Dermatologie - les 8 huidinfecties

Waneer we spreken over pyodermieën wordt bedoeld pusvormende letsels. Dit wordt vaak veroorzaakt door welke pathogenen?

- S. Aureus

- S. Pyogenes

Wat wordt bedoeld met een primaire pyodermie?

geen pre-existentiële huidaandoeningen

Wat wordt bedoeld met een secundaire pyodermie?

surinfectie met een streptokok/stafylokok

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

impetigo

teken = ‘krentenbaard’’

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

impetigo

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

Impetigo

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

Impetigo

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

Impetigo

Impetigo uitleg

= oppervlakkige huidinfectie (stafylococcen of streptococcen)

Oppervlakkige bulla met helder vocht → troebele inhoud →> openbarsten blaardak → goudgele korst

• Vnl in gelaat rond mond en neus

• Vnl kinderen

• Zeer besmettelijk (auto- en hetero-inoculatie)

DD : Herpes simplex

R/

• Goede hygiëne + NIET naar school gaan

• Dragers behandelen (neus!)

• Lokale vochtige compressen met bvb 20% dalibourwater

• Lokale AB: fucidin, mupirocine (MRSA!)

• Uitgebreide en/of diep vormen: orale AB

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

ecthyma

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

Ecthyma

Ecthyma uitleg

= diepere huidinfectie (volledig epiderm)

R/

• vochtige compressen (korsten verwijderen / weken)

• systematische antibiotica

• resistentie ! (MRRSA)

Voor welke verwekker moeten we in geval van ecthyma bewust zijn omdat deze ook glomerulonefritis kan geven? (5%)

B-hemolytische streptococcus pyogenes

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

perianale streptokokken cellulitis

perianale streptokokken cellulitis uitleg

= infectie anale / perianale regio

piekincidentie : 3-5 jaar

S : eruthema , fissuren, pijn

D : kweek huid perianale regio → B-hemolytische streptococcus

R / 2e generatie cefalosporines > penicilline ged 10 dagen

welke aandoening wordt hier afgebeeld?

staphylococcus scalded skin syndrome

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

staphylococcus scalded skin syndrome

staphylococcus scalded skin syndrome uitleg

= deze aandoening wordt gezien als de gegeneraliseerde variant van de bulleuze impetigo en wordt veroorzaakt door infectie met stafylokokken.

• S. aureus → exfoliatief toxine → bind desmogleïne 1

piekincidentie : kinderen < 5 jaar

S :

• Erytheem van het gelaat met fissuren rond de mond

• Progressie naar generaliseerd scarlatiniforme pijnlijke eruptie

• Ontwikkeling van bullae + exfoliatie (plooien eerst): Nikolsky sign + •

• esquamatie 3-5 dagen

• Re-epithelialisatie 10-14 dagen

• Geen scarring

R/

• orale of IV antibiotica

• lokale en supportieve behandeling ‘brandwonden’

Welke stof vallen de toxines van de stafylokok (exfoliatief toxine) aan?

desmogleïne 1

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

erysipelas

erysipelas uitleg

= streptokokken infectie van de dermis en oppervlakkige subcutis + oppervlakkige lymfevaten (lymfangitis)

INGANGSPOORT nodig (atleetvoet, wonde, insectenbeet …

S:

• acute roodheid, warm aanvoelend

• drukpijnlijkheid

• oedomateus

• soms bulleus

vnl onderste ledematen / minder gelaat

Algemene SS: koorts, braken, frissons

Bloed: CRP, gestegen sedimentatie, leukocytose

R/

• Orale of parenterale antibiotica (amoxi-clav)

• Behandeling van de ingangspoort

• Thv been: bedrust en vochtige omslagen

• Bij recidiverende erysipelas: langwerkend penicillinepreparaat IM

Wat onderscheidt cellulitis van erysipelas?

