Looks like no one added any tags here yet for you.
La liuna
la liunessa
Eu n’ha ün caracter amiaivel e serviziaivel
Eu n’ha ün bun caracter. Eu sun amiaivla e serviziaivla
Quist’opiniun ha l’origen ch’eu n’ha passantà…
Quist’opiniun s’ha sviluppada causa ch’eu n’ha passantà… / deriva da quai ch’eu n’ha passantà
Eu sun 16 ons veglia e sun 1.60 gronda
Eu n’ha 16 ons e sun 1.60. Sainza « veglia » e sainza « gronda »
Eu n’ha nom Eliana. Quist es ün nom… Il sulai alva. Quist es il mumaint chi’s sto predschar.
Eu n’ha nom Eliana. Quai es ün nom… Il sulai alva. Quai es il mumaint chi’s sto predschar. Na « quist » schi’s referischa a la frasa anteriura, ma « quai ».
« Quist » p.ex. schi’s muossa sün alch.
I faivan lustig da mai
I faivan schnöss da mai / I’m riaivan oura
Ella ha imprais a cugnuoscher a sai
Ella ha imprais a cugnuoscher a sai stess, ella s’ha imprais a cugnuoscher
Na be « a sai », ma «a sai stess », « a sai svess ».
Puchadamaing (nun exista illa lingua scritta)
Displaschaivelmaing
Spetter il di cur ch’eu sun davent
Spettar il di ch’eu sun davent (es ün’expressiun fixa)
Ün quatter sco medias da notas
Ün quatter in media (attenziun cun tradüer «als» cun sco > bleras jadas s’haja üna megldra pussibiltà)
Esser cul cheu süllas nüvlas
Esser illas nüvlas (Acceptabel : esser cul cheu illas nüvlas)
Da l’on 2008
Dal 2008 / L’on 2008
Ün bis-barba
Ün barba da seguond grà
Il plü culminant (schimmel alb > pleonassem) d’eiran però las posas
Il culminant / Il punct culminant d’eiran però las posas
As metter avant alch
s’imaginar alch
i’m crouda sü
i’m dà in ögl
Eu stögl finir giò alch
eu stögl finir alch
Serrar giò cul stress provar d’invlidar il stress
as quietar, as calmar, provar d’invlidar il stress
Tras üna collega suna lura gnüda sün quai
Pervi d’üna collega suna gnüda a savair quai
Eu nun ha jent dispitta e prouv eir da star our da quala
e prouv eir da’m distanziar, e prouv eir da nu’m laschar tschüffer, intretschar
Cumprar aint bella büschmainta
cumprar büschmainta, ir pellas butias
No vain miss insembel shows da circus
No vain fat shows da circus, (il plü simpel, il meglder), gess eir : sviluppà, creà
Meis nom va inavo sül nom…
Meis nom deriva dal nom
Meis genituors s’han pensà
* « as pensar », nun exista, be « pensar »
Meis genituors s’han impissats
Genituors cull’età tanter quaranta e tschinquanta
Genituors tanter quaranta e tschinquanta
In mi’impreschiun es quai
Eu n’ha l’impreschiun cha quai saja
Co ch’eu n’ha survint quell’anguoscha nu saja dir precis
Co ch’eu n’ha survint quell’anguoscha nu saja da dir precis
« Eu nu sa da dir quai », cun « da »
Quai es ün fact
Quai es ün fat
In mi’opiniun
Tenor / Seguond mi’opiniun, tenor / seguond meis avis, tenor / seguond mai
Quista bella, singulara e fascinanta lingua
Quista bella lingua, singulara e fascinanta
Pelplü problematic, schi s’ha plüs adjectivs davant il substantiv !
Da temps plü bods cur ch’eu d’eira üna pitschna
Da temps plü bods cur ch’eu d’eira üna pitschna
Ella guarda pro da mai
Ella ha bler guardà da mai (hüten);
verer pro = far attenziun (aufpassen)
Esser buondriusa che chi capita intuorn mai
As dar da buonder che chi capita intuorn mai
Eu sun buondriusa. Ich bin neugierig.
