Angststoornissen DSM-V symptomen

Wat zijn de 5 DSM-V symptomen van een specifieke fobie?

A. Aanhoudende & irrationele angst opgeroepen door aanwezigheid van/in anticipatie op bepaald object / situatie

B. Blootstelling aan fobische prikkel veroorzaakt bijna zonder uitzondering onmiddellijke angstreactie die vorm kan krijgen van situatie-gebonden paniekaanval

C. Fobische situatie vermeden / doorstaan met intense angst of lijden (= compensatoir gedrag)

D. Erkenning dat angst feitelijk ongegrond is

• opmerking: dit kan bij kinderen afwezig zijn

-18: 6 maanden of langer

Wat zijn de DSM-V symptomen van een paniekstoornis?

A. Zowel (1) als (2)

1) Recidiverende onverwachte paniekaanvallen

2) Min. 1 van de aanvallen gevolgd door min. 1 maand waarin betrokkene:

• zich voortdurend zorgen maakt over nieuwe aanvallen

• piekert over gevolgen van nieuwe aanval (anticipatie-angst)

• belangrijke gedragsverandering vertoont tgv de aanval(len)

B. Paniekaanvallen =/= gevolg van directe effecten van psychoactief middel of algemeen medische aandoening

Wat zijn de 13 DSM-V symptomen van een paniekaanval?

Begrensde periode van intense angst / gevoel van onbehagen, waarbij 4 (of meer) van volgende symptomen plotseling ontstaan, die binnen 10 minuten een maximum bereiken:

1. hartkloppingen / bonzend hart / versnelde hartactie

2. transpireren

3. trillen / beven

4. gevoel van ademnood / verstikking

5. naar adem snakken

6. pijn / onaangenaam gevoel op borst

7. misselijkheid / buikklachten

8. gevoel van duizeligheid, onvastheid, licht in het hoofd of flauwte

9. derealisatie / depersonalisatie

10. angst om zelfcontrole te verliezen / gek te worden

11. angst om dood te gaan

12. paresthesieën (verdoofde, tintelende gevoelens)

    • vaak 1e symptomen

13. opvliegers / koude rillingen

Wat zijn de 5 DSM-V symptomen van agorafobie?

A. Duidelijke angst / vrees voor 2 (of meer) van volgende 5 situaties:

• gebruikmaken van (openbaar) vervoer

• zich in open ruimte bevinden

• zich in afgesloten ruimte bevinden

• in de rij / een menigte staan

• alleen buitenshuis zijn

B. Betrokkene vreest / vermijdt deze situaties vanwege gedachte dat ontsnappen moeilijk zal zijn / hulp niet beschikbaar is wanneer panieksymptomen / andere machteloos makende of gênante symptomen zouden ontwikkelen

C. Situaties vermeden / doorstaan met duidelijk lijden of angst om een paniekaanval / paniekachtige symptomen te krijgen / aanwezigheid van begeleider is noodzakelijk

D. Angst & vermijding kunnen niet beter verklaard worden door andere angststoornis

E. Angst of vermijding duurt min. 6M

Wat zijn de 7 DSM-V symptomen van een sociale fobie?

A. Duidelijke & aanhoudende angst voor 1 of meer situaties waar men sociaal moet functioneren / iets moet presteren & waarbij men blootgesteld wordt aan onbekenden / mogelijk kritische beoordeling door anderen

• opmerking: bij kinderen moet angst zich voordoen bij leeftijdsgenoten, niet alleen in contact met volwassenen

B. Betrokkene bang dat die zich op een manier zal gedragen die vernederend / beschamend is dat anderen hierover negatief zullen oordelen

C. Blootstelling aan gevreesde sociale situatie leidt tot onmiddellijke angstreactie

• kan vorm van paniekaanval aannemen

D. Sociale situaties vermeden of verdragen met intense angst

E. Angst is buiten proportie tov werkelijke gevaar van sociale situatie

F. Angst of vermijding persisterend, duurt min. 6M

G. Angst of vermijding veroorzaakt klinisch significante lijdensdruk / beperkingen in sociale/beroepsmatige functioneren of op andere domeinen

Wat zijn de symptomen van een gegeneraliseerde angststoornis (GAS)?