- diepere infectie (subcutis en onderliggend bindweefsel)

- andere pathogenen: S. Aureus, H. influenza, groep A streptokok

cellulitis uitleg

= infectie van het subcutane vetweefsel of bindweefsel

Kind <3 jaar, voorafgaand penetrerend trauma/wonde

Symptomen

• Gevoelige, warme erytemateuze plaque

• Regionale lymfadenopathie

• Koorts

Localisatie

• Wangen

• Periorbitale regio (visus! Uitbreiding richting hersenen!)

• Hoofd en hals

• Blistering dactylitis

• <=> volwassenen: extremiteiten

Etiologie: Staf aureus, group A streptococcus, H Influenzae (midden oor, nasale mucosa)

R/ orale of intraveneuze antibiotica

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

cellulitis

Wat is de lokalisatie van een cellulitis bij kinderen?

- wangen

- peri-orbitale regio

- hoofd en hals

- blistering dactylitis

Wat is de lokalisatie van cellulitis bij volwassenen?

extremiteiten

Welke zijn de frequente veroorzakers van cellulitis?

- S. Aureus

- H. influenza

- groep A beta-hemolytische streptokok

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

Necrotiserende fascitis

Necrotiserende fascitis uitleg

= aangetaste fascia, bindweefsel, subcutaan weefsel, spier en huid

hoge mortaliteit (20-40%)

• multiple orgaan falen

• septische shock

S : pijn +++ en koorts

frequentste verwekker : streptococcus pyogenes = ‘vleesetende bacterie’

R/

• IV antibiotica

• chirugische debridering necrotisch materiaal

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

folliculitis

folliculitis uitleg

= oppervlakkige staphylococcen besmetting van de haarfollikel

• Vnl hoofdhuid, baard, dijen

• Complicatie van lokaal corticoïd-gebruik, koolteergebruik

Oliën en vetten kunnen onder occlusie folliculitis geven op de ledematen

DD : pseudofolliculitis barbae : ingegroeide haartjes

R/

• Lokale antiseptische maatregelen: bactericide zeep, lotio (Isobetadine)

• Vermijden spannende kledij (jeans-broeken!)

• Pseudo- : keratolytische middelen zoals Differin crème, tretinoine crème, epilatie, haar laten groeien

  • CAVE: postinflammatoire hyperpigmentatie en keloïden

Met welke aandoening moet een differentiaaldiagnose worden gemaakt in geval van folliculitis?

Pseudofolliculitis barbae

Welke is de voornaamste verwekker van folliculitis?

S. Aureus

Wanneer de provocerende factor van een folliculitis een jaccuzi of warmwaterbron is wordt dit waarschijlijjk veroorzaakt door?

aeruginosa pseudomonas

furonkel uitleg

= acuut etterende diepe necrotiserende ontsteking van een haarfollikel

• erythemateuze nodulus

• centrale necrose / pustel

verwekker : stafylococcus aureus

R/

• pus draineren

• systematische antibiotica : bij systeemsymptomen of optreden rond neus of bovenlip

= wanneer er meerdere furunkels tegelijkertijd of na elkaar aanwezig zijn.

Furunculosis

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

paronychia

paronychia uitleg

= Ontsteking van de nagelwal met of zonder voorafgaande lokaal trauma

• Acuut: meestal stafylococcen

• Chronisch: menginfecties met candida albicans

Bij nagelbijten, veel contact met water

DD herpetische fijt

Voor welke complicatie moet men bewust zijn bij een furunkel rond de neusregio

sinus cavernosus thrombose

Welke andere aandoening moet men differentiëren van paronychia

herpetische fijt

erythrasma uitleg

= oppervlakkige bacteriële infectie

verwekker : corynebacterium minutissimum

R/

• Fusidinezuur creme of zalf

• Erythromycine lotion

• Indien nodig peroraal clarithromycine/azithromycine/tetracycline

• PS antimycotica (azoles) topisch werken ook

Welk aandoening wordt hier afgebeeld?

pitted keratolysis

welke aandoening wordt hier afgebeeld?

pitted keratolysis

Wat is de behandeling voor pitted keratolysis?

