wirusologia

rinowirusy co powodują

te od przeziębienia, kataru, wrażliwe na +36 st, niszczą nabłonek błony śluzowej nosa

co to znaczy że wirusy są czynnikami tetragennymi

uszkadzają zarodek/płód → poronienia i chore dzieci

jak można wykorzystać wiruski?

• są źródłem enzymów

• typowanie fagowe = indetyfikacja bakterii

• terapie alternatywne

terapie alternatywne z udziałem wirusów

• bakulowirusy jako środki ochrony roślin

• terapie bezantybiotykowe z udziałem bakteriofagów

• czynniki antynowotworowe

wirusy onkolityczne

wykorzystywane do niszczenia komórek nowotworów, prowadzą do lizy komórki i aktywacji układu odpornościowego

cechy farmakodynamiczne wirusów onkolitycznych

• nie wbudowywuje się w genom

• mała wydajność namnażania

• szybko usuwa się z organizmu

mikrobiom

ogół mikroorganizmów występujących w danym środowisku

wiriom

ogół wirusów na i w ludzkim ciele

co się składa na ludzki wiriom

• eukariotyczne - zakażające

• prokariotyczne - wirusy siedzące w dobrych bakteriach

• endogenne elementy wirusowe w genomie

wariolizacja

dmuchanie strupami w nos

największy wirus

Poxvirus, 300 nm

wielkość najmniejszego wirusa

20 nm jak rybosomy

girus AMPV

400 nm, z wypustkami 700; barwi się jak gram +,

giant viruses = girusy zarażają…

jednokomórkowe ameby z wód słodkich i słonych

wirofagi

giant viruses mają swoje wirusy - wirofagi

podział genomów wirusowych

• dna

  • ssDNA(±)

  • dsDNA(±)

  • koliste - troche ss troche ds

• RNA

  • dsRNA

  • ssRNA +

  • ssRNA -

ssDNA + i - jaka jest różnica

żadna bo i tak obie muszą być przepisane na mRNA

ssRNA +

sekwencja nukleotydów taka sama jak w mRNA i tak jest traktowany przez rybosomy

ssRNA -

sekwencja komplementarna do mRNA

wirus o genomie jednoniciowym segmentowanym powoduje

grypę

główna różnica między genomem jądrowym a wirusowym

w wirusowym prawie nie ma regionów niekodujących a w jądrowym 10% to inf kodująca reszta nie

jakie informacje kodowane są w genomie wirusowym

• rozpoznawanie komórek gospodarza

• replikacja genomu

• budowa kapsydu

• składanie i pakowanie wirionów potomnych

• regulacja cyklu rozwojowego

• modulacja odpowiedzi odpornościowej

Tupanvirus, 2018

ma największy aparat translacyjny w wirosferze, większe niż e.coli

wirusy nie kodują informacji dotyczącej

• aparatu wytwarzania energii

• syntezy białek

funkcje kapsydu

• ochronna

• wiązanie z błoną komórki atakowanej

kształty kapsydów

• ikozaedrany

• helikalny

• złożony

fazy życia wirusa

• wirion - nie żywy

• faza replikacyjna - żywy, w komórce gospodarza

wirion

cząstka infekcyjna

co to kapsyd

białkowa cząsteczka otaczająca genom wirusa

kapsomer

pojedyncza podjednostka białkowa budująca kapsyd

nukleokapsyd

kapsyd + kwas nukleinowy

osłonka na wirusie pochodzi

z błony komórki gospodarza + białka wirusowe

jaki mat gen mają wirusy o symetrii złożonej

liniowe dwuniciowe DNA

funkcja osłonki wirusowej

• ma białka o właściwościach antygenowych

• wirus nie jest dzięki niej rozpoznawany i może zakażać inne komórki

• umożliwia fuzję z błoną komórki

kolejność kwalifikacji wirusów - które cechy po kolei

1. dna czy rna

2. osłonka lub nie

3. ss czy ds

4. liniowy kolisty

5. morfologia - kształt, rozmiar, symtria

etapy namnażania wirusów - ogólnie

1. adsorpcja na powierzch

2. penetracja do wew – cały wirus lub tylko mat genet

3. odpłaszczanie – pozbycie się kapsydu (całego lub częściowe)

4. biochemicznie: synteza białek (transkrypcja, translacja) + odtworzenie mat genet (replikacja)

5. składanie cząstek wirusów

6. uwolnienie

etapy namnażania wirusa - adsorpcja

• etap wiązania receptorów na kapsydzie/osłonce z receptorem w błonie komórki atakowanej

• różne wirusy mogą wykorzystywać ten sam receptor, ten sami wirus może wiązać różne receptory

namnażanie wirusa - penetracja - wymień mechanizmy

• fuzja - HIV (oslonkowe)

• endocytoza - adenowirusy

• translokacja - rotawirusy

jak sars cov 2 dostaje się do komórki?

białko spike łączy się z receptorem - konwertazą angiotensyny 2 (ACE2); ułatwione przez proteazy transbłonowe

jak HIV dostaje się do komórki gospodarza?

