i/h functioneren op school of andere gebieden (gedragsstoornis)

CD

Criteria: indien ouder dan 18 jaar en voldoet niet aan de kenmerken van anti-sociale persoonlijkheidsstoornis (gedragsstoornis)

ODD

Symptomen: Verlies van kalmte, vaak lichtgeraakt, snel geërgerd, vaak baas of ontevreden

Symptomen:

Weinig schade voor anderen

Milde en ernstige

Veel en aanzienlijke schade voor anderen

Dimensionele aspect van CD (3)

1. Boze/prikkelbare stemming

2. Ruziezoekend/openlijk ongehoorzaam gedrag

3. Wraakzucht

Criteria categorieën bij ODD in DSM5 (3)

Periodiek explosieve gedragsstoornis

Symptomen: Heftige woed-uitbarstingen, negatieve invloed op dagelijkse functioneren, vaak juridische en/of financiële gevolgen

1. Agressie

2. Vernieling

3. Bedrog of diefstal

4. Ernstige overtredingen van regels

Criteria categorieën bij CD in DSM5 (4)

ODD

Symptomen: Veel ruzie met gezagsfiguren, verzet zich actief tegen of weigert te voldoen aan regels of verzoeken, ergert anderen opzettelijk, geeft andere de schuld

Beperkte pro-sociale emoties

Wat is de extra specificatie bij CD die de kans vergroten op instrumentale agressie

1. Gebrek aan schuld/berouw

2. Ongevoelig, weinig empathie

3. Onverschillig over prestaties

4. Vlak, geen affectie

Wat zijn de kenmerken van beperkte pro-sociale emoties bij CD? (4)

CD

Kan evolueren in de volwassenheid naar een anti-sociale persoonlijkheidsstoornis

Periodiek explosieve stoornis

Recidiverende korte periodes van slecht gecontroleerde agressieve impulsen

1. Ten minste 6 jaar oud

2. Heftigheid van agressie is niet in verhouding met de directe aanleiding

3. Negatieve invloed op dagelijks functioneren

4. Vaak juridische en financiële gevolgen

5. Uitbarstingen komen snel opzetten en duren korter dan 30 min.

6. Vaak als reactie op geringe provocatie v/e bekende

Kenmerken van periodiek explosieve gedragsstoornis (6)

Jongens

GEP komen vaker voor bij (J/M)

Meisjes

Internaliserend probleemgedrag komt vaker voor bij (J/M)

minder sterke sociale middens

GEP vaker aanwezig in ... (SES)

ADHD

Depressie

Sociale angsstoornis

ODD en CD gaan bijna altijd gepaard met (3)

ODD

CD

ADHD

ASS

Periodiek explosieve stoornis kan samengaan met ... (4)

Systematische observatie

Klinisch interview

Verkennend interview

Specifieke vragenlijsten

Brede screeningsvragenlijsten

Schalen

Testprocedures

Hulpmiddelen bij het stellen van een onderkennende (of classificerende) diagnostiek (7)

Observeer

Uit vermoeden

Praat met kinderen

Respecteer het tempo van het kind

Doe geen beloftes

Geen geheimhouding

Stappen bij vermoeden van kindermishandeling (6)

Verandering in het gedrag

Functioneren geeft reden tot bezorgheid

Onverklaarbare letsels

Veel school-ziekteverzuim

Signalen van kindermishandeling (2) bij het kind

Schijnbaar alles in orde

Vreemde, onsamenhangende verklaringen voor letsels

Regelmatige dokterbezoeken

Vaak verhuizen

Gebrek aan belangstelling

Afwijzende houding tov kind

Signalen van kindermishandeling (2) bij de ouders

Collectieve preventie

Voorkomen van interpersoonlijk geweld via de samenleving, gericht op volledige bevolking, via campagnes

individuele preventie

Voorkomen van interpersoonlijk geweld via geïndiceerde programma's, waarbij men richt op voorkomen van herhaling, minimaliseren van gevolgen en stabiliteit van het gezin.

Onderkennende diagnose

Resultaat van diagnostiek in de enge zin.