GIẢI PHẪU - SINH LÝ HỆ HÔ HẤP

Giải phẫu và sinh lí

Hệ hô hấp có chức năng gì?

Liên tục lấy O2 và đào thải CO2

Quá trình lấy O2 và đào thải CO2 bao gồm?

- Thông khí phổi
- Trao đổi khí
- Sử dụng O2 ở tế bào
- Điều hòa hô hấp

Thông khí phổi là gì?

Thông khí phổi là quá trình liên tục đưa không khí ra vào phổi để khí ở phế nang thường xuyên được đổi mới

Quá trình trao đổi khí bao gồm?

- Trao đổi khí ở phổi
- Vận chuyển khí của máu
- Trao đổi khí ở mô

Ví dụ sử dụng O2 cho các phản ứng hóa học xảy ra ở tế bào?

- Hô hấp tế bào
- Trong giáo trình sinh hóa

Điều hòa hô hấp là gì?

Điều hòa hô hấp là quá trình thay đổi hoạt động hô hấp để phù hợp với nhu cầu của cơ thể

Hệ hô hấp bao gồm?

Đường dẫn khí và phổi

Đường dẫn khí gồm?

Mũi, miệng, họng, thanh, khí, phế quản và các tiểu phế quản

Đường hô hấp trên gồm?

Mũi, miệng, hầu, thanh quản

Đường hô hấp dưới bao gồm?

Bắt đầu từ khí quản đến phế quản và các tiểu phế quản

Mũi gồm?

- Phía ngoài là tháp mũi
- Phía trong là hai hốc mũi

Tháp mũi là gì? Bao gồm?

- Tháp mũi là phần mũi lộ ra ở chính giữa mặt
- Tháp mũi gồm một khung xương - sụn được phủ bằng cơ và da ở mặt ngoài và được lót bằng niêm mạc ở mặt trong

Hốc mũi bao gồm?

Hốc mũi được vách mũi chia dọc thành hai nửa, mỗi nửa mở thông ra mặt tại lỗ mũi trước, liên tiếp với tỵ hầu qua lỗ mũi sau.
- Phần trước của hốc mũi là tiền đình mũi nằm ở ngay sau lỗ mũi trước. Tiền đình được vây quanh bởi sụn.
- Phần sau hốc mũi được vây quanh bởi xương. Da phủ tiền đình mũi có lông và tuyến tiết nhầy để cản bụi.

Hốc mũi thông với gì?

Hốc mũi thông với các xoang cạnh mũi

Từ thành ngoài có mấy xoăn mũi nhô vào các ổ mũi? Kể tên?

Có 3 xoăn mũi (xương xoăn) nhô vào ổ mũi: Các xoăn mũi trên, giữa và dưới

Ba xoăn mũi chia ổ mũi thành mấy ngách? Kể tên?

4 ngách: ngách bướm - sàng (ở trên xoăn mũi trên), các ngách mũi trên giữa và dưới (ở dưới 3 xoăn mũi)

Các ngách mũi có lỗ thông với?

Các xoang

Các xoăn mũi có chức năng gì?

Làm tăng diện tích bề mặt thành ổ mũi

Tiền đình mũi được che phủ bởi cái gì?

Da

Ngoài tiền đình mũi, phần còn lại của hốc mũi được lót bởi gì?

Niêm mạc

Niêm mạc được chia thành mấy vùng? Kể tên?

2 vùng: vùng hô hấp và vùng khứu

Vùng hô hấp là vùng nào?

Dưới xoăn mũi trên

Niêm mạc vùng hô hấp có đặc điểm gì?

Niêm mạc ở đây chứa nhiều mao mạch, lớp biểu mô có nhiều tế bào tiết nhầy liên tiếp với niêm mạc của các xoang

Vùng khứu là vùng nào?

Là vùng niêm mạc lót mặt trên xoăn mũi trên và phần vách mũi liền kề

Niêm mạc vùng khứu có đặc điểm gì?

Có ít mạch máu và chứa các tế bào cảm thụ khứu giác

Các xoang cạnh mũi là gì?

