confirmation bias
zoeken naar wat je eigen overtuigingen bevestigt en negeren wat eigen overtuiging tegenspreekt
crossculturele psychologie
studie naar de invloed van cultuur op het gedrag, gebaseerd op wetenschappelijke studies.
bestudeert de mate waarin onze gevoelens, gedachten en gedragingen beïnvloed worden door onze cultuur.
Rare population
Westerse mensen die onderwijs hebben gehad, geïndustrialiseerd, rijk en democratisch zijn.
Hofstede cultuur:
cultuur is de collectieve mentale programmering die de leden van één groep/categorie mensen onderscheidt van die van een andere.
expliciete cultuur / material culture
= buitenste laag, wat we kunnen zien. materiële dingen (vlag)
Sociale cultuur
= middelste laag, sociale, wat we verwachten van elkaar. Normen en waarden die gelden
Impliciete cultuur
= binnenste laag, subjectieve, hoe kijken we naar de wereld?
Oudenhoven cultuur
cultuur is een door een gemeenschap gedeeld systeem van waarden, normen, ideeën, attitudes, gedragingen, communicatiemiddelen en de producten hiervan, die van generatie op generatie worden overgeleverd
enculturatie
cultuur overdracht in tijd
acculturatie
cultuuroverdracht in geografische en sociale ruimte
cultuur is adaptief
de aanpassing van de menselijke soort op ecologische, sociopolitieke en biologische factoren
ecocultureel perspectief
de ecologische omgeving waarin mensen functioneren is van invloed op cultuur. afhankelijk van de context waar je in woont zijn bepaalde eigenschappen belangrijk.
etnocentrisme
de houding waarbij de eigen omgeving, het eigen olk of de eigen cultuur bewust of onbewust als maatstaf gebruikt wordt om de rest van de wereld te beoordelen.
absolutisme
het is mogelijk dingen te ontwikkelen die voor iedereen gelden, iedereen is gelijk aan elkaar. persoonlijkheidstrekken gelden voor iedereen.
gematigd absolutisme
erkenning van gelijkenissen en verschillen: psychologische fenomenen zijn ongeveer gelijk in alle culturen, de manifestatie, de interpretatie ervan kan wel verschillen van cultuur tot cultuur.
relativisme
alles is afhankelijk van cultuur. wat iemand denkt, ziet,... kan je enkel verklaren uit het standpunt van de cultuur.
gematigd relativisme
erkenning van gelijkenissen en verschillen: niet vergeten dat we over culturen heen ook enorm veel gemeen hebben
random sampling
willekeurig, toevallig, het bekijken van verspreiding kenmerken over groepen zonder duidelijk verwachtingspatroon
systematische sampling
met een vooraf bepaalde systematiek. het selecteren van groep en op basis van theoretische veronderstelling
convenience sampling
deelnemers kan je makkelijk bereiken of ze hebben zelfs interesse in het thema
interviews (kwalitatief)
open vragen stellen aan mensen om diep inzicht te krijgen in hun persoonlijke ervaringen, meningen, gevoelens, redenen, ...
obeservaties (kwalitatief)
gedrag observeren in eigen culturele omgeving van deelnemers.
back translation
vragenlijst in 1 taal vertalen naar taal 2, daarna in taal 2 vertaalde vragenlijst terug vertalen naar taal 1
moderacy and extremity bias
kiezen voor gematigde en extrema antwoorden
reference group effect
met welke standaard / referentiegroep vergelijk je? vergelijking met eigen culturele normen.
waarden
belangrijke maatstaven of principes die gedrag sturen en op de grond waarvan men het eigen gedrag en dat van anderen beoordeeld
Hofstede: waardendimensies
een dimensie is een aspect van waaruit een cultuur kan worden vergeleken met andere culturen
machtsafstand
de manier waarop men omgaat met ongelijkheid: in hoeverre accepteren leden van de maatschappij die minder macht hebben de ongelijke verdeling van macht? Hiërarchie - gelijkheid
individualisme
de manier waarop de maatschappij omgaat met de relatie tussen een individu en de groep: in welke mate zijn individuen geïntegreerd in groepen? individualistisch - collectivisme
mannelijkheid
in welke mate zijn prestatie, assertiviteit, meteriële beloningen en succes belangrijk in de maatschappij? masculien - feminien. 'harde' vs 'zachte' waarden
zachte waarden
samenwerking, bescheidenheid, zorg voor zwakken...
onzekerheidsvermeiding
hoe gaat de maatschappij om met zekerheid? in welke mate voelen leden van de maatschappij zich (on)confortabel in ongestructureerde situaties? Regels, wetten. veiligheid - uitdaging
lange termijn-oriëntatie
gericht op toekomst, plannen, sparen, doorzetten, zorgen maken, ...
korte termijn-oriëntatie
gericht op heden, pluk de dag, respect voor tradities, gezichtsverlies voorkomen
toegefelijk vs terughoudend
mate waarin je je wensen en impulsen toelaat of controleert
situation sampling
mensen blootstellen aan een cultuur door hen situaties van die cultuur voor te leggen.
