Sitoloji Dersi

Molekül neyi içerir?

Molekül saf kimyasal elementleri ve elementlerin bir araya gelmesiyle oluşan bileşikleri içerir.

Organizmalar neyden oluşur?

Molekülden.

Molekül nedir?

Molekül uzayda yer kaplayan ve kütlesi olan her şeydir.

Molekül neyden meydana gelir?

Elementlerden.

Element nedir?

Kimyasal tepkimelerle başka bileşiklere parçalanamayan moleküldür.

Elementler periyodik tabloda nasıl gösterilir?

Her elementin bir simgesi vardır ve bu simge genellikle o elementin adındaki ilk bir ya da iki harften oluşur. Bazı simgeler ise elementlerin Latinve veya Almanca isimlerinden türetilmiştir.

Bir bileşik nedir?

Belirli oranda bir araya gelen ve iki ya da daha fazla element içeren maddedir.

Onu oluşturan elementlerin özelliklerinden farklı özelliklere sahiptir.

Canlılar kaç elemente ihtiyaç duyar?

Canlılar yaklaşık 25 kimyasal elemente ihtiyaç duyar.

Canlı maddenin yapısına en bol şekilde katılan elementler nelerdir?

Karbon, oksijen, hidrojen, azot

Canlılarda daha az miktarda bulunan elementler nelerdir?

Sodyum, potasyum, kalsiyum, magnezyum, fosfor, kükürt, klor.

Ayrıca metaller ve diğer başka elementler de yapıya katılır.

Daha çok zarda görev alırlar, daha az yapıya katılırlar.

Canlılarda iz miktarda bulunan elementler neledir?

Bor, krom, kobalt, bakır, flor, iyot, demir, mangan, selenyum, silkon, kalay, çinko

Organik elementler hangi makromoleküllerin yapısına katılır?

Bir elementin davranışı ne tarafından belirlenir?

Bir elementin davranışı onun atom yapısı tarafından belirlenir.

Her element neyi içerir?

Belirli bir atom çeşidini içerir.

Atom nedir?

Atom molekülün en küçük parçasıdır ve ait olduğu elementin özelliklerini taşır.

Atom neyden oluşur?

Her atom nötron, proton ve elektronlardan oluşur.

Atomlar molekülleri nasıl oluşturur?

Atomlar kimyasal bağlarla birleşerek, molekülleri oluştururlar.

Molekülleri oluşturmak için atomların en dış atomik halkadaki elektronlarının dağılışı önemli rol oynar.

Atomlar en dış halkalarını elektronla doldurmak için ne yapar?

Diğer atomların dış halkalarındaki elektronları ya paylaşırlar ya da birbirlerine aktarırlar.

Bu etkileşimler, kimyasal bağlar adı verilen çekim güçleriyle bir arada tutulan atomlar arasında ortaya çıkar.

Güçlü (kovalent) bağlar nasıl ortaya çıkar?

İlişkili atomlar arasında elektronların paylaşmasıyla güçlü (kovalent) bağlar oluşur.

Zayıf (kovalent olmayan) bağlar nasıl oluşur?

Elektronların bir atomdan diğerine aktarılmasıyla da daha zayıf (kovalent olmayan) bağlar oluşur.

Hangi bağlar güçlüdür?

Kovalent bağlar zayıf bağlardan 10-100 kat daha güçlüdür.

Zayıf bağlar nelerdir?

İyonik bağlar

Hidrojen bağları

Wan der Walls bağları

Makromoleküller hangi tür bağlardan oluşur?

Kovalent bağlardan oluşur.

Kovalent bağ neledir?

Kovalent bağ bir çift değerlik elektronunu iki atomun paylaşmasıdır.

Kovalent bağ kurulunca paylaşılan elektronlardan dolayı atomlar birbirine yaklaşırlar ve uzaydaki yerleşimleri belirlenir.

Bir molekülün karakteristik şekli ve üç boyutlu geometrisi nasıl belirlenir?

Bağlar hassas açılarla kurulur. Böylece bir molekülün karakteristik şekli ve üç boyutlu geometrisi; kovalent bağların özel açıları, bağ uzunlukları ve bağ enerjileriyle belirlenir.

Zayıf bağlar canlı kimyasında nasıl rol oynarlar?

Zayıf bağlar, bir çözeltideki atomlar arasında sürekli olarak kurulur veya kırılırlar.

Zayıf bağların hepsi kısa mesafeli ilişkilerdir.

Fizyolojik sıcaklıklarda moleküllerin içindeki ve aralarındaki ilişkileri seçici fakat geçici olarak kurarlar.

Bu bağlar hem makromolekülleri şekillendirmek için yeterince güçlü hem de o yapıların çabucak dağılması için yeterince zayıftırlar.

Zayıf bağlar canlı kimyasında önemli roller oynarlar. Büyük moleküllerin biçimlerini güçlendirir ve moleküllerin birbirlerine tutunmalarına yardımcı olurlar. Proteinler, nükleik asitler ile zarların şekillenmesinde ve sağlamlaştırılmasında rol oynarlar.

