CULTUUR 1.1 (Griekse Oudheid tot Moderne Tijd)

1ste jaar Interieurvormgeving (Thomas More) (notitie: lesinhoud begint past vanaf de Griekse Oudheid door afwezigheid docent)

Waarom is het jaartal 393 een belangrijke symbolische datum?

het einde van de Griekse Oudheid

Wanneer vond de Trojaanse oorlog plaats?

1184 vC

Wanneer werd de Ilias geschreven?

Archaïsche periode

In welke oud-Griekse periodes kende men schrift?

Minoïsche, Myceense, Archaïsche, Klassieke, Hellenistische periode

In welke oud-Griekse periode werd ijzer uitgevonden?

Duistere periode

Wanneer begint de geschiedenis van de filosofie?

585 vC

Wanneer begint de Hellenistische periode?

332 vC

Welke kenmerken horen bij een mythische wereldverklaring?

Verklaren door verhalen, naar verleden verwijzen, natuur is sacraal, normatieve verklaring, transcendente macht

Rangschik de volgende filosofen van oud naar jong.

Empedocles – Leucipuss – Pythagoras – Diogenes – Plato – Thales – Socrates – Protagoras – Demokritos – Aristoteles

Thales – Pythagoras – Empedocles – Leucippus – Protagoras – Demokritos – Socrates – Plato – Diogenes – Aristoteles 

Verbind de elementen met de humeuren en temperamenten.

(aarde, water, vuur, lucht – bloed, gele gal, zwarte gal, slijm – cholerisch, sanguinisch, melancholisch, flegmatisch)

aarde, zwarte gal, melancholisch

water, slijm, flegmatisch

vuur, gele gal, cholerisch

lucht, bloed, sanguinisch

Vul de definitie aan: de gulden snede is e en verhouding waarbij …

De verdeling van een lijnstuk in twee ongelijke delen en waarbij het kleinste deel zich verhoudt tot het grootste deel, zoals het grootste deel zich verhoudt tot het geheel. MB/AM=AM/AB

Vul de rij van Fibonacci aan.

1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, ...

Wat is ‘geestelijke verloskunst’?

Maieutiek; via het stellen van vragen de ander bewust maken van kennis

Waarover gaat de ‘Allegorie van de grot’?

Het toont hoe kennis ons bevrijdt van onwetendheid en schijnrealiteit

Wat houdt het dualisme van Plato in?

het onderscheidt de zintuigelijke wereld van vergankelijke verschijnselen en de eeuwige, onzichtbare wereld van ideeën

Voor Aristoteles bestaat alles uit stof en vorm. De essentie is...

In de bestaande, waarneembare wereld

Wanneer dateren we de Hellenistische filosofie?

332 vC - 393

Tot welke stroming behoort Diogenes?

Cynisme, Hellenistische periode

Wat is kenmerkend voor het Epicurisme?

Niet bang zijn van dood, lijden, goden en maatschappelijke druk, genot, alles is atomen

Wanneer werd het Romeinse Rijk een Wereldrijk?

332 vC

Wanneer werd het Griekse Rijk een Romeinse kolonie?

146 vC

Hoeveel inwoners telde het hele Romeinse Rijk rond het jaar 100?

60 miljoen

Waarom was het Romeinse Rijk zo groot?

militaire kracht, effectieve bestuurssystemen, strategische infrastructuur

Waarom brachten de Romeinen zoveel mogelijk tijd in de publieke ruimte door?

Omdat ze thuis geen sanitair hadden

Wanneer werd het Colosseum gebouwd?

72 - 80

Aan hoeveel toeschouwers bood het Colosseum plaats?

50 000

Hoeveel inwoners telde Rome omstreeks het jaar 100?

1 miljoen

Wanneer werd het Christendom een staatsgodsdienst?

380

Wat is de diameter van de koepel van het Pantheon?

43,3 m

Wat zijn de basisprincipes van de architectuur volgens Vitruvius?

Utilitas, Firmitas en Venustas

Waarom is keizer Constantijn belangrijk?

Hij maakte Constantinopel de nieuwe hoofdstad van het Romeinse Rijk, legaliseerde het Christendom

Wat is het verschil tussen een basilica en een basiliek?

Een basilica is een Romeins openbaar gebouw, een basiliek is een Christelijk kerk

Welke kerk is de oudste?

De basiliek van Sint-Jan van Lateranen

Wanneer valt het West-Romeinse Rijk?

393

Wanneer valt het Oost-Romeinse Rijk en eindigt de Byzantijnse periode?