- erythromycine

- fusidinezuur

- antimycotica

- per os: clarithromycine/azithromycine/tetracycline

Benoem de 8 (belangrijkste) herpesvirussen bij de mens

- HHV1 en 2: HSV

- HHV3: VZV

- HHV4: CMV

- HHV5: EBV

- HHV6: exanthema subitum

- HHV7: pytiriasis rosacea

- HHV8: kaposi sarcoma

Welke virale infectie zien we hier?

herpes simplex

Welke virale infectie zien we hier?

herpes simplex = primaire herpetische gingivostomatitis

Welke virale infectie / kenmerk zien we hier?

herpes simplex : herpetische whitlow fijt

• kinderen die duimzuigen

• tandartsen / medisch personeel

Welke virale infectie / kenmerk zien we heir?

herpes simplex : primaire herpetische gingivostomatitis

Welke virale infectie is dit?

anogenitale herpes

Welke virale infectie / kenmerk zien we hier?

Herpetische keratitis

Herpes simplex infecties uitleg

Herpes simplex type 1

• Primaire herpetische gingivostomatitis (60%)

  • 0-10 jaar

  • Pijnlijke vesiculaire letsels en ulceraties van de orale mucosa en orofarynx

  • Zelflimiterend na 2-6 weken

  • Symptomen: mild asymptomatisch tot ernstig (hospitalisatie!)

• Herpetic whitlow ‘fijt’ (duimzuigers of medische beroepen) (10%)

  • HSV 1 of 2

  • Vaak recurrent

• Herpes keratitis (10%)

Herpes simplex type 2

• Herpes genitalis

• Adolescenten en jongvolwassenen

Welke diagnostische middelen bestaan er om herpesinfectie te achterhalen?

- PCR

- virale kweek

- Tzanck smear

- serologie

Hoe heten deze cellen (te zien bij een microscopisch nazicht na een Tzanck smear)

meerkernige reuzecel

Welke virale infectie is dit?

Eczema herpeticum

Komt enkel voor bij vnl kindere met onderliggende huidziekte (atopische dermatitis …)

Wat is de behandeling HSV?

Acute opstoot: 5X200mg acyclovir/d ged 5dagen

Suppressief (bvb bij recidiverende herpes genitalis, immuunsuppressie): 2X400mg

DD

• Kinderen:

  • Cutane HS infectie: oraal aciclovir (liefst binnen 72 u) 20-40mg/kg/d (als beperkt: lokale therapie)

  • Recurrente HS: aciclovir preventie 6 maanden (80mg/kg/d in 3 dosen)

• Eczema herpeticum: IV aciclovir

• Valaciclovir (Zelitrex): prodrug, grotere biodisponibiliteit; 2X 500mg/dd

!! Besmettelijk ook in zijn recurrente vorm (cave kinderen met atopische dermatitis)

herpes labialis uitleg

= polycyclische vesikels met korstvorming rond de mondregio, maar ook op de wangen, neus, oogleden, voorkoogd, vingers, etc kunnen betrokken zijn

Welke infectie is dit? (tip : genavelde blaasjes)

varicella zoster virus

Welke infectie is dit?

varicella zoster virus

Varicella zoster virus uitleg

Zeer hoge incidentie in kinderleeftijd

= centripetale verdeling genavelde blaasjes in allerlei ontwikkelingsstadia

• Vaak orale letsels, op de hoofdhuid

• Jeuk

complicaties

• Bacteriële surinfectie

• Neurologisch (meningitis, encephalitis, ...)

• hematologisch (thrombocytopenische purpura)

Vaccin!

R/

• ontsmettend poeder/schudmengsel sederende antihistaminica (vb Fenistil) cave pneumonie bij volwassenen

• Aciclovir zoals bij Herpes zoster bij volwassenen

Welke infectie is dit?

gordelroos = zona / herpes zoster

Welke infectie is dit?

gordelroos = zona / herpes zoster

Welke infectie is dit?

gordelroos / herpes zoster

Reactivatie van het VZV gebeurt vanuit de ... dit geeft dan uiteing van vesikeltjes in volledige dermatoomgebied (goed afgelijnd)

dorsale ganglion

Welke complicatie van VZV infectie is vooral te vrezen > 50 jaar?

postherpetische neuralgie

herpes zoster = zona

= bij recidiverrende varicella zoster uit dorsale gonglion

= “boeketjes” vesikels op erythemateuze plaques in bezenuwingsgebied sensibele zenuwuiteinden (dermatomen)

besmettelijk!