Là các hốc khí ở trong các xương quanh hốc mũi.
Chúng mở vào hốc mũi và được lót bằng một lớp niêm mạc liên tiếp với niêm mạc của ổ mũi.

Xoang hàm trên nằm ở đâu?

Xoang hàm trên là xoang lớn nằm trong thân xương hàm trên

Các xoang sàng là gì? Chia thành mấy nhóm? Kể tên?

Các xoang sàng là các hốc khí trong mê đạo sàng được xếp làm 3 nhóm: trước, giữa và sau

Xoang trán nằm ở đâu?

Phần trai trán

Xoang bướm nằm ở đâu?

Trong thân xương bướm

Chức năng của mũi?

Là cơ quan tiếp nhận và khởi đầu quá trình sưởi ấm, làm ẩm và lọc sạch không khí, là cơ quan khứu giác và phát âm

Hình thái ngoài của hầu? Vị trí?

Hầu là một ống hình phễu dài khoảng 13 cm đi từ nền sọ tới đầu trên của thực quản ở ngang mức bờ dưới sụn nhẫn. Hầu nằm trước cột sống cổ, ở sau ổ mũi, ổ miệng và thanh quản.

Cấu tạo thành hầu?

Thành hầu được cấu tạo bằng cơ bám xương (các cơ khít hầu) và được lót bằng niêm mạc

Chức năng hầu?

Hầu vừa là đường dẫn khí vừa là đường dẫn thức ăn, nó còn là một buồng cộng hưởng âm thanh và chứa các hạnh nhân, thành phần của hệ thống miễn dịch

Khoang hầu được chia thành mấy phần? Kể tên

Khoang hầu được chia thành 3 phần: phần mũi, phần miệng và phần thanh quản

Phần mũi của hầu (hay tỵ hầu) nằm ở đâu?

Nằm ngay sau lỗ mũi sau, trên khẩu hầu

Phần mũi của hầu được ngăn cách với khẩu hầu bằng?

Bằng khẩu cái mềm trong lúc nuốt

Thành trên và sau của phần mũi là?

Vòm hầu

Niêm mạc vòm hầu có đặc điểm gì?

Niêm mạc ở đây có nhiều mô dạng bạch huyết tạo nên hạnh nhân hầu

Hạnh nhân hầu phát triển ở đối tượng nào?

Hạnh nhân hầu phát triển ở trẻ dưới 7 tuổi (và hay bị viêm)

Ở mỗi thành bên có bộ phận gì?

Ở mỗi thành bên có một lỗ hầu của vòi tai

Vòi tai là gì?

Vòi tai là ống thông tỵ hầu với hòm nhĩ

Hạnh nhân vòi được tạo nên từ mô gì?

Mô dạng bạch huyết ở quanh lỗ hầu của vòi tai tạo nên hạnh nhân vòi

Phần miệng của hầu thông với bộ phận nào?

Phần miệng của hầu hay khẩu hầu thông ở dưới với thanh hầu và thông ra trước với ổ miệng qua eo họng

Eo họng được giới hạn bởi?

Eo họng được giới hạn ở trên bởi lưỡi gà và hai cung khẩu cái lưỡi và ở dưới bởi mặt lưng lưỡi

Hạnh nhân lưỡi là gì?

Mô dạng bạch huyết trong niêm mạc phần eo họng được gọi là hạnh nhân lưỡi

Thanh bên khẩu hầu có chứa gì?

Thanh bên khẩu hầu có chứa các hạnh nhân khẩu cái

Vòng bạch huyết quanh hầu được tạo nên từ các bộ phận gì?

Hai hạnh nhân khẩu cái cùng với hạnh nhân lưỡi, hai hạnh nhân vòi và hạnh nhân hầu tạo nên vòng bạch huyết quanh hầu

Vị trí phần thanh quản của hầu (hay thanh hầu)?

Phần thanh quản của hầu (hay thanh hầu) liên tiếp với khẩu hầu ở trên và thực quản ở dưới, nằm trước các đốt sống cổ III, IV và V

Ở trước thanh hầu là thanh quản, có thể phân biệt thành 2 phần là?