1453

In de Duistere Middeleeuwen krimpt de bevolking van X naar X miljoen inwoners

70, 25

Waarom bestond een huis in de Duistere Middeleeuwen slechts uit één ruimte of ‘hal’?

doordat er maar in één ruimte een centrale haard aangeboden kon worden

Waar vinden we omstreeks 850 de grootste bibliotheek ter wereld?

Bagdad, Islamitisch Rijk

Waar komt de benaming ‘Middeleeuwen’ vandaan?

Van humanisten die deze periode zagen als een tussenfase zonder beweging

De Middeleeuwen worden opgedeeld in drie periodes.

Van wanneer tot wanneer lopen die periodes?

Duistere Middeleeuwen, 500 – 1000

Hoge Middeleeuwen, 1000 – 1250

Late Middeleeuwen, 1250 – 1500

Wanneer bloeide de cultuur (het ‘Islamitische gouden tijdperk’) in Bagdad?

762 - 1258

Welk volk maakte gewelddadig een einde aan de middeleeuwse cultuur van Bagdad?

De Mongolen

Welke stad was in het jaar 1.000 de grootste stad en het belangrijkste culturele centrum van West-Europa?

Cordoba

Wie vond het getal 0 uit?

Islamitisch Rijk

Wat was het belangrijkste exportproduct van de Tang-dynastie?

Zijde

Wie vond het papier uit?

Tang-dynastie

Waar en wanneer bloeide de cultuur van de Maya’s?

Yucatan en Guatemala, 250 - 900

Waar bevindt zich de paltskapel van Karel de Grote?

Aken, Duitsland

Wat is het verschil tussen Romaanse en Gotische boekverluchting?

eenvoudig, symmetrie, abstracte vormen

gedetailleerder, realistischer, meer beweging, natuurlijke elementen

Waarom verschuift de kunst van de boekverluchting in de Ottoonse periode van het westen naar het oosten van Europa?

Door de opkomst van het Heilige Roomse Rijk en de invloed van Byzantijnse en Oost-Europese tradities

Wanneer werden er Gotische kathedralen gebouwd?

1150 - 1500

Waarom werd het Karolingische schrift vervangen door het Gotische schrift?

de behoefte aan een compacter en sneller schrift dat minder ruimte inneemt

Hoeveel exemplaren telde een bestseller of populair boek in de Middeleeuwen?

300

Welke wetenschappen horen bij het ‘trivium’?

grammatica, dialecta, retorica

Wanneer ontstaan universiteiten?

Hoge Middeleeuwen

Waarom is de “Karolingische Renaissance” wel een Renaissance?

Herleving van kennis van de Griekse Oudheid, oprichting van onderwijs en cultuur, ontwikkeling van de kunst, architectuur en nieuw schrift

Waarom is de “Karolingische Renaissance” geen Renaissance?

Gesloten cultuur (alleen in West-Europa)

Geen focus op het humanisme

Controle van de kerk

Wanneer werd het Karolingische schrift vervangen door het Gotische schrift?

Rond 1200

Waar en wanneer vindt de “insulaire periode” plaats?

In Ierland, 600 - 900

Welke kenmerken horen bij de schilderkunst van de Vlaamse renaissance?

Realistisch, correcte perspectieftechnieken, landschappen als achtergrond, realistische boorddecoratie, signeren van kunstenaars

Wanneer vindt de Renaissance plaats?

1420

Waaraan dankte Firenze zijn rijkdom?

Bankinvesteringen

Wanneer vindt de Barok plaats?

Rond 1600

Waarom was de kennis van het perspectief van de Grieken en Romeinen onvolmaakt?

Omdat ze het lineair perspectief en wiskundige regels voor realistische weergave nog niet volledig hadden ontwikkeld

Wat is omgekeerd perspectief?

het verdwijnpunt is niet aan de horizon, maar bij de toeschouwer: de vluchtlijnen lopen naar de toeschouwer toe

Welk schilderij wordt beschouwd als het eerste schilderij van de Renaissance?

Mona Lisa

Wanneer werd de koepel van de Dom van Firenze voltooid?

125

Wat kenmerkt de schildertechniek ‘sfumato’?

Omtrekken van onderwerpen wazig laten afbeelden voor een bewegend effect

Wat is de schildertechniek ‘chiaroscuro’ of clair-obscur?

Het maken van een sterker licht-donker contrast dan in werkelijkheid voor een dramatischer effect

Wat is het verschil tussen ‘disegno’ en ‘colore’?

zuivere heldere lijnen en contour

wazige vervaagde lijnen en contour

Waarop baseerde Botticelli zich voor de vorm van zijn Venus op zijn schilderij

‘De geboorte van Venus’?