S :

• Jeuk bij jongere volwassenen, pijn bij ouderen

• Postherpetische neuralgie vnl te vrezen boven 50 jaar

D :

• klinisch

• DD

  • herpes simplex

  • varicella bij immuunsupressie

• kweek

• histologie

R/

• jongeren : lokaal antisepsis / jeukstillend

• aciclovir

• valaciclovir

Beschrijf het verschil tussen varicella en herpes zoster? (beiden veroorzaakt door VZV)

- varicella = primaire, exogene infectie

- herpes zoster = secundaire, endogene infectie (re-activatie)

Wat is de behandeling van neuralgie tgv post-herpetische zenuwpijn? (Herpes zoster)

- amitryptiline (antidepressivum)

- gabapentine (antidepressivum)

Hoe heet deze klinische manifestatie (te onderscheiden van HSV en VZV want ligt niet gegroepeerd of gesegmenteerd maar gedessimineerd)

mollusca contagiosum

Bij welke aandoening komt mollusca contagiosum veel voor?

atopische dermatitis

molluscum contagiosum = ‘waterwratjes’ uitleg

= Halfbolvormige papel, centrale inzinking, vaak parelmoerglanzend

• “pasta” exprimeerbaar: vol virus

• Vnl bij kinderen, zeker bij atopische dermatitis

• Impetiginisatie vaak voorkomend

Volwassenen vaak uniek letsel, groot, rond en op geslachtsdelen, soms ook multipel

R/

• spontaan verdwijnen binnen 2 -4 jaar na ontstaan (antilichaam aanmaak)

  • Cave surinfectie en eczematisatie!

• 5-10% KOH oplossing

• Gedurende twee uur een lokaal anestheticum → curettage met scherpe lepel +aanstippen lokaal antisepticum

• Soms cryotherapie

• Hygiëne!! (auto-inoculatie)

impeteginsatie

= benaming voor de secundaire infectie van een letsel

orf uitleg

risicofactoren

• kleine wondjes

• contact met dieren gevaccineerd voor orf

• bottle feeding

zelflimiterend : 4-8 weken

Welke infectie is dit?

ORF

verruca vulgaris = wratten uitleg

= aanvoerende huid- tot licht bruin kleurige papel met hobbelig keratotisch oppervlak. Soms kleine bruine stipjes door thrombuserende hoog oplopende bloedvaatjes.

R/

• cryotherapie

• keratolytische of destructieve behandeling

verucca plantaris

= verruca vulgaris op onderzijde voetzool

= mozaïkwratten

DD : callus (eelt) en clavus (eksteroog, eeltpit)

...% van de wratten verdwijnt spontaan binnen de 6 maand?

30%

...% van de wratten verdwijnt spontaan binnen de 2 jaar

65%

Waaruit bestaat de therapie voor verruca vulgares?

- cryotherapie

- keratinolytica

Door welk virus worden verrucae vulgares veroorzaakt?

HPV

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

verruca filiformis = thv hals en gelaat

R/

• curretage / shave

• cryotherapie (pincet)

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

verruca pantae

verruca planae uitleg

= talrijke platte wratjes in gelaat, op handruggen, voorarmen, knieën bij kinderen

• vaak Koebner fenomeen

• normale immuniteit → spontaan verdwijnen binnen de 2 jaar

R/

• Tretinoine of adapalene creme

• Cryotherapie

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

verucca planae

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

verruca planae

Koebner fenomena

= fenomeen waarbij het letsel zich uitbreidt naar een plaats waar de huid een trauma heeft ondergaan (barrière doorboord) + 'opengekrabt' letsel

