protisty,pierwotniaki,przetrwalniki biola

Protisty

ok. 3000 gatunków

przeważają organizmy 1 komórkowe, ale też wielokomórkowe eukariotyczne

grupa POLIFILETYCZNA= należą do niej organizmy pochodzące z różnych grup,

niespokrewnione ze sobą

Śluzorośla

Rulik Nadrzewny = żyje na martwych pniach

Kiła Kapuściana = pasożyt korzeni

Lęgniowce

Drzewnik Winorośli = niszczy uprawy

Eugleniny

Euglena Zielona = tzw. miksotrof ze względu na odżywianie :

-

fotosynteza = w normalnych warunkach

-

odżywianie heterotroficzne = brak światła

Tobołki

Wytwarzają toksyny

Okrzemki

-skały krzemionki

Odżywianie ( protistow zwierzęciopod)

a) autotrofy - protisty roślinopodobne

b) miksotrofy - eugleniny

c) heterotrofy - 3 sposoby:

fagocytoza

pobieranie dużych cząstek, całych organizmów 1 komórkowych ( gł bakterie)

Pinicytoza

picie komórki’’

pobieranie mniejszych cząstek np. cukrów, białek rozpuszczalnych w wodzie

tworzy się kanalik pitocytalny, do którego wpadają cząstki = kanalik się zamyka i cząstki są trawione przez lizosomy

następuje ubytek błony

fagocytoza i pinocytoza należą do ENDOCYTOZY

Wchłanianie

a) dyfuzja

swobodne przenikanie cząstek np. gazy, jony, woda

b) dyfuzja wspomagana

zachodzi przy pomocy białek jako środka transportującego np.

glukoza, witaminy

c) transport aktywny

wchłanianie dużych cząstek np. białek, kwasu nukleinowego

-

zachodzi za pomocą białek i energii z ATP

Pierwotniaki

jednokomórkowe, eukariotyczne, heterotroficzne

komórka to organizm = pełni wszystkie funkcje

są kosmopolityczne = żyją na całym świecie w różnych środowiskach

wielkość: mikroskopijna

Budowa komórki ( pierwotniaki)

1) cytolemma

cienka błona komórkowa z białek i lipidów

2) pellikula

gruba błona komórkowa = trójwarstwowa

daje kształt

3) cytoplazma

ektoplazma - zewnętrzna, gęsta

endoplazma - wewnętrzna, rzadka, zawiera organelle

Organelle trawienia ( pierwotniakow)

a) Wodniczka Pokarmowa

trawienie i transport

b) u orzęsków

bardziej skomplikowany układ

pantofelek

Organelle wydalania ( pierwotniaki)

osmoregulacja = magazynowanie jonów i wody

a) Wodniczka Tętniąca

zawiera pulsujący pęcherzyk a u orzęsków również kanały boczne

Organelle ruchu ( u pierwotniakow)

a) rzęski

dużo, krótkie

b) wić

długa, 1 lub kilka

c) błona falująca-

fałd zrośnięty z wicią

d) cirri

połączone rzęski

e) nibynóżki (pseudopodia)

przebiega przelewanie cytoplazmy

ruch amebowy

Odżywianie pierwotniaków

fagocytoza

pinocytoza

wchłanianie

Oddychanie ( pierwotniakow)

Tlenowe,beztlenowe( gł pasożyty)

Reakcje na bodźce ( pierw.)

TAKSJE = reakcja całym organizmem

termotaksja ,chemotaksja , fototaksja

Rozmnażanie ( pierw.) bezpłciowe

a) bezpłciowe = podłużne, poprzeczne

1. pączkowanie

2. schizogonia

bezpośredni podział jądra w komórce

Rozmn.( pierw.) płciowe

b) płciowe

1. koniugacja

wymiana materiału genetycznego między 2 osobnikami

NIE powstaje nowy organizm

2. metageneza

na zmianę rozmnażanie płciowe i bezpłciowe

Przetrwalniki -Wiciowce

pelikula

do poruszania wić

podział podłużny

wchłanianie

kinetoplast = przekształcone mitochondrium

trawią celulozę

Świdrowiec ( przetrw.)

śpiączka afrykańska

przenosiciele muchy tse-tse

u człowieka w krwi

Rzęsistek pochowny ( przetrzw.)

u kobiet, drogi płciowe

mężczyźni są przenosicielami

Lambia jelitowa

ogoniastek jelitowy

przenoszony tropikalnymi owocami + brudna woda

czerwone plamy na skórze

Zarodziowe

cytolemna

nibynóżki

fagocytoza

podział podłużny

Ameby nagie - pełzak odmieniec

wilgotne ściółka