1. situaties verzamelen in verschillende culturen
deze situaties voorleggen aan nieuwe deelnemers van bevraagde culturen.
primen
het activeren van bepaalde concepten, ideeën, categorieën. ze meer toegankelijk maken in het geheugen van mensen
cultural priming
culturele ideeën bij de proefpersonen primen
unpacking
"uitpakken van cultuur", welk cultureel verschil ligt aan de grondslag van een verschil in een specifiek psychologisch fenomeen
alexithymie
emoties moeilijk edentificeren. aandacht focust meer op externe dan op interne dingen. emoties moeilijk aan anderen beschrijven
unitary view of cognition
universeel (algemene intelligentie). universeel - absolutisme
cognitive styles
gematigd universeel (cultuur hangt samen met een voorkeur voor bepaalde cognitieve strategieën, er zit wél nog iets universeels in, nl. een basisgeheugen. deze hangt samen met cultuur.)
gematigd absolutisme
contextualized cognition
cultuurgebonden (cognitieve processen altijd afhankelijk van context)
cultuurgebonden - relativisme
analytische denker
onderdeeltjes (westerse cultuur)
hollistische denker
geheel (oosterse cultuur)
veldafhankelijk
rekening houdend met de context (oosterse cultuur)
veldonafhankelijk
bv. westerse cultuur scoort beter op een rot-and-frame-test, ze kunnen beter inschatten of dingen loodrecht zijn of niet
carpentered-world hypothese
we leven in een maatschappij die gekenmerkt wordt door veel onrealistische elementen. We worden constant geconfronteerd met rechte hoeken, rechte lijnen, ...
self-defining memories
autobiografische herinneringen die belangrijk zijn voor de persoon, die hem vormen
Ngware
voorzichtig zijn en doordacht handelen
Rieko
knowledge and skills
Luoro
respect
Winjo
comprehension of how to handle real-life problems
Parjo
Initiative
decontextualized information
abstracte info die niet direct relevant is voor de situatie
klinisch psychologische stoornis
een significant (binnen de kliniek) gedragsmatig en psychologisch syndroom of patroon dat geassocieerd is met acute nood of onbekwaamheid of met significante kans op dood, pijn, onbekwaamheid/belangrijk verlies in de vrijheid
syndroom
cluster van symptomen
relativistisch perspectief
binnen een cultuur komen verschillende dingen voor of worden ziektes gekenmerkt door verschillende symptomen. de manier van onderzoeken is anders in verschillende culturen maar ook de ziekte is anders
absoluut/universeel perspectief
hetzelfde over culturen heen.
Transculturele psychiatrie
psychiatrie die rekening houdt met multiculturele invloeden op psychiatrische ziekten
cultuurgebonden syndromen
syndromen die: zich voordoen in een specifieke cultuur en niet in veel andere culturen, niet altijd (volledig) aan een specifieke DSM-categorie gelinkt kunnen worden, meestal een lokale naam hebben
Hikikomori
complete terugtrekking uit de maatschappij voor
ten minste 6 maanden.
opsluiting in je kamer
je komt er enkel uit als je weet dat je niemand tegenkomt (bv snachts).