De beeldhouwkunst van de Griekse Oudheid (Aphrodite van Knidos, de Venus door Medici)

Wat is kenmerkend voor het Maniërisme?

Onwerkelijke kleuren, bovennatuurlijke thema’s, overbluffende fantasieën, innerlijke verbeelding en werkelijkheid

Welke kenmerken typeren het mensbeeld van de Renaissance?

rationeel (verstand)

wetenschappelijk (inzicht en kennis is belangrijk, afstandelijke houding)

beheerst (doordacht, controle)

Welke kenmerken typeren het wereldbeeld van de Barok?

chaotisch, dynamisch, toeval, onmeetbaar (ondeelbaar geheel), betrokkenheid, omringt

Welke stijlkenmerken horen bij de Barok?

Illusies creëren, kromme lijnen, organische vormen, asymmetrie, dynamisch, ondeelbaar, onevenwichtig, emotioneel, impulsief, bewogen

In welke techniek was Andrea Pozzo een expert?

Trompe l’oeil

Hoe bekom je versneld perspectief?

via het lineair perspectief: schuine lijnen, sterk verdwijnpunt, sterke overlappingen, …

Wat is kenmerkend voor atmosferisch perspectief?

Vervaging van kleuren en details om diepte te suggereren, verre objecten minder scherp en blauwig laten lijken

Wat kenmerkt het beeld op de ruimte van de Renaissance?

Meetbaar, proportioneel, gesloten, op zichzelf staand

Rangschik de kunststijlen na de Barok van oud naar jong.

Neo-classicisme – Classicisme – Art Deco – Rococo – Neo-stijlen – Art Nouveau

Classicisme – Rococo – Neo-classicisme – Neo-stijlen – Art Deco – Art Nouveau

Wat is het verschil tussen Art Nouveau en Art Deco?

industriële materialen zijn zichtbaar, organisch, sierlijk, ambachtelijk

decoratief, drukke patronen, rechte lijnen, geometrie

Wat is het belangrijkste verschil tussen de Neo-stijlen en het Modernisme in architectuur en vormgeving?

Massaproductie

Wat is kenmerkend voor de Rococo?

Elegant, vrolijkheid, pastel kleurtinten, decoratief, asymmetrie, sierlijk, natuurgeïnspireerde motieven

Wat is kenmerkend voor de Verlichting?

Zakelijk, ernstig, rationeel, wetenschap, universele kennis, kritisch onderzoek, individuele vrijheid, vooruitgang

Wanneer werd de eerste geslaagde encyclopedie geschreven?

1772

Waardoor werd het Atheïsme in de 18de eeuw aangewakkerd?

Door een aardbeving, tsunami en brand in Lissabon terwijl de bevolking naar de mis was in een kerk

Wat is kenmerkend voor het Neo-classicisme?

Symmetrie, eenvoud, proportie, rationeel, orde, zakelijk, functioneel, ernstig, gebaseerd op de Griekse Oudheid

De Moderne Tijd lijkt twee gezichten te hebben. Welke?

vooruitgangsdenkend: technologische en wetenschappelijke innovaties

kritische reflectie: gevolgen zoals vervreemding, individualisme, sociale onrust

Wat is kenmerkend voor de Romantiek?

spirituele dimensie, woeste natuur, sublieme, nationalisme, mystieke thema’s, duistere werkelijkheid, authentieke uitzonderingen, tegen technologie

Wat is het verschil tussen Engelse en Franse tuinen?

spontaan, wildernis, fantasie

symmetrie, geometrische patronen, beheerst

Wat is er revolutionair aan de Industriële Revolutie?

Productie van goederen veranderde door de introductie van machines, massaproductie en nieuwe energiebronnen, wat leidde tot sociale, economische en technologische veranderingen

Wanneer werd de standaardtijd ingevoerd?

1847

Hoe hoog was de eerste wolkenkrabber?

42 m

Wanneer werd de eerste foto gemaakt?

1826

Wanneer werd de eerste film gemaakt en vertoond?

1893, 1895

Wat was het oorspronkelijke beroep van Joseph Paxton, ontwerper van Chrystal Palace?

Tuinman

Wanneer en waar werden de eerste wolkenkrabbers gebouwd?

Home Insurance Building in Chicago, 1885 en Wainwright Building in Missouri, 1891

Door welke uitvindingen waren wolkenkrabbers mogelijk?

lift, centrale verwarming, staal, elektrische verlichting, telefoon, ventilatiesysteem, staaldraad