PKJSN semester 2

BPS

bio-psycho-sociale visie

HV(‘er)

hulpverlening / hulpverleners

K&J

kinderen en jongeren

MDT

multidisciplinair team

people first language (PFL)

vorm van inclusief taalgerbuik waarbij persoon voor diens psychische aandoening, handicap of neurodivergentie wordt geplaatst

Neurodiversiteit

natuurlijke variatie in neurologische ontwikkeling & functioneren

Neurodivergentie

uitdrukking van neurodiversiteit die afwijkt van het neurotypische

ortho-pedagogie

studie & begeleiding van k&j met leer-, gedrags-, of ontwikkelingsproblemen, met als doel hun ontwikkeling & welzijn te bevorderen

(kinder- en jeugd) psychiatrie

medische discipline die zich bezighoudt met onderzoek, diagnose & behandeling van psychische stoornissen

psychische stoornis

samenstel van problemen op gebied van cognitieve functies, emotionele regulatie of gedrag van persoon

Epidemiologie

onderzoek naar prevalentie / percentage van bepaalde groep dat bepaalde stoornis heeft op bepaald moment in tijd

Etiologie

onderzoek naar oorzaak voor ontstaan van psychische stoornis

Psychischpathologie

studie vh psychische lijden / van psychiatrische stoornissen

ontwikkelingspsychopathologie

theoretisch & empirische kennis van psychiatrische stoornissen & processen die tot stoornissen leiden

risicofactoren

vergroten kans op probleemgedrag

beschermende factoren

verminderen risico in aanwezigheid van risicofactoren

Multifinaliteit

zelfde beginpunt, maar verschillende eindresultaten

(verhuizing kan voor ene kind verlies, voor het andere een kans betekenen)

Equifinaliteit

verschillende beginpunten, maar hetzelfde eindresultaat

(middelen misbruikt kan ontstaan door stress / imitatie van anderen)

verzamelen van diagnostische gegevens

proces van opsporen van kenmerken die ene individu onderscheiden van andere individu

diagnostische formulering

brengen van orde in vele gegevens met als einddoel, diagnose

medisch onderzoek

uitsluiten van medische oorzaken voor gedrag

Psychodiagnostiek

onderzoeken van iemands gedrag, gevoelens en gedachten om te begrijpen wat er aan de hand is

Psychofarmaca

geneesmiddelen die aangewezen zijn voor behandelen van psychiatrische ziektebeeld

Neurotransmitters

chemische stoffen die zorgen voor info-overdracht in de hersenen

Farmacokinetiek

beschrijft 4 processen die plaatsvinden nadat geneesmiddel is toegediend

absorptie, distributie, metabolisme, excretie

Antidepressiva

psychofarmaca bij depressieve klachten, gericht op herstelllen vh evenwicht van serotonine / noradrenaline in hersenen

Stemmingsstabilisatoren

psychofarmaca bij manieën

Antipsychotica

onderdrukking van symptomen bij psychose, werkt in op dopamine

Stimulantia

stimuleert zenuwstelsel, extra prikkels toevoegen zodat toegevoegde prikkels rust brengen in hersenen, ADHD

Tranquillizers

kalmerings- en slaapmiddelen, rustgevende en ontspannende werking

Verlies

ervaring / gebeurtenis waardoor verlies ontstaan van iets / iemand waaraan men gehecht is

Levend verlies

levenslange verlieservaring wnr jij of naaste chronische ziekte of beperking krijgt of heeft

Rouw

1 of meerdere periodes volgend op verlieservaring waarbij verschillende, soms verwarrende gevoelens, gedachten & lichamelijke klachten kunnen ontstaan in reactie tot die verlieservaring

Leren

vermogen om nieuwe kennis of vaardigheren aan te leren

Schools leren

verwerven van vaardigheden als lezen, rekenen en schrijven

Leerstoornissen

onverwachte, fundamentele moeilijkheden bij leren, lezen, spellen of rekenen

Dyslexie

stoornis die gekenmerkt wordt door hardnekkig probleem met aanleren en/of vlot toepassen vh lezen en/of spellen op woordniveau

Dyscalculie

moeite hebben met leren & onthouden van rekenkundige feiten en met het uitvoeren van berekeningen