dit kan ook voor 10 jaren gebeuren
resignation syndrome
berustingssyndroom. kinderen die in een traumatische situatie terechtkwamen en hierdoor enkele symptomen krijgen (vegetatieve staat)
culturele syndromen
clusters van symptomen die samen voorkomen
culturele ideomen
taalgebruik voor distress
schizofrenie
aandoening die wordt gekarakteriseerd door psychotische episoden waarbij de patiënt het vermogen om de realiteit te toetsen verliest
Amae
aangenaam gevoel om afhankelijk te zijn van iemand anders
Takut
mix van angst en schuldgevoel
meta-analyse
ale studies die ooit gedaan zijn over een bepaald onderwerp ga je samennemen en analyseren
display rules
in welke mate is het wenselijkd at je emotie toont in je gedrag
acculturatie strategiën
de verschillende manieren waarop mensen omgaan met het contact met een nieuwe cultuur (gastcultuur) en hun orginele cultuur (erfcultuur)
integratie
combinatie van de culturen. behoud van erfcultuur en overnemen van gastcultuur of interacties met mensen van gastcultuur
separatie
focus op erfcultuur. behoud van erfcultuur, weinig overnemen van gastcultuur of weinig interacties met mensen van gastcultuur
assimilatie
focus op gastcultuur. geen behoud van erfcultuur, overnemen van gastcultuur of interacties met de mensen van de gastcultuur
marginalisatie
geen van beide culturen. geen behoud van erfcultuur, geen overnemen van gastcultuur of weinig interacties met de mensen van de gastcultuur. cultuurloos
multiculturalisme
combinatie van de culturen. in orde dat nieuwkomers hun erfcultuur behouden maar belangrijk dat ze de gastcultuur overnemen of interacties hebben met deze mensen
segregaties
focus op de erfcultuur. in orde dat de nieuwkomers hun erfcultuur behouden maar niet willen dat ze de gastcultuur overnemen of interacties hebben met deze mensen.
smeltkroes
focus op de gastcultuur. niet in orde dat de nieuwkomers hun erfcultuur behouden maar belangrijk dat ze de gastcultuur overnemen of interacties hebben met deze mensen
exclusie
geen van beide culturen. niet in orde dat nieuwkomers hun erfcultuur behouden, en niet willen dat ze de gastcultuur overnemen of interacties hebben met deze mensen
concordantiehypothese van Bourhis
integratie geeft minst acculturatie-stress in een multiculturalistische samenleving = match (concordantie) persoon-samenleving
integratie geeft acculturatie-stress in smeltkroes samenleving = mismatch persoon-samenleving
emotionele acculturatie
als je een tijd in contact bent met een nieuwe cultuur ga je ook emotionele reacties vertonen zoals mensen uit deze nieuwe cultuur
multiculturaliteit
meerdere culturen in eenzelfde gemeenschap
superdiversiteit
diversiteit binnen de diversiteit
stereotype dreiging
de angst om een negatief stereotype te bevestigen kan prestaties ondermijnen en daardoor zelfvervullend worden
contacthypothese Allport
hoe meer contact je hebt met een groep, hoe positiever je gevoelens gaan zijn tegenover deze groep (positief verband)
kleurenblindheid school
culturele verschillen tussen leerlingen negeren. nadruk op individu, unieke talenten van elke leerling. nadruk op gelijke behandeling van elke leerling. secularisme (geen religieuze symbolen, vak godsdienst niet verplicht)
assimilationsime school
culturele verschillen afwijzen. druk op andere leerlingen met (ook) andere achtergronden om gastcultuur over te nemen en erfcultuur niet te behouden. verplicht nederlands te spreken op school. geen hoofddoek dragen
multiculturalisme school
culturele verschillen erkennen. diversiteit als meerwaarde. belang hechten aan leren over schillende culturen
business case
diversiteit kan goed zijn voor de prestaties van het bedrijf
sociale identiteistbenadering
mensen categoriseren hun wereld in betekenisvolle groepen ("wij" en "zij") en zijn positiever tegenover hun eigen groep
beeldvormig
we kennen andere groepen niet zo goed en hebben vaak stereotype beelden van 'hen'
gelijkheid trekt aan
het bekende gaat vanzelf, onbekende vraagt cognitive capaciteit
impliciete associatie test (IAT)
meet sterkte van een automatische associatie tussen concepten als maat voor impliciete (onbewuste, subtiele) vooroordelen
communicatie
uitwisseling van symbolische informatie die plaatsvindt tussen mensen die zich van elkaars onmiddelijke of gemedieerde aanwezigheid bewust zijn
axioma
niet bewezen stelling, die als grondslag aanvaard wordt
metacommunicatie
praten over het praten
tijdsoriëntatie
op welke manier ik naar de wereld kijk
aard van de mens
XY theorie:
- X: een mens die vanuit zijn basis enkel lui is en wordt enkel gemotiveerd door geld, vermijd verantwoordelijkheid
- Y: werk is even belangrijk als rust. en die zijn verantwoordelijkheid neemt en gemotiveerd is voor inspraak
gebieden TOPOI model
taal: mensen communiceren verbaal en non-verbaal
ordening: elke persoon heeft een eigen kijk op de werkelijkheid (inhoudsniveau)
personen: elke communicatie bezit een betrekkingsniveau
organisatie: zaken binnen jouw organisatie
inzet: mensen kunnen niet communiceren, iedereen zet zich voor iets in