Ma: Es wundert mich, was…
Eu am dun da buonder che chi capita intuorn mai
Sco pitschna mattina / Da pitschna mattina
Da mattina o da pitschna
(sainza «pitschna» o sainza «mattina», nu fa dabsögn da dir)
«da» es bler meglder co «sco mattina» - «sco» es l’ «als» tudais-ch
Eu n’ha uschè ün tschert sentimaint da chasa e da sgürezza
Eu am saint dachasa e sgüra
Eu dun meis meglder («ich gebe mein Bestes)
Eu fetsch il meglder
Eu sun cuntaint cun mai stess e cun che ch’eu n’ha ragiunt
Eu sun cuntaint cun mai stess e cun quai ch’eu n’ha ragiunt
Fa che cha tü voust cun quai cha tü hast.
Eu d’eira fingià adüna
Eu sun adüna stat
be « adüna + perfet
sainza « fingià »
Provar da persvader a mai (co dir meglder ?)
provar da’m persvader (cul pronom na intunà, am, at, as…)
Implü es in mia memoria cha…
memoria = Gedächtnis,
algordanza = Erinnerung
Implü am regorda cha
(dovrar qua il verb ! – las linguas romanas sun linguas da verbs)
I’m algorda dals dis da Nadal
Das erinnert mich an….
I / Quai m’ algorda als dis da Nadal
Amo meglder: Quai am tira adimmaint ils dis da Nadal
Eu cousch bleras tuortas
Eu fetsch bleras tuortas (couscher couschan ils maccaruns , las tuortas – ma activ : eu cuschin alch / o : eu fetsch maccaruns, tuortas, rasadas…)
Eu vaiva üna fascinaziun per princessas
Es güst, meglder : Eu d’eira fascinada da princessas cun « esser » + l’adjectiv (fascinà/fascinada)
Nus giovaivan roba da tuotta sorts
Nus giovaivan da tuotta sorts
El nu’s lascha manar our dal ritem
(sich aus dem Rhythmus bringen lassen)
El resta in seis equiliber, resta equilibrà, i nu til disturba, i nu til fa nöglia, el nu’s lascha disturbar da
Fin uossa n’haja pudü far daplü differentas robas da sport
(plüs + differents = dit il listess – pleonassem) > Fin uossa n’haja pudü far plüs sports
Fin uossa n’haja pudü far differents sports
Uossa es tuot drizzà oura sün prestaziun
Uossa es tuot concentrà sün / focussà sün
Meis sen da umor
Meis sen umoristic / Meis sen pell’umur
«Am Morgen, wenn ich in den Spiegel schaue…»
«Morgen, wenn ich in den Spiegel schaue…» >
La daman, cur ch’eu guard aint il spejel (jeden Morgen)
Daman, cur ch’eu guard aint il spejel (be « morgen”, il di davo)
Sur ils ultims ons
> dürant ils ultims ons Exaimpel concret : svolar sur las chasas via
Quai ha gnü üna grond’influenza sün meis temp liber
> avair üna grond’influenza in meis temp liber, meglder cul verb: Quai ha influenzà ferm meis temp liber Exaimpel concret : il pan es sün maisa
Aint in meis temp liber
> In meis temp liber Exaimpel concret: Ils plats sun aint in s-chaffa
our da lungurella
> Da lungurella Exaimpel concret : Eu pigl il curtè our da s-charsella
our da quel motiv
>per quel motiv
tras üna collega
> Pervi d’üna collega Exaimpel concret : Il tren va tras il tunnel
cur ch’wu sun gnüda aint il muond
> gnir sül muond (tudais-ch), ma plü o main integrà, meglder : cur ch’eu sun nada
Accumpagnar süls viadis e pro indombrablas aventüras
> Accumpagnar dürant ils viadis ed indombrablas aventüras
imprender da far alch
imprender a far alch
güdar da far las lezias
güdar a far alch
ils gronds han surtut la respunsabiltà dals pitschens
> surtut la respunsabiltà pels pitschens, surtut la respunsabiltà per inchün
eu stun jent per mai
> Eu stun jent da per mai («star da per sai» es ün möd da dir fix )
tour part pro’ls examns
> tour part ad alch > tour part als examens / far ils examens
Glieud cun quala ch’eu poss avair bellas amicizchas
Quai sun mumaints in quels ch’eu am saint sco aint ill’öla
Glieud cun la quala eu poss avair… (preposiziun + artichel + quala + pronom persunal)
mumaints (in ils) i’ls quals eu am saint …
Ella ha imprais a cugnuoscher a sai
Ella s’ha imprais a cugnuoscher (cul pronom atonic, na intunà) o Ella ha imprais a cugnuoscher a sai stess / ad ella stess
Per mai persunal nun es il nom alch important
Ella s’ha imprais a cugnuoscher (cul pronom atonic, na intunà) o Ella ha imprais a cugnuoscher a sai stess / ad ella stess
Per mai persunal nun es il nom alch important
Per mai persunal nun es il nom alch important
La glieud disch chi dettan in ögl vi da mai meis chavels
La glieud disch cha meis chavels dettan in ögl (otra successiun e sainza : vi da mai)
Chenün sgrisch cha quai es
Che sgrisch cha quai es
« Chenün » as douvra absolut, v.d. sainza il substantiv davovart :
« chenün hast cumprà ? »
« chenüna es verda ?