Primair leerproblemen

specifieke of ‘op zichzelf staande’ leerproblemen als gevolg van vrij geïsoleerde problemen die zich manifesteren in leren van schoolse vaardigheden zonder dat in principe andere gebieden van ontwikkeling vertraagd hoeven te zijn

Secundaire leerproblemen

niet-specifieke leerproblemen zijn gevolg van omstandigheden buiten leren van die vaardigheden zelf. Deze kunnen gelegen zijn in omgeving van kind of in ander probleem van kind

Didactische resistentie

weerstand van leerling tegen bepaalde onderwijsmethoden, leerinhouden of instructies

Fonologisch decoderen

verbinden van gesproken & geschreven vorm van woorden

Comorbiditeit

tegelijkertijd voorkomen van meerdere aandoening / stoornissen bij een persoon

Etiologie

studie naar oorzaken / ontstaanswijze van ziekten of stoornissen

Differentiaaldiagnostiek

proces waarbij verschillende mogelijke diagnose worden overwogen en uitgesloten om tot juiste diagnose te komen

DSM-5

diagnostisch handboek waarin psychische stoornissen worden geclassificeerd en beschreven voor professionals in de geestelijke gezondheidszorg

Psycho-educatie

op begrijpelijke manier uitleggen van diagnose, gedrag & gevoelens zodat k&j en hun omgeving beter inzicht krijgen & ermee leren omgaan

ReDiCoDi maatregelen

ondersteuningsmaatregelen op school voor leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

Re: remediërend, Di: Differentiërend, Co: Compenserend, Di: Dispenserend

ADHD

Attention Deficit Hyperactivity Disorder

Verminderde inhibitievermogen

iemand moeite heeft om impulsen, reacties of ongepast gedrag te remmen of tegen te houden

TICS

goed observeerbare, snelle, plotseling optredende, herhaalde, niet-rimitische motorische & onwillekeurig bewegingen of vocalisaties

Eenvoudige motorische tics

snelle bewegingen van spiergroep

(vb: oogknipperen, vingers kraken, grimassen)

Eenvoudige vocale tics

maken van geluiden

(vb: fluiten, hijgen, lachen, klappertanden)

Complexe of samengestelde motorische of vocale tics

Abrupte bewegingen die langer duren en bestaan uit combinatie van eenvoudige tics

(vb: doelloos aanraken, huppelpasjes)

Autisme

neurobiologische ontwikkelingsstoornis, andere manier van informatieverwerking

GENOTYPE

genetische aanleg

FENOTYPE

resultaat van genetische aanleg & invloed van omgeving daarop

ENDOFENOTYPE

neurobiologisch of neuropsychologische mechanisme onderleggend aan zeikte, vooral beïnvloed door genotypen

Theory of mind

inzicht dat anderen binnenwereld hebben die bestaat uit gedachten, gevoelens, kennis, wensen, intenties & herinneringen

Centrale coherentie

normale cognitieve geneigdheid om fragmenten van info geheel van betekenis te maken

Executieve functies

functies die met zelfregulatie te maken hebben & iemand in staat stellen om handelingen te overzien, plannen & organiseren

Voorspellende brein (predicatieve coding)

onze hersenen doen voortdurend voorspellingen & hebben hiervoor verwachting over wat (zullen) waarnemen

ADOS

observatieschaal met semigestructureerde spelsituaties die reacties uitlokken

TEACCH-methode

gerichte op meer zelfstandigheid & verbetert structuur, duidelijkheid & voorspelbaarheid voor visualisatie

Gedragstoornis

habitueel gedrag waarmee fundamentele rechten van anderen of voor leeftijd geldende maatschappelijke normen en regels worden overtreden

Agressie

wnr je grenzen, regels of waarden overschrijdt of daarmee dreigt, wat leidt tot materiële, lichamelijke of psychische schade bij jezelf of anderen

Geweld

wnr je agressie intentioneel & doordacht gebruikt om doel te bereiken

Delinquent / crimineel gedrag

gedrag dat opgenomen is in strafwetboek & dus strafbaar is

Oppositioneel opstandige gedragsstoornis (ODD)

gedragsstoornis bij k&j waarbij sprake is van boze é prikkelbare stemming, ruziezoekend / openlijk ongehoorzaam gedrag, wraakzuchtig gedrag