Ở trước thanh hầu là thanh quản, có thể phân biệt thành 2 phần: trên là lỗ vào thanh quản, phần dưới ngăn cách với thanh quản bằng sụn phễu, sụn nhẫn và cơ gian phễu

Khi nuốt, tại sao lỗ vào thanh quản được đậy lại?

Khi nuốt, thượng nhiệt hạ xuống đậy lỗ vào thanh quản

Cơ quan phát âm chính là gì?

Thanh quản

Vị trí thanh quản?

Thanh quản nằm giữa hầu và khí quản, nó nằm ở giữa mặt trước cổ, ngang mức các đốt sống cổ IV - VI

Cấu tạo thành của thanh quản?

Thành của thanh quản được cấu tạo bởi chín sụn nối với nhau bằng các dây chằng và các màng, khớp giữa các sụn được vận động bởi các cơ

Chín sụn của thanh quản gồm?

- Ba sụn đơn: sụn giáp, sụn nhẫn, sụn thượng nhiệt
- Ba sụn đôi: sụn phễu, sụn sừng, sụn chêm

Thanh quản thông với hầu tại đâu?

Lỗ vào thanh quản

Có mấy cặp nếp chiêm mạc từ thành thanh quản nhô vào lòng thanh quản? Trình bày từng cặp

Có hai cặp nếp chiêm mạc từ thành thanh quản nhô vào lòng thanh quản: ở trên là hai nếp tiền đình giới hạn nên khe tiền đình, ở dưới là hai nếp thanh âm nằm ở hai bên của phần trước khe thanh môn

Các nếp gấp và khe chia thanh quản thành mấy phần? Trình bày từng phần?

Các nếp gấp và khe chia thanh quản thành 3 phần: phần trên là tiền đình thanh quản đi từ lỗ vào thanh quản tới các nếp tiền đình, phần dưới là ổ dưới thanh môn đi từ các nếp thanh âm tới bờ dưới sụn nhẫn, phần giữa là phần thắt hẹp đi từ khe tiền đình tới khe thanh môn

Khí quản là gì? Vị trí?

Khí quản là đoạn ống tiếp nối từ thanh quản tới phế quản chính, nằm ở trước và giữa cổ bắt đầu từ ngang mức đốt sống cổ thứ 6

Chức năng khí quản?

Dẫn khí vào phế quản

Cấu tạo thành sau của khí quản?

Thành sau của khí quản được tạo bởi mô liên kết và cơ trơn

Cấu tạo khí quản?

Khí quản là một ống gồm 16 - 20 vòng sụn hình chữ C chồng lên nhau, các vòng sụn mở về phía sau, khí quản được cấu tạo bởi 3 lớp:
- Lớp ngoài cùng gồm các mô xơ chun bọc quanh các sụn - Lớp giữa gồm các sụn và các dải cơ trơn căng giữa các đầu vòng sụn, mô liên kết chứa mạch máu và thần kinh
- Lớp trong cùng là biểu mô trụ có lông chuyển, có các tế bào hình đài tiết nhầy

Khi đường hô hấp trên bị tắt, có thể giải quyết như thế nào?

Khi đường hô hấp trên bị tắc ta có thể mở khí quản bằng cách rạch các vòng sụn đầu tiên và luồn một ống kim loại vào để không khí đi qua ống này vào phổi

Máu và không khí trao đổi ở đâu?

Phổi

Hai phổi được ngăn cách nhau bởi?

Hai phổi được ngăn cách nhau bởi một khoang gọi là trung thất

Hai phổi được ngăn cách với các tạng trong ổ bụng bởi?

Cơ hoành

Hình thể ngoài của phổi?

Phổi là một tạng xốp và đàn hồi. Mỗi phổi trông gần giống một nửa hình nón nên có một đỉnh, một đáy và ba mặt ngăn cách nhau bằng các bờ. Ba mặt của phổi là mặt sườn, mặt hoành và mặt trung thất. Phổi được chia thành các thùy bởi các khe.