• ma białka GP120 i GP41

• receptor - CD4 obecny na komórkach układu immunologicznego

• mechanizm - FUZJA

jak wirus grypy wchodzi do komórki?

• endocytoza

• białka - hemagutynina i neuramidaza

jak działa mechanizm translokacji do komórki gospodarza?

• przenikanie przez błonę w miejscach bogatych w cholesterol

• z udziałem białek kapsydowych i receptorów komórkowych

namnażanie wirusa - etap odpłaszczania

• zdarzenia po wniknięciu do komórki prowadzące do całkowitego lub częściowego usunięcia kapsydu i uwolnienia genomu wirusowego

gdzie zachodzi etap odpłaszczania w namnażaniu?

• błona plazmatyczna

• wewnątrz endosomów

• w porach błony jądrowej

+ssRNA zazwyczaj nie ulega transkrypcji bo

wygląda jak mRNA i idzie do replikacji od razu

który rodzaj RNA wirusów jest infekcyjny

(+)ssRNA, ds i ss- muszą być najpierw przerobione na ss+

mechanizmy uwalniania wirusa z komórki gospodarza

• osłonkowe odpączkowują z błoną i białkami gospodarza

• bezosłonkowe doprowadzają komórkę do lizy

seroprewalencja

rozprzestrzenianie przeciwciał na daną chorobę w populacji (jej % = % ludzi w populacji z przeciwciałami)

jakie wirusy z Polyomaviridae zakażają człowieka? (3)

• JC - degradacja osłonki mielinowej

• BK - układ moczowy

• MCV - rak komórek Merkla

komórki premisyjne

takie w których dany wirus czuje się najlepiej i ma dobre warunki do przeprowadzenia swojego cyklu życiowego, w komórkach niepremisyjnych zachowuje się inaczej niż w premisyjnych

jak siman virus SV40 zachpwuje się w komórkach niepremisyjnych?

wywołuje transformację nowotworową lub powoduje infekcję abortywną

infekcja abortywna

komórka ginie wraz z wirusem żeby nie zaszkodził całemu organizmowi

poliomawirusy Polyomaviridae mają genom ..

dsDNA, małe

simian virus SV40 - genom

koliste dsDNA, bezosłonkowy

jakie DNA wirusy należą do klasy I

dsDNA

cykl rozwojowy SV40 - co sie dzieje w jadrze i enzymy

1. transkrypcja genów wczesnych - pol RNAII

2. replikacja genomu - polimeraza DNA zależna od DNA

3. transkrypcja genów późnych - pol RNAII

Adenowirusy - genom

dsDNA liniowe

jak zachodzi transkrypcja w adenowirusach?

na obu niciach

jakie zakażenia powodują Adenowirusy

• układ oddechowy

• oczy

• pęcherz

• ukł pokarmowy

białka wirusowe biorące udział w cyklu życiowym adenowirusa

• polimeraza DNA

• prekursorowe białko terminalne pTB

• białko wiążące DNA DBT

etapy cyklu życiowego adenowirusów - transkrypcja bezpośrednio wczesna

transkrypcja dsDNA na mRNA

replikacja u adenowirusów

• 2 rundy

• po pierwszej mamy jedną cząsteczkę potomną złożoną 50/50 z nici starej i nowej

• po drugiej mamy dwie cząsteczki potomne dsDNA

genom HERPRESWIRUSY

dsDNA liniowy

podrodziny Herpeswirusów - alfa

• HSV-1 - opryszczki pospolitej 1 - wargowa

• HSV-2 - opryszczki pospolitej 2- narządów płciowych

• HHV - 3 - VZV - opsa wietrzna i półpasiec

podrodziny Herpeswirusów - beta

·       HHV-6 → gorączka trzydniowa

·       HHV-7 → limfadenopatia (powiększenie węzłów chłonnych) /brak choroby, 99% populacji ma przeciwciała

·       HHV-5 = HCMV/CMV– wirus cytomegalii → cytomegalia

podrodziny herpeswirusów - gamma

• HHV4 - EBV - WIRUS EPSTEINA BARRA - mononukleoza, chłoniak Burkita, rak nosogardzieli