Normoverschijdende gedragsstoornis (CD)

gedragsstoornis bij k&j, gekenmerkt door herhaaldelijk agressief naar mensen en dieren, vernieling van eigendommen en antisociaal gedrag dat ernstige problemen veroorzaakt in functioneren

Psychopathie

ernstige, chronische & agressieve vorm van antisociaal gedrag

Deviancy training

proces waarbij jongeren in contact met -leeftijdsgenoten elkaar aanmoedigen en versterken in probleemgedrag, zoals liegen, spijbelen of agressie,…

Trauma

ervaringen die je niet verwerkt krijgt en daardoor aan je blijven plakken

Type 1 trauma

eenmalig accident

vb: tsunami, auto-ongeval,..

Type 2 trauma

incident herhaalt zich doorheen de tijd

vb: mishandeling, uitbuiting, seksueel misbruik,…

Type 3 trauma

Multipele incidenten binnen zorgcontext

vb: emotionele verwaarlozing, onvoorspelbare zorg,…

PTSS

posttraumatische stressstoornis

terugkerende herinneringen, lijdensdruk / duidelijke fysiologische reactie

EMDR-therapie

behandelmethode om traumatische ervaringen te verwerken door middel van gerichte oogbewegingen go andere bilaterale stimulatie

Narratief ontwikkelen

creëren van samenhangend verhaal om ervaringen, gebeurtenissen te begrijpen & te duiden

Veilige hechtingsstijl

kind voelt zich comfortabel in relaties, vertrouwt op anderen & durft zowel nabijheid als zelfstandigheid aan te gaan

Angstig-vermijdende hechtingsstijl

kind vermijdt emotionele nabijheid, vind moeilijk om anderen te vertrouwen & is sterk onafhankelijk

Angstig-afwerende hechtingsstijl

Kind zoekt veel bevestiging in relaties, is bang voor verlating & ervaart sterk emotionele ups & downs

Gedesorganiseerde hechtingsstijl

kind heeft tegenstrijdige gevoelens over relaties, wisselt tussen nabijheid zoeken & afstoten, vaak door trauma of inconsistent ouderschap

KOPP

Kinderen van Ouders met Psychische Problematiek

KOAP

Kinderen van ouders met AfhankelijkheidsProblematiek

Tienerpooiers

jonge jongens die minderjarige meisjes manipuleren, misbruiken en uitbuiten in de prostitutie, vaak onder het mom van een liefdesrelatie

ronselen, inpalmen, isoleren, uitbuiten

Zelfverwondend gedrag

sociaal onaanvaardbaar gedrag waarbij persoon zichzelf opzettelijk & op directe manier fysiek letsels toebrengt zonder dat deze intentie heeft zich leven te benemen

CGG

Centrum Geestelijke Gezondheidzorg

TAD

Tabak, alcohol en drugs

Drugs

psychotrope stof die gedrag, gevoel & waarneming verandert, met doel wordt ingenomen & kan leiden tot afhankelijkheid (verslavend)

gedragsverslaving

dwangmatige behoefte om bepaald gedrag uit te voeren

(vb: gamen)

MMM-model

Mens, Middel, Milieu

Discretieplicht

‘discreet’ omgaan met vertrouwelijke info

beroepsgeheim

hulpverlener vertrouwelijke info van cliënt niet zonder toestemming aan andere mag doorvertellen

Voedingsstoornis

overkoepelende term voor verstoord eetgedrag zonder aantasting van het lichaamsbeeld of focus op gewicht

PICA, ARFID, Ruminatiestoornis

Eetstoornis

eetproblemen die niet toe te schrijven zijn aan geringe beschikbaarheid van voedsel, lichamelijke aandoening of voedingsproblemen

Anorexia, Boulimia,…

Anorexia nervosa

eetstoornis waarbij iemand extreme angst heeft om aan te komen en zichzelf uithongert, met ernstig ondergewicht als gevolg

Boulimia nervosa

eetstoornis waarbij iemand eetbuien heeft gevolgd door compensatiegedrag zoals braken of laxeren om gewichtstoename te voorkomen

PICA

aanhoudend eten van niet voor consumptie geschikte stoffen gedurende periode van minimaal maand

Ruminatiestoornis

herhaalde regurgitatie (oprisping) en herkauwen van voedsel gedurende periode van maand