Zayıf bağların enerjisi nasıldır?

Kovalent olmayan bağın şekillenemsinde serbest bırakılan enerji, kovalent bağların şekillenmesinde gerekli olan enerjiden çok daha azdır fakat iki ayrı molekül araında etkili bir güç oluşturmaya yeter.

Zayıf bağların şekillenmesinde iş gören aktivasyon enerjisi çok düşüktür.

Yeterince yakın olan atomlar arasında kendiliğinden şekillenirler, enzimatik kataliz gerektirmez.

İyonik bağlarda hangi atom elektronu kendi üzerine alır?

İki atomun değerlik elektronlarına karşı gösterdikleri çekimin eşit olmaktan uzak olduğu durumlarda, daha elektronegatif olan atom diğer atomun bütün elektronlarını tamamen kendi üzerine alır.

İyon nedir?

Elektrik yükü taşıyan bir atom (ya da molekül) iyon olarak adlandırılır. Elektrik yükü artı ise, bu iyonun özel adı katyon; eksi ise anyondur.

İyonik bağ nedir?

Birbirlerine zıt yükler taşıdıklarından dolayı katyonlar ve anyonlar birbirlerini çekerler. Bu etkileşim iyonik bağ olarak adlandırılır.

İyonik bağlarla oluşturulan bileşiklere ne denir?

İyonik bileşik ya da tuz

İyonik bağlar nasıl ortaya çıkar?

Birbirine yaklaşan zıt yüklü atomlar arasında elektrostatik çekim kuvveti ile ortaya çıkan bağlardır.

Pozitif yüklü bir iyonla (katyon), negatif yüklü bir iyonun (anyon) ilişkisiyle şekillenir.

İyonik bağların tipik örneği nedir?

Negatif yüklü bir karboksil grubu (-COO-) ile pozitif yüklü bir amonyum grubu (-N+H3) arasında şekillenir.

Elektrostatik çekim nasıl meydana gelir?

Biyolojik olarak önemli basit iyonlar örneğin; Na, K, Mg ve Cl sulu çözeltilerde serbest olarak bulunmazlar. Her biri su molekülleriyle sarılıdır. Sudaki iyonlarla, iki kutuplu su molekülünün zıt yükleri arasında bir elektrostatik çekim meydana gelir

İyonların biyolojik rolleri nelerdir?

Sinirsel uyarıların iletilmesi

Kas kasılmasının uyarılması

Işık enerjisinin elektrik enerjisine dönüştürülmesi

Bilgi iletimi

Hidrojen bağları nasıl kurulur?

Hidrojen bağı, bir elektronegatif atoma kovalent bağla bağlı hidrojen atomu ile, bir başka molekülün elektronegatif bir atomunun ortaklanmamış elektronları arasında kurulur.

Hücrelerde bu bağa katılan elektronegatif atomlar genellikle oksijen ve azottur.

Hidrojen bağlarının en tipik örneği nedir?

Su molekülleri arasında görülür.

Su molekülleri komşu su molekülleriyle hidrojen bağlarını sürekli olarak kurar ve kırar.

Su moleküllerinde oksijen atomu elektronegatiftir ve elektronları hidrojen atomlarından daha fazla çeker ve yakalar.

N-H, O-H ve C-H bağları hidrojen bağları oluşturur mu?

Tüm kovalent N-H ve O-H bağları kısmi yüklü bağlar olduğundan, hidrojen atomları hidrojen bağı oluştururlar.

C-H bağları ise, elektronegatif atoma bağlı hidrojen atomu olmadıklarından hidrojen bağı yapamazlar.

Hidrojen bağlarının makromoleküller ile ilişkisi nedir?

Hidrojen bağları, makromolekülleri kararlı tutan güçlerdir. Birçok proteinin üç boyutlu yapısı çok sayıda hidrojen bağlarıyla şekillenmiştir.

Hidrojen bağı sonucunda ne olur?

Su ve buzda hidrojen bağları nasıldır?

Van der Waals Kuvvetleri nedir?

Elektron paylaşımı - alışverişi yok.

Alan kuvveti - çekim kuvveti

Birbirine yakın herhangi iki atom çekici bir güç oluşturur.

Herhangi bir atomun elektronlarının dağılışında meydana gelen değişikliklerle geçici bir dipol oluşur.

Zayıf bağlarla bağlı atomlar birbirine yeterince yaklaştıkları zaman, bir atomdaki geçici dipol, diğerinin elektron bulutunu bozar.

Bu bozma ikinci atomda da geçici bir dipol oluşturur ve iki dipol birbiriyle zayıf bir ilişki kurar.

Geçici veya devamlı uyarılmış dipollerle kurulan bu van der Waals kuvvetleri yüklü veya yüksüz moleküllerin tüm tiplerinde meydana gelir.

Hidrojen bağları veya iyonik bağlar içermeyen apolar sıvıların ve katıların molekülleri arasındaki ilişkiler de böyledir.

Van der Waals ilişkilerinin olduğu atomların elektron halkaları birbirine değecek kadar yakındır.

