RZL Samenvatting flashcards - Religie Zingeving Levensbeschouwing 2 (Hogeschool VIVES)

Flashcards richten zich op kernbegrippen uit de samenvatting: RZL-doel en relevantie, transcendentie, literatuur (Grootinquisiteur), erfzonde, Jezus’ verzoekingen, beeldverbod, monotheïsme versus henotheïsme, oorsprong van joods monotheïsme, waarheids- en mozaïsch criterium, aardsvaders, bijna-offer, Exodus/gouden kalf, Girard’s mimetische theorie en zondebok, Eschaton/Apocalyps, messianismen, bijbelse en koranische verhalen, moderniteit, secularisering, en de verborgen religieuze structuren in totalitarisme.

Waarom is RZL relevant voor hulpverlening?

Religie en cultuur beïnvloeden mens en gedrag; hulpverleners moeten begrip tonen voor religieuze ervaringen en de impact van religie op individuen en groepen; reflectie en open geest zijn basiscompetenties.

Wat betekent transcendentie in de context van religie?

Een verlangen naar iets hoger dan de mens, een houvast en betekenisgeving waarin het heilige of goddelijke een rol speelt in gebeurtenissen en zingeving.

Wat leert de legende van de Grootinquisiteur over vrijheid en zekerheid?

De mens zoekt veiligheid en zekerheid boven absolute vrijheid; Jezus’ aanbod van vrijheid kan overweldigen, daarom kiest men vaak voor zekerheid en gehoorzaamheid aan een hogere autoriteit.

Wat is erfzonde (erfzonde) en waar komt het vandaan?

De zondeval in Genesis die leidt tot veroordeling en verdrijving uit het paradijs; alle mensen erven de gevolgen van deze ongehoorzaamheid.

Noem de drie verzoekingen van Jezus in de woestijn en wat Hij doet?

1) Brood van stenen – Jezus blijft bij Gods Woord; 2) Sprong van de tempel – hij stelt God niet op de proef; 3) Alle koninkrijken – hij wijst af en aanbidt alleen God.

Wat houdt het beeldverbod in bij de monotheïstische religies?

God is onafbeeldbaar; afgoderij en beeldenverering moeten voorkomen worden; interpretaties verschillen tussen religies en stromingen.

Wat is het verschil tussen monotheïsme en henotheïsme?

Monotheïsme gelooft in één God en ziet andere goden als afgoderij; henotheïsme gelooft ook in één God maar erkent wel het bestaan van andere goden.

Noem drie oorsprongstheorieën voor het joods monotheïsme (3.1.2.1-3.1.2.3).

Ichnaton/Aton-theorie (farao’s monotheïsme), Mozes-theorie (Cast naar uitverkoren volk), woestijn/monotheïstische ontwikkeling door geschiedenis en profeten.

Wat betekenen het waarheidscriterium en het mozaïsch criterium in het Hebreeuwse monotheïsme?

Waarheidscriterium: God is de enige ware God met radicale uniciteit; mozaïsch criterium: de geschiedenis en het verbond tussen God en mensen vormen de morele en sociale structuur.

Wie worden beschouwd als aardsvaders in de Joodse traditie?

Abraham, Isaak en Jakob; verbond met God, besnijdenis, en de belofte van het uitverkoren volk; Jakob krijgt de naam Israël.

Wat betekent de bijna-offer van Isaak voor het concept van menselijke offers?

God stopt Abraham voordat Isaak wordt geofferd; dit markeert een verschuiving van menselijke offers naar een beschermd verbond met God.

Wat gebeurt er in Exodus 32 met het gouden kalf en wat betekent dit voor afgoderij?

Het volk bouwt en aanbidt een gouden kalf; Mozes pleegt tongingewaar en keert terug om het volk te straffen; hernieuwde waarschuwing tegen afgoderij.

Wat houdt Girard’s mimetische begeerte en het zondebokmechanisme in?

Mimetische begeerte ontstaat door imitatiedrang; rivaliteit en conflict ontstaan; een zondebok wordt aangewezen om de gemeenschap te verenigen en het geweld te beëindigen.

Wat is de zondebok volgens Girard?

Een buitenstaander die de zonden van de gemeenschap draagt en wordt weggejaagd om vrede en orde te herstellen.

Wat betekent ‘monotheïsme als waarheidsreligie’ in 1.4.4?

Monotheïsme worstelt met de vraag naar waarheid; goddelijke uniciteit en de afwijzing van afgoderij vormen de kern; het leidt tot kritische reflectie en mogelijk religiekritiek.

Hoe wordt Job en de Wet als fantasma besproken in 3.1.5?

Job werpt bestaan en rechtvaardigheid in twijfel; Gods antwoord herinnert aan de onhandelbaarheid van de relatie met God; de Wet wordt gezien als een fantasma dat verbindt met vraag naar zingeving.

Wat markeren Eschaton en Apocalyps in Joods messianisme (3.2)?

Eschaton is het einde van de tijd; Apocalyps is de openbaring van God bij de tweede schepping; beide raken aan de Messiasverwachting.

Wat is het verschil tussen het joods messianisme en christelijk messianisme (3.2.1.2)?

Joods messianisme zoekt een toekomstige koning uit Davids stam die vrede en rechtvaardigheid brengt; christendom ziet Jezus als de vervulde Messias, met een toekomstig oordeel en tweede komst.

Welke rol speelt Abraham in de islam, christendom en jodendom (3.2.3.1)?

Abraham (Ibrahim) wordt gezien als stamvader van geloof; breekt met afgoderij; bouwt verbond en Kaä’ba; in de Koran wordt hij als model van monotheïsme gezien.

Wat is secularisering en hoe beïnvloedt het de laatste beoordeling (4.3+4.4)?

Secularisering verschuift religie van publieke naar private sfeer;ook vertrekkend van de Verlichting en moderniteit; laatste oordeel verlaat de politieke drijfveren en krijgt een meer individuele betekenis.

Wat leert de 20e-eeuwse analysis over verborgen religieuze structuren in totalitarisme (4.4)?

Stalinisme en Nazisme bevatten religieuze elementen en mesianistische structuren; ideologieën kunnen religieuze geladenheden gebruiken om geweld te rechtvaardigen; kritisch begrip voorkomt extreem.<

Wat is 'utopie' en welke drie kenmerken worden genoemd (4.3.1)?

Utopieën streven naar maakbare perfectie; drie kenmerken: geloof in maakbaarheid van de mens, verbetering van menselijkheid, nastreven van geluk.

Wat is de relatieve relatie tussen religie en sociaal werk zoals besproken in 4.2.3?

Religie verlewert naar sociaal werk; van caritas naar professionele, institutiegebonden zorg; via Verlichting en sociale contracten verschuift de taak van religie naar maatschappelijke hulpverlening.

Wat is de rol van moderne kritiek zoals Nietzsche, Dostojewski en Wiesel in het verhaal van monotheïsme?

Zij benadrukken kritische dimensionen van waarheid en geloof; religie wordt niet gezien als bezit, maar als vraagstuk dat open moet blijven om vrijheid en tolerantie te bevorderen.