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

condylomata accuminata

Welke aandoening wordt hier afgebeeld?

condylomata accuminata

Bij condylomata accuminata rond de anogenitale regio moet doorverwezen worden naar? Voor nazicht van de endeldarm

proctoloog

condylomata accuminata = genitale wratten uitleg

= “hanekam”woekeringen op slijmvliezen, pseudoslijmvliezen en soms omliggende huid van genitalia, mond, anus

Steeds proctologisch onderzoek naar “reservoir” rectaal-anaal

Vaak associatie met SOA: check voor syphilis, gonorree, hepatitis B,C, HIV,

Hoe kan men een clavus van een verruca plantaris onderscheiden (deze geven beiden pijn als je erop stapt)

bij wegsnijden bovenlaag -> bruine puntjes (thrombus oplopende bloedvaatjes) = verruca plantaris

THERAPIE van wratten

Keratolytica vb salicylzuur (Aporil, Duofilm)

• Voor platte wratten, verrucae plantares

• Zelfbehandeling → 4-12 weken tot resultaat

Caustische stoffen

• Podophylline en podophyllotoxine (Wartec) voor condylomata acuminata

• Verrutop, Endwarts

Cryotherapie met vloeibare stikstof (vrieswonde)

• Platte wratten, voetzoolwratten, gewone wratten, filiforme wratten

De behandeling van verruca filliforme is in eerste instantie?

- cryotherapie

- wegsnijden

De behandeling van condylomata accuminata is in eerste plaats?

- imuiquimod

- podofylotoxine

- 5-fluoro-uracil (in ervaren handen)

Welke therapieën zijn te vermijden in geval van wratten?

- laser

- radiotherapie → radiodermitis

- chirurgische excisie → recidief aan randen / littekens

dermatomycosen

= schimmelinfecties van de huid

meestal oppervlakkig : huid, de haren én de nagels aantasten

‘tinea’ = dermatofiet infecties.

• Tinea infecties worden benoemd naargelang lichaamsdeel dat ze aantasten :

• Tinea corporis (lichaam)

• Tinea capitis (hoofdhuid)

• Tinea cruris (liezen)

• Tinea pedis (voeten)

• Tinea unguium (nagels)

Trichophyton, Microsporum en Epidermophyton zijn de 3 genera die deze infecties veroorzaken = de dermatofieten.

Candida of andere gist species kunnen ook infecties veroorzaken.

Een indeling van de deratomycosen kan gebeuren op basis van?

- plaats

- betrokken stam

- deel van de huid

ringworm

= ringvormige huidletsels met helder centrum en rode schilferende randen

De diagnose van dermatomycosen kunnen veelal klinisch gesteld worden maar moeten bevestigd worden via?

microscopie

• wat : schilfers, haren, nagelfragmenten

• aankleuren met 10-30% KOH

• schimmeldraden opsporen

cultuur : duurt tot 1 maand

tinea pedis uitleg (wie, symptomen, verwekker)

Meest frequente dermatofyteninfectie bij de mens

Vnl bij jonge mensen (meer bij mannen) die blootsvoets lopen in gemeenschappelijke ruimtes:

• zwembad, turnzaal, douches, kleedkamers sportclubs,…

• Bevorderlijk zijn: hitte, vocht, huidwondjes.

S:

• Begin tussen 4de en 5de teen

• Later meerdere tussenteenruimtes, en vervolgens voetzool (‘mocassin voet’)

Begin : zeer discrete tekens op voetzool:

• zeer licht erytheem

• schilferkraagje randen

• zeldzame vesikels of pustels

• hyperkeratotische zones met perifere activiteit

Mocassin foot = volledig ingenomen voetzool door erytheem en schilfering

R.O. mycelia

verwekker:

• Trichophyton rubrum

• Trichophyton mentagrophytes

Cave: ingangspoort voor erysipelas; reservoir voor tinea elders; ide reactie: dyshidrose, een soort van eczeemreactie op voetzolen en handpalmen

DD: eczeem, psoriasis