Độ lớn của phổi thay đổi chủ yếu theo?

Lượng khí chứa bên trong

Dung tích tối đa của phổi?

4500 - 5000 ml

Phổi phải hay phổi trái lớn hơn?

Phổi phải

Phổi phải chia làm mấy thùy?

3 thùy

Phổi trái chia làm mấy thùy?

2 thùy

Mỗi phân thùy được chia thành?

Mỗi phân thùy được chia thành nhiều tiểu thùy phổi theo sự phân chia của cây phế quản

Cấu tạo của phổi?

Phổi được cấu tạo bởi toàn bộ các nhánh phân chia ở trong phổi của phế quản chính, các mạch máu, mạch bạch huyết và các sợi thần kinh. Bao quanh các thành phần nói trên là mô liên kết

Phế quản chính là gì?

Phế quản chính là nhánh chia đôi của khí quản

So sánh phế quản chính phải và phế quản chính trái?

Phế quản chính phải to hơn, ngắn hơn và nằm thẳng đứng hơn so với phế quản chính trái

Mỗi phế quản chính được phân chia nhỏ dần thành?

Các phế nang

Phế quản thùy (phế quản bậc hai) có chức năng gì?

Dẫn khí vào thùy phổi

Phế quản chính phải phân thành mấy phế quản thùy?

3

Phế quản chính trái phân chia thành mấy phế quản thùy?

2

Mỗi phế quản thùy chia thành?

Phế quản phân thùy (phế quản bậc ba)

Mỗi phế quản phân thùy dẫn khí vào một vùng mô phổi gọi là?

Phân thùy phế quản - phổi

Mỗi phổi có mấy phế quản phân thùy?

10

Phế quản phân thùy chia nhánh nhiều lần trong mỗi phân thùy. Sau mỗi lần chia có đặc điểm gì?

Giảm dần về đường kính và số lượng sụn sau mỗi lần chia

Khi ống phế quản đạt tới đường kính khoảng 1mm, các sụn biến đi và ống phế quản cỡ này được gọi là gì?

Tiểu phế quản

Mỗi tiểu phế quản cùng với một tiểu động mạch phổi, một tiểu tĩnh mạch phổi và một mạch bạch huyết đi vào một vùng mô phổi nhỏ có bao mô liên kết riêng được gọi là?

Tiểu thùy phổi

Trong tiểu thùy phổi, tiểu phế quản chia thành?

Tiểu phế quản tận

Tiểu phế quản tận có đường kính bao nhiêu?

Khoảng 0,5mm

Mỗi tiểu phế quản tận chia thành?

Các tiểu phế quản hô hấp

Mỗi tiểu phế quản hô hấp chia thành?

Các ống phế nang

Mỗi ống phế nang chia thành?

Các phế nang

Các phế nang được vây quanh bởi?

Mạng lưới mao mạch phổi

Có bao nhiêu bậc phân nhánh từ khí quản tới ống phế nang?

25

Toàn bộ các nhánh phân chia của phế quản

Cây phế quản

Cấu tạo thành phế quản?

Thành phế quản được cấu tạo bởi sụn, cơ trơn và được lót bởi niêm mạc ở mặt trong

Ở thành hệ thống phế quản nhỏ hơn có các mảnh sụn xếp theo hình tròn, nối giữa các mảnh sụn là?

Cơ trơn

Thành của các tiểu phế quản tận có gì?

Có cơ trơn (không có sụn)

Tác dụng của các vòng sụn, mảnh sụn?

Làm cho đường dẫn khí luôn luôn mở để không khí ra vào phổi dễ dàng

Tác dụng của cơ trơn?

Giúp đường dẫn khí thay đổi được đường kính, nên điều hòa được lượng không khí ra vào phổi
(Khi các cơ quan này co rút có thể làm hẹp lòng các tiểu phế quản gây khó thở như trong bệnh hen phế quản)

Phế nang là gì?

Phế nang là các túi chứa khí, miệng phế nang mở thông với các tiểu phế quản hô hấp