Ma cul substantiv, « che » :
«che auto hast cumprà?»
«Che tas-cha es verda?»
Per exaimpel am fa difficultats da star sü
Quia manca il subject (I am fa …Es macht mir)
Per exaimpel am faja (« ja » es il pronom enclitic per « i » , « es » per tudais-ch) difficultats da star sü
Co / sco (cf. Teams, ordinatur “Grammatica”)
Far verer co cha no gessan ad üna faira
far verer sco scha … (als ob) «als» as tradüa cun «sco»
Posiziun adjectiv (cf. Teams, ordinatur “Grammatica”)
Passantar avuonda temp (« avuonda », adüna davo’l substantiv)
Ün gigant territori
Inschmanchabels mumaints
Üna relaziun fich buna cun mia mamma
Situaziuns noschas
temp avuonda
ün territori gigantic / gigantesc (adjectiv – davo il substantiv) (il gigant = substantiv)
mumaints inschmanchabels
üna fich buna relaziun cun mia mamma
noschas situaziuns
Conjunctiv (cf. Teams, ordinatur “Grammatica”)
Eu pens cha quai es
I’m para ch’eu n’ha exagerà
Pel futur am giavüscha ch’eu chat
Per chi’s sa chi chi’d es manià
eu pens cha quai saja
i’m para ch’eu n’haja exagerà
am giavüscha ch’eu chatta
per chi’s sapcha che chi’d es manià
Temps dal passà (cf. Teams, ordinatur “Grammatica”)
Meis genituors perdaivan amo las ultimas nervas
han pers (amo) las ultimas nervas
(quella jada hana pers ed in quel cas, in ün cas, üna jada > perfet)
Negaziun dubla (cf. Teams, ordinatur “Grammatica”)
Eu n’ha mai propa gnü ün idol
La situaziun nu s’ha megldrada eir cur cha…
> nu/n… mai (nie)
> nu…. neir (auch nicht)
Accord
Accord cun « am, at, as, ans » chi preceda il verb conjugà (avair / esser) – suvent !
(giuvna) I m’han nomnà uschè
(giuvna) Displaschaivelmaing am n’haja feri vi dal pè
(giuvna) Eu
sun indurmanzà las desch
Accord cun « esser » conjugà + particip
Perfet : No eschan i culla tenda
Perfet : Tuots sun gnü our dals zops
Predicativ – adjectivs cul accord
Persunas chi han l’impreschiun da gnir bainvis
Verer quant cuntaint cha mamma o bap sun
I m’han nomnada uschè
am n’haja ferida vi dal pè
« as indurmanzar » es reflexiv,
“indurmanzar üna bes-cha,” « einschläfern », Eu m’ha indurmanzada a las desch
no eschan its/idas culla tenda
tuots sun gnüts our dals zops
gnir bainvissas (las persunas) (accord cun « gnir » + adjectiv)
verer quant cuntaints cha … (accord cun « esser » + adjectiv)
Verbs predicativs : esser / gnir / dvantar/ restar
prouvar da na gnir
prouvar da nu gnir
dar dachefar
dar da che far
noss dachasa
nos dachasa(sing.), noss dachasas(plur.)
il aspet
l’aspet
la anda
l’anda