• HHV8 - mięsak Kaposiego

imo ta podrodzina jest najważniejsza

zakażenie ostre

• krótkie

• objawowe

• daje odporność = produktywne

zakażenie → okres wylęgania (namnażanie i przenoszenie wirusa)→ objawy → wyzdrowienie lub śmierć

zakażenie subkliniczne

• brak objawów

• on się namnaża i usuwa z organizmu

zakażenie latentne - utajnione

w stanie latencji nie ma objawów, integracja DNA z genomem gospodarza lub jest na terenie cytoplazmy (=episom)

nie ma ekspresji, nie ma antygenów, nie ma odpowiedzi immunologicznej ze strony organizmu, zakaźność jest zachowana

zakażenie latentne sa w stanie wywołać tylko..

wirusy dsDNA i Retrowirusy (HIV - odwrotna transkrypcja na DNA)

wirus cytomegalii HCMV (HHV5)- charakterystyka zakażenia

·       zakaż przetrwałe (wirus jest okresowo wydalany z płynami ustrojowymi)

·       zakaż bezobjawowe /większość/

·       zakaż objawowe – uszkodzone narządy (nie specyficznie)

HHV4 - EBV - wirus Epsteina Barra powoduje choroby:

• mononukleoza zakaźna

• chłoniak Burkitta - guz zewnętrzny oczodołu

• rak nosogardzieli

• chłoniak limfocytów B

jak się zakazić HCMV - HHV5 cytomegalia

• przez łozysko

• karmienie piersią

• mocz lub ślina

• pocałunek, seks, transfuzja krwi

• przeszczep

HHV6 powoduje

rumień nagły, gorączka 3-dniowa

72h gorączki, wysypka i potem odporność na całe życie; pojawia się u niemowląt po 4 msc życia gdy zanikają przeciwciała matki, zarażenie - ślina i mleko kobiece

HHV7 wywołuje

limfadenopatia - powiększenie węzłów limfotycznych

chłoniak Burkitta

• wywoływany przez HHV4 - EPV

• w jednym organizmie spotykają się guz oczodołu i malaria

HHV8 = KSHV - mięsak Kaposiego

• zakaża limfocyty B

• najczęściej zakaża osoby z AIDS

• czerwona wielka wysypka

• 10 lat latencji → atak→ mięsak

cykl rozwojowy herpeswirusów - bialka promujące cykl lityczny

• ICP4

• ICP0

• YP16 = alfaTIF

modyfikacje nukleozydów - analogi

podstawienie guaniny acyklowirem żeby zablokować replikację

poxwirusy genom

lidniowy dsDNA

cykl rozwojowy poxviridae przeprowadzają w

cytoplazmie cały bo mają własną polimerazę

co to HCF

czynnik proliferacji komórek u HSV

jakie chorobowy powodują poxwirusy?

• ospa prawdziwa

• ospa małpia

• mięczak zakaźny

szczepionka Jennera

1796, zakażał ospą krowią żeby ludzie mieli antygeny na ospę prawdziwą

jakie wirusy DNA należą do klasy II

ssDNA - koliste i liniowe

wirus satelitarny +przykład

takie pasożyty, zdolny do replikacji w obecnosci innych wirusów - potrzebuje ich do replikacji w komórce gospodarza; gdy helper jest nieobecny wirus AAV (satelitarny) przechodzi w stan latencji

• parvowirusy potrzebują adeno/herpes/bakulowirusa

wirus Boca -co atakuje

• zakażenia ukł oddechowego

• zakażenia ukł pokarmowego

parvowirus B19 jakie choroby

• dzieci - rumień zakaźny

• dorośli - zespół rękawiczek i skarpetek - wysypka i niedokrwistość

jakie wirusy należą do klasy VII?

częściowo jedno częściowo dwuniciowe

hepadnawirusy - klasa i choroba

klasa VII (50/50 DNA) i zapalenie wątroby B

cząsteczka Dane’a

kompletny wirion HBV

antygeny wirusowe herpeswirusów (HBV)

• HBsAg - antygen powierzchniowy

• HBcAg - rdzeniowy

• HBeAg - świadczy o zakaźności

HBV zakażenie z wydrowieniem - markery

1. zakażenie ostre → IgM anty Hbc, przeciwciała anty Hbc i e

2. po wyzdrowieniu → anty Hbc, Hbe i Hbs i brak antygenów wirusowych

HBV zakażenie z progresją do przewlekłego - markery

1. zakażenie ostre → anty HBc i IgM anty Hbc

2. zakażenie przewlekłe → zanik IgM anty Hbc i żadne inne przeciwciała się nie pojawiają

HDV genom

ssRNA koliste - nie należy do żadnej klasy

jaka jest zależność między HDV i HBV

• HDV jest satelitarny wzgl HBV i bierze z niego osłonkę HbsAg

• kontransmisja - zakażenie oboma na raz - szybszy przebieg choroby

typ zakażenia - HCV

subkliniczne

HCV genom

ssRNA + klasa IV

główną przyczyną nowotworów wątroby jest

HCV

diagnostyka WZW C

sprawdzanie enzymów wątrobowych i antygenów wirusa