RMD aka RMF FM

Holofraza

Słowo pełniące funkcje pełnego zdania syntaktycznego

Zasób słownictwa pod koniec 2 r.ż.

ok. 150 form wyrazowych

Zasób słownictwa 5/6 r.ż.

ok. 4-5 tys. leksemów

Zasób słownictwa 3 r.ż.

ok. 1500 form wyrazowych

Zasób słownictwa szkoła podstawowa

10000-14000 form wyrazowych

Elementy komunikacji

nadawca, odbiorca, komunikat, kod (znaki), kanał

Typy znaków

Ikony, indeksy, symbole

Kod ograniczony

• uproszczony

• dużo zaimków

• przewidywalny

• dużo komunikacji pozawerbalnej

• budowanie tożsamości grupowej

Kod rozwinięty

• zdania złożone

• bogatsze słownictwo

• mniej powtórzeń

• komunikaty symboliczne

• informacje podprogowe

• tożsamość jednostki

Mowa - Leon Kaczmarek

czynność tworzenia i rozumienia komunikatów językowych

język + tekst + nadawanie + odbiór + kontekst

Mowa - Grabias

zespół czynności językowych człowieka w celu poznania i interpretacji rzeczywistości oraz przekazania informacji

mowa składa się z kompetencji i sprawności

Kompetencje wg Grabiasa

• językowa - system znaków

• komunikacyjna - użycie języka w kontekście

• kulturowa - zjawiska otaczające jednostkę

Sprawności wg Grabiasa

• komunikacyjna - zdolność swobodnego tworzenia wypowiedzi

• biologiczna - sprawność ciała i zmysłów

Podniebienie pierwotne

• warga + wyrostek zębodołowy

• 6-8 tydz. życia płodowego

Podniebienie wtórne

• podniebienie miękkie i twarde

• 8-12 tydz. życia płodowego

Etapy rozwoju - Piaget

rozwój poznawczy = dostosowanie umysłu do uwarunkowań i wymagań

• stadium inteligencji sensoryczno-poznawczej (0-2r.ż.)

• stadium przedoperacyjne (2-6/7r.ż.)

• stadium operacji konkretnych (6/7-11r.ż.)

• stadium operacji formalnych (od 11r.ż.)

Echolalia

• powtarzanie słów/sylab/wyrażeń

• do 3 r. ż. jest to rozwojowe

zdanie parataktyczne

współrzędnie złożone

zdanie hipotaktyczne

podrzędnie złożone

formy przyswajane przed 2r.ż.

• formy 1. osoby

• tryb rozkazujący

• cz. teraźniejszy w trybie orzekającym

• formy 2. i 3. os. trybu orzek. i rozkaz.

formy przyswajane w 3 r. ż.

• formy cz. przyszłego i przeszłego

• wszystkie przypadki w liczbie poj.

• M. i B. w liczbie mn.

Głużenie

• mimowolne wokalizacje

• 2/3 - 5/7 m. ż

Myślenie abstrakcyjne

• nie odwoływanie się do konkretnej sytuacji/przedmiotu

• 10-12 r.ż.

Decentracja

• skupienie się na kilku aspektach

• 10-12 r. ż.

Odwracalność myślenia

• umiejętność rozumowania skutek→przyczyna, a nie tylko przyczyna→skutek

• 10-12 r. ż.

Konwersacja i narracja oderwane od tu i teraz

10-12 r. ż.

Gaworzenie

• pierwsze celowe wokalizacje

• 5/7 - 9/12 m. ż.

Periodyzacja - Kaczmarek

• Okres melodii (do 12m.ż.)

• Okres wyrazu (12-18/24 m.ż.)

• Okres zdania (18/24 - 36 m.ż.)

• Okres swoistej mowy dziecięcej (36 m. - 7 r.ż.)

Okres melodii - Kaczmarek

• Krzyk i płacz

• Głużenie

• Gaworzenie

Periodyzacja - Porayski-Pomsta

1. Stadium prelingwalne

2. I st. komunikacji językowej/przedprzedszkolnej

3. II st. komunikacji językowej/przedszkolnej

4. III st. komunikacji językowej/wczesnoszkolnej

Stadium prelingwalne (przedjęzykowe) - Porayski

• zachowania symptomatyczne

• apele-sygnały oraz pierwotnej wokalizacje (głużenie)

• apele-sygnały oraz naśladownictwa (gaworzenia)

St. komunikacji werbalnej wczesnodziecięcej

• wypowiedzi nierozczłonkowane lub o jednej, izolowanej funkcji

• wypowiedzi dwu-, trzywyrazowe lub o funkcjach zgeneralizowanych

• wypowiedzi względnie rozbudowane lub wielofunkcyjne

St. komunikacji werbalnej średniodziecięcej

• pierwotna konwersacja i formy narracyjne

• konwersacja zdecentrowana i formy narracyjne tworzone samodzielnie

St. komunikacji werbalnej późnodziecięcej

• rozwinięta konwersacja i formy narracyjne oderwane od aktualnej sytuacji mówienia

Rozwój systemu w ujęciu M. Zarebi

Trzy warstwy słownikowe odpowiadające trzem stadiom rozwoju

pierwsza warstwa słownikowa

• do 24 m. ż.

• 50-100 wyrazów

• wyrazy subiektywne - wykrzykniki

• wyrazy nazywające prymarne - rzecz. i czas.

• śladowo wyrazy sekundarne - przym. i przys.

• śladowo wyrazy wskazujące - zaimki

druga warstwa słownikowa

• 24-36 m. ż.

• ok. 500 wyrazów

• powiększenie zasobów rzecz. i czas.

• utrwalenie wyrazów sekundarnych - przym. i przys. i wyrazy wskazujące

• pojawienie się liczebników

• utrwalenie morfemow luźnych

trzecia warstwa słownikowa

• 36 m. ż - 6/7 r. ż

• ok. 4000-6000 wyrazów

• urwalenie wszystkich wyrazów

kolejność pojawiania się przypadków

1. mianownik - wołacz - biernik

2. dopełniacz

3. miejscownik

4. narzędnik

5. celownik

neologizm słowotwórczy

wyraz utworzony analogicznie wobec innej formy, tworzony doraźnie

neologizm słowotwórczo - semantyczny

= homonim słowotwórczy

wyraz istniejący w języku, któremu dziecko nadało nowe znaczenie

Okres wyrazu - Kaczmarek

• 12 - 18/24 m. ż.

• wypowiedzi synkretyczne, nierozczłonkowane strukturalnie i globalne znaczeniowo