Kaarten: Sociologie HS 7 - Gentrification | Quizlet

Armoede en ongelijkheid hebben altijd een ruimtelijke dimensie. Leg uit.

Er zijn altijd verschillen tussen verschillende wijken, districten en statistische sectoren.
Wilrijk vs Borgerhout/ Luchtbal

Wat is sociale mix? Op welke domeinen kan dit betrekking hebben?

Sociale mix in woonwijk is mix van bewoners naar
-Inkomen (arm, gem., rijk)
-Leeftijd (Oud, jong, gezin...)
-Sociaal economische positie (serkend, werkloos, pensioen...)
-Etniciteit (geen concentratie buurt)
-soort woning (eigendom, huur, sociaal)

=>draagkracht van een wijk met sterke sociale mix is sterker
=>verschillende wegen naar sociale mix:
-sterkere bewoners aantrekken
-zwakkere mensen in buurt doen opklimmen
-Sociale woningen in rijkere buurten

Wat is gentrificatie? Geef de definitie en leg uit.

Opwaardering van buurten of stadsdelen op sociaal, cultureel en economisch gebied
-Door aantrekken nieuwe bewoners
=> stijging van prijzen voor onroerend goed
=>Waardoor de wijk onbetaalbaar wordt voor oorspronkelijke (kwetsbare) bewoners
=>Resultaat: sociale verdringing van kwetsbare bewoner
-als onbedoeld resultaat
-of als beleidsdoel (al dan niet officieel)

Wat is sociale verdringing?

Opwaardering van buurten of stadsdelen op sociaal, cultureel en economisch gebied, door het aantrekken van nieuwe bewoners, stijgen de vastgoed prijzen, waardoor (kwetsbare) oorspronkelijke bewoners worden verdrongen (ze kunnnen het nietmeer betalen)

Wat is het 'waterbedeffect'?

Oorspronkelijke bewoners krijgen gevoel dat buurt veranderd, huizen verbeteren, inwoners veranderen, Bestaande winkels / cafés veranderen & duurder worden...
=>wijk wordt te duur / onbetaalbaar
=>Zwakkeren worden opgejaagd => naar nog slechter buurten
Dat is het waterbed effect

Beschrijf processen van gentrificatie in drie Antwerpse wijken.

Antwerpen Zuid: leegstand in '60-'70 => lege panden ingenomen door kunstenaars en migranten
=>'70 => bewoners renoveren => galerijen en cafés
=>'80 => prijzen stijgen, van achterstadsnbuurt naar trendy stadswijk
=> Vandaag ook nieuw zuid als verlengstuk

Antwerpen-Noord:
-gentrification rond Park Spoor Noord
=>ontwikkeling spoor noord komt met Nieuwe campus AP + hoogbouw + ZNA + ontwikkeling eilandje
=>De ontwikkeling van spark spoor noord zorgt voor gentrification in de buurt errond

Waarom lijkt sociale mix de 'heilige graal' van de stadsvernieuwing?

De gedachte hierrachter is dat een concentratie van migranten & minderbedeelden nefast zou zijn voor sociaal-economische & culturele integratie van deze groepen
=> Winnen kwetsbare groepen echt bij menging op buurtniveau?

Welke (vijf) motieven voor een sociale mix vinden onderzoekers in de literatuur en in
beleidsteksten?

Sociaal economisch: sterker netwerk, grotere kans op werk en beter onderwijs
Socialisatie & acculturatie: middenklasse=rolmodel vr school, werk... => geen vorming 'onderklasse'
Sociale cohesie: meer pers. Contact tussen bewoners => meer wederzijds begrip & respect
pragmatisch economisch: middenklasse => meer geld voor consumptie => winkel en horeca leefbaar
Geen of minder stigmatisering => buurten krijgen beter naam (of een buurt krijgt geen slechte naam)

Waarom is volgens Stijn Oosterlynck en zijn collega's een sociale mix niet altijd
wenselijk?

-Voor meest kwetsbare bewoners niet noodzakelijk voordelig

-buurteffect is niet duidelijk: is nabijheid verschillende groepen voldoende voor onderling contact & netwerkvorming
-Sociale mix kan tot samenlevingsconflicten leiden tussen groepen
-Loopmans: geen oplossing voor structurele positie van armere bewoners

-effect van socialisatie & acculturatie minder zeker
-achtergestelde buurten bij ons zijn geen afgesloten Ghetto's

-Gebrek aan koopkracht is probleem
=> andere oplossingen dan sociale mix? => herverdelen en investeren

-Stigmatisering
-Andere manieren om beeldvorming te verbeteren
Vb. Sociaal artistieke projecten, antidiscriminatie beleid

=> Onderzoek nuanceert voordelen van eenzijdig streven naar sociale mix & waarschuwt risico van gentrification

Zijn de voorwaarden voor een sociale mix bij ons vervuld. Of, is een sociale mix
haalbaar?