Atomlar çok daha yakın durmaya zorlanırlarsa, elektron halkaları çalışır.

Elektron halkalarındaki negatif yüklerle atomlar birbirini iter.

Van der Waals kuvvetleriyle birçok enzimin substratlarına ve antikorların antijenlerine seçici olarak bağlanmaları sağlanır.

Bağları örnek üzerinde gösteriniz.

Bir moleülün biyolojik işlevi neyle ilgilidir?

Bir molekülün biyolojik işlevi onun biçimi ile ilişkilidir.

Bir molekül kendine özgü büyüklük ve biçime sahiptir.

Bir molekülün özgül biçimi, onun hücre içindeki işlevi için genellikle çok önemlidir.

Biyolojik moleküllerin birbirlerini tanıyarak tepki vermeleri, onların biçimleri tarafından belirlenir.

Biçimsel tamamlayıcılık, iki molekül arasında zayıf bağlar kurulmasına yardımcı olur.

Kimyasal tepkimeler sırasında ne olur?

Kimyasal tepkimeler sırasında kimyasal bağlar kurulur ya da kırılır.

Kimyasal tepkimeler maddeyi koruyarak, tepkimeye giren bileşikleri ürünlere dönüştürürler.

Kimyasal dengeye nasıl ulaşılır?

Kimyasal tepkimelerin birçoğu geri dönüşümlüdür. İleri ve geri tepkimelerin hızları birbirine eşit olduğunda, kimyasal dengeye ulaşılır.

Tersinir tepkimeler nasıl mümkün olur?

Zayıf bağa sahip olduklarından dolayı mümkündür.

Moleküler yapıtaşlarının çeşitliliği neyden kaynaklanır?

Karbon atomlarından kaynaklanır.

Organik moleküllerin çeşitliliği karbon iskeletlerinin değişikliğine dayanır.

Fonksiyonel gruplar neye olanak sağlar?

Canlılardaki moleküler çeşitliliğe

Fonksiyonel gruplar nelerdir?

Alkollerde - hidroksil - -OH

Karbon iskelette - karbonil - =CO (uçta ise aldehit, ortada ise keton)

Karboksilik asitlerde - karboksil (=COOH)

Amino grubu (-NH2)

Sülfidril grubu (-SH)

Fosfat grubu (-PO3)

Metil grubu (-CH3)

Hücrenin biyomoleküllerinin (makromoleküllerinin, organik bileşikerinin) fonksiyonları nelerdir?

Mimari yapıyı oluşturma

Bilgi depo etme ve iletme

Moleküler makineler ve düzenleyiciler olarak çalışma

Enerji oluşturma ve nakletme

Biyolojik çeşitliliği ve seçiciliği belirleme

Moleküler habercileri ve köprüleri oluşturma

Geriye dönüşlü bağlarla moleküler taşıyıcılar olarak çalışma

Karbonhidratlar, proteinler ve nükleik asitler nelerdir?

Canlılardaki organik bileşiklerin dört makromolekül sınıfından üçü: karbonhidratlar, proteinler ve nükleik asitler, polimer adı verilen zincir benzeri moleküllerdir.

Tüm makromoleküllerin ortak yanı nedir?

Hepsinin (yağlar dışında) monomerleri kovalent bağlar ile bağlanarak polimerleri oluşturur.

Makromolekür (polimer) nedir?

Birbirinin aynısı veya benzeri yapıştalarının kovalent bağlarla bağlanarak oluşturdukları, uzun moleküllerdir.

Organik moleküllerin çeşitliliği neyden kaynaklanır?

Karbon iskeletlerinin değişikliğinden kaynaklanır. Bunlar C-C ve C-H arası bağlara sahiptir.

Monomer nedir?

Polimerlerin yapıtaşları olarak görev yapan küçük moleküllere monomer denir.

Kovalent bağlara örnek veriniz.

Glikozidik bağ, peptit bağı, fosfodiester bağı

Polimerleri oluşturan monomerleri ve bağları yazınız.

Glukoz nedir?

monomer

Glikojen nedir?

Polimer (n glukoz)

Monomerden polimer, polimerden monomer oluşmasını gösteriniz.

Makromolekülleri ve birden fazla makromolekülün birleşmesindeki bağlar nelerdir?

Canlı maddenin yapısında ne bulunur?

Canlı maddenin yapısında; su, inorganik iyonlar ile küçük ve büyük molekül ağırlıklarına sahip iki grup organik molekül bulunur.

Küçük organik moleküller nelerdir?

Küçük organik moleküller bir seri farklı reaksiyonlarla hücrelerde yapılır ve değiştirilirler. Hücrelerde dört ana gruptur.

1. Nükleotitler

2. Aminoasitler

3. Monosakkaritler

4. Yağ asitleri

Makromoleküller nelerdir?

Hücrenin polimerler şeklindeki makromolekülleri küçük organik moleküllerin (monomer) özel kimyasal bağlanmalarının tekrarıyla şekillenir.

1. Nükleik asitler

2. Proteinler

3. polisakkaritler