A. Buitensporige angst & bezorgdheid (piekeren) voor 2 of meer activiteitsgebieden/gebeurtenissen

B. Buitensporige angst & bezorgdheid gedurende min. 3 maanden vaker wel dan niet voorkomend

C. Angst & bezorgdheid samen met 1 of meer van volgende 6 symptomen:

1. rusteloos, opgewonden of geïrriteerd

2. snel vermoeid zijn

3. moeilijke concentratie / niets herinneren

4. prikkelbaarheid

5. spierspanning

6. slaapstoornis

D. Angst & bezorgdheid samen met 1 of meer van volgende gedragingen:

1. duidelijke vermijding van activiteiten/gebeurtenissen met mogelijk negatieve gevolgen

2. duidelijk veel tijd & energie besteden aan voorbereiding van deze activiteiten/gebeurtenissen

3. duidelijk uitstellen van gedrag/beslissingen door zorgen die men heeft

4. herhaaldelijk geruststelling zoeken door zich zorgen te maken

E. Duidelijk significante stress & beperkingen in functioneren op sociaal, beroepsmatig & andere gebieden

Wat zijn de 8 DSM-V symptomen van separatieangst?

Niet bij ontwikkeling passende, excessieve angst om gescheiden te worden van zij aan wie de betrokkene gehecht is, zoals blijkt uit min. 3 van volgende 8:

A. Recidiverend excessief van streek bij scheiding van thuis of personen aan wie kind gehecht is of verwachting hiervan

B. Persisterende & excessieve bezorgdheid over verliezen van belangrijke hechtingspersonen of dat hen iets kan overkomen (ziekte, verwonding, overlijden…)

C. Aanhoudende & overdreven bezorgdheid over meemaken van ongelukkige gebeurtenis die zou leiden tot scheiding van belangrijke hechtingspersoon

D. Aanhoudende tegenzin/weigering om door scheidingsangst naar buiten, weg van huis, naar school, naar werk, of ergens anders naartoe te gaan

E. Aanhoudende & overdreven angst/tegenzin om thuis of in andere settings alleen/zonder belangrijke hechtingsfiguren te zijn

F. Aanhoudende tegenzin/weigering om ergens anders dan thuis / zonder belangrijke hechtingspersoon in de buurt te slapen

G. Terugkerende nachtmerries over thema separatie

H. Terugkerende lichamelijke klachten bij scheiding van belangrijke hechtingspersoon of verwachting hiervan

Wat zijn de specificatiecriteria van een separatieangststoornis?

Gedurende tenminste 4W (K&A) / 6M (volwassenen)

Kan al beginnen tijdens voorschoolse leeftijd & rest van kindertijd

• zeldzaam geval: pas in adolescentie

Ontwikkelt zich vaak na stressvolle levenservaring

Wat zijn de DSM-V symptomen van selectief mutisme?

A. Consistent niet spreken in sociale situaties waarin van kind verwacht wordt te spreken, ondanks het kunnen spreken in andere situaties

B. Stoornis staat het bereiken van resultaten in opleiding/beroep in de weg of belemmert sociale communicatie

C. Duur: min. 1M

D. Niet in slagen om te spreken =/= gevolg van gebrek aan kennis van gesproken taal vereist in sociale situatie

E. Stoornis niet eerder toe te schrijven aan communicatiestoornis (vb. stotteren) & komt niet uitsluitend voor in beloop van ASS, schizofrenie of andere psychotische stoornis

Hoe ziet het klinisch profiel van selectief mutisme eruit?

1e symptomen tussen 1-3j

• verlegen, teruggetrokken, terughoudendheid om te spreken in bepaalde settings

Treedt op rond kleuterleeftijd

Pas herkend als kind naar school gaat

Vaak onbegrip: koppig!

Spreekt wel tegen gezinsleden of paar selecte mensen (niet in ‘openbaar’)

Communiceren non-verbaal

Soms oppositioneel gedrag

Lokken frustratie & boosheid uit bij zij bij wie ze weigeren te spreken

Ouders vaak zelf timide, extreem verlegen & zwijgzaam

Wat zijn de criteria om van schoolweigering te spreken?

1) Weigeren om regelmatig naar school te gaan → langdurige afwezigheid

2) Kind blijft thuis tijdens schooluren, verbergt schoolverzuim niet

3) Internaliserende problematiek verbonden met naar school gaan

• angst-/stemmingsproblemen

4) Afwezigheid van gedragsproblemen

5) Pogingen van ouders om kind naar school te krijgen

1 & 3 centrale symptomen