-Is het haalbaar wanneer woningmarkt vooral in privaat eigendom is?
-private markt leidt tot segregatie van verschillende sociale groepen
-Sociale mix veronderstelt soms actief overheidsingrijpen & dus middelen

-Oorspronkelijke bewoners stellen wenselijkheid sociale-mix in vraag
-buurten verbeteren
=>zwakkeren worden opgejaagd, soms naar nog slechtere buurt (waterbed effect)

-Zelden gestelde vraag: heeft de rijkere buurt dan geen sociale mic nodig
=>het is altijd beter gestelde mensen naar arme wijken aantrekken

=>niet enkel selectieve stadsvlucht, maar ook onwil van beleidsmakers staat sociale mix in de weg
=> overal een sociale mix creeren is moeilijk
=>risico gentrification
=>risico waterbed effect
=>sociale mix heeft duidelijk ook nadelen

Waarom leidt het streven naar sociale mix soms/vaak tot gentrificatie?

=> aantrekken van beter gestede mensen zorgt vaak dat de buurt onbetaalbaar is

Wat verstaat men onder het waterbedeffect?

is een sociale mix wenselijk?
=> buurt verbeterd
=>zwakkeren worden opgejaagd naar soms nog slechtere wijken => waterbedeffect

Waarom is er volgens Stijn Oosterlynck en zijn collega's nood aan andere
beleidsconcepten dan sociale mix? Welke worden dan onderzocht?

-stadsbestuur streeft naar sociale mix uit fiscale, economische, sociale motieven

-voordelen sociale menging gebaseerd op ongefundeerde veronderstellingen?

-ook concetratiebuurten kunnen voordelen hebben voor bewoners

Nood alternative beleidsconcepten:
-Aankomstwijken en transitie zonessociale stijging
-anders omgaan met superdiversiteit

Wat is sociale stijging?

Niet in de eerste plaats (sterkere) bewoners aantrekken van buitenaf
=>investeren in bestaande bewoners
=>vertrekken van de dynamiek van de buurt
-stad als sociale ladder / emancipatie buurt
-investeren in sociale mobiliteit
-zeker in aankomst wijken
=>gaat het om probleem wijk? Of om transitie zone?

Waar ligt het verschil tussen een beleid dat zich richt op een betere sociale mix door het
aantrekken van nieuwe bewoners en een beleid dat zich richt op sociale stijging van de
bewoners?

Beter sociale mix trekt mensen aan van buiten de wijk
Sociale stijging focust zich op de bestaande bewoners

Wijken van aankomst zijn vaak transitiezones. Leg uit.

-Wijk = symbolische toegangspoort voor nieuwe bewoners (toegangspoort)
-Wijk= transitiefunctie die nieuwkomers vaardigheden leert en netwerken biedt om sociaal-economisch op te klimmen in de stad.

=> niet 1 maar vele transitie zones in de stad
=>bij ons geen strikte scheidingen (veel buurten zijn al sterk gemengd)

Wat wordt bedoeld met de stad als emancipatiemachine?

VROM-raad: buurten niet karakteriseren & stigmatiseren als achtergesteld & kansarm.
=>Stedelijke vernieuwing moet inzetten op het vergroten van de kans op sociale stijging
-treden aan sociale ladder toevoegen (arbeid, onderwijs, huisvesting, vrije tijd)

Is sociale stijging een louter individuele aangelegenheid? Waarom wel/niet?

Nee, Stad kan erin investeren, door 'treden aan de sociale ladder toe te voegen'
=>Onderwijs, arbeidsmarkt, huisvesting, vrije tijd...
-binden van de nieuw ontstane middenklasse aan de wijk/stad
-Sociale mix van binnen uit als gevolg van sociale stijging
-Reputatie management, is onderdeel van de stedelijke vernieuwing

Wat zijn de beperkingen van een beleid dat inzet op sociale stijging?

-Risico op politieke mobilisatie & collectieve strijd voor een minder ongelijke maatschappij geraakt buiten beeld
=>voorwaarden scheppen
=>transitie zondes kunnen enkel goed werken als ook de ongelijkheid afneemt en de maatschappij als geheel voldoende kansen biedt.

De huurprijzen stijgen in Antwerpen-Noord, luidt de alarmkreet van samenlevingsopbouw in De Standaard van 11/10/2012. Hoe komt dit? Geldt dit voor héél Antwerpen-Noord? Leg uit en gebruik de basisconcepten uit dit hoofdstuk.

Door de komst van parkspoor noord, & de ontwikkelingen van het eilandje er vlak bij, is de zone rond park spoor noord interessant geworden voor investeerders. Zo komt er een gedeelte hoogbouw, een nieuw Ziekenhuis en een school. Daardoor zal de prijs vlak rond Park spoor noord stijgen, en zal er mogelijks gedeeltelijke gentrification plaats vinden aan park spoor noord, waar de oorspronkelijke bewoners die er vlak bij wonen de huur niet meer zullen kunnen betalen. Echter Verder in Antwerpen-Noord zullen we hier niet veel van terugvinden.