🌱🧪 Biochemia - 🌱⚙️ Enzymy - 🔀🌀 Klasy 3–6 – Hydrolazy, Liazy, Izomerazy, Ligazy

Computer-friendly

💧✂ Hydrolazy to klasa enzymów katalizująca reakcje rozszczepiania wiązań chemicznych (np. estrowych, glikozydowych, peptydowych) przy jednoczesnym przyłączeniu cząsteczki wody.

💧🧬 Czym są hydrolazy?

(zdefiniuj mechanizm działania tej klasy) [1]

📂💧 Podklasy hydrolaz wyróżniane ze względu na typ rozkładanego wiązania:

1. 🧬🧪 Esterazy – np. lipaza, fosfataza.

2. 🧬🍞 Glikozydazy – np. amylaza.
   
   

3. 🧬🥩 Peptydazy – np. pepsyna, trypsyna.

🧬📂 Jakie są główne podklasy hydrolaz i ich przedstawiciele?

(wymień trzy podklasy wraz z przykładami enzymów) [3]

✂🚫 Liazy katalizują reakcje niehydrolitycznego rozrywania wiązań (np. C-C, C-O, C-N), co często prowadzi do powstania wiązania podwójnego lub przyłączenia grupy do wiązania podwójnego.

✂🧬 Jaka jest charakterystyka działania liaz?

(opisz mechanizm rozrywania wiązań przez tę klasę) [1]

💨🧬 Przykładami liaz są:

• 🧬 Dekarboksylazy.

• 🧬 Dehydratazy.

• 🧬 Anhydraza węglanowa.

🧬🔍 Wymień przedstawicieli klasy liaz.

(podaj trzy przykłady enzymów należących do tej grupy) [3]

🌀🔄 Izomerazy katalizują przemiany wewnątrzcząsteczkowe (izomeryzację), co polega na zmianie układu atomów lub grup funkcyjnych w obrębie tej samej cząsteczki bez zmiany jej składu chemicznego.

🔄🧬 Czym zajmują się izomerazy?

(wyjaśnij istotę katalizowanych przez nie przemian) [1]

🔄📂 Podklasy izomeraz obejmują:

1. 🧬⚖ Racemazy i epimerazy.

2. 🧬↔ Mutazy (np. mutaza fosfoglicerynowa).

📂🔄 Jakie podklasy wyróżniamy w obrębie izomeraz?

(wymień dwie główne grupy podklas wraz z przykładem) [2]

🔗⚡ Ligazy (syntetazy) katalizują reakcje łączenia dwóch cząsteczek z wytworzeniem nowych wiązań chemicznych (np. C-O, C-S, C-N), co zawsze wymaga dostarczenia energii z hydrolizy ATP.

🔗🧬 Jaka jest definicja ligaz i co jest niezbędne do ich działania?

(zdefiniuj tę klasę oraz wskaż wymagane źródło energii) [2]

🏗🧬 Przykładem ligaz są:

• 🧬 Karboksylaza pirogronianowa.

• 🧬 Syntetaza glutaminowa.

• 🧬 Ligaza DNA.

🧬⛓ Podaj przykłady enzymów z klasy ligaz.

(wymień trzech przedstawicieli tej grupy) [3]

1. 🧬✂ Lipazy – katalizują hydrolizę wiązań estrowych w triglicerydach (tłuszczach).

2. 🧬✂ Fosfatazy – odpowiadają za hydrolityczny rozkład estrów fosforanowych.

💧🧪 Jakie funkcje pełnią esterazy należące do hydrolaz?

(wymień dwa przykłady tych enzymów oraz ich działanie) [2] 💧✂

🥨🧬 Przykładem jest amylaza, która katalizuje hydrolizę wiązań glikozydowych w wielocukrach, takich jak skrobia i glikogen.

🍞🧬 Czym charakteryzują się glikozydazy?

(podaj przykład enzymu i jego funkcję) [1] 🍞🧬

1. 🧬✂ Pepsyna – wydzielana w żołądku, inicjuje proces trawienia poprzez hydrolizę wiązań peptydowych w białkach pokarmowych.

2. 🧬✂ Trypsyna – enzym trzustkowy, który kontynuuje rozkład białek w jelicie cienkim.

🥩✂ Jaką funkcję pełnią peptydazy?

(wymień dwóch przedstawicieli i określ ich rolę w organizmie) [2] 🥩✂

🌬🧬 Dekarboksylazy należą do liaz i katalizują odszczepianie grupy karboksylowej z cząsteczki substratu w postaci dwutlenku węgla (CO₂​).

💨✂ Jaką reakcję katalizują dekarboksylazy?

(zdefiniuj mechanizm działania tych enzymów) [1] 💨✂

1. 🧬🔗 Są to ligazy, które katalizują łączenie dwóch cząsteczek z wytworzeniem nowego wiązania chemicznego.

2. 🧬🔋 Reakcja ta jest ściśle sprzężona z hydrolizą ATP, która dostarcza niezbędnej energii.

🔗⚡ Czym charakteryzują się syntetazy?

(wyjaśnij ich mechanizm działania i wskaż wymóg energetyczny) [2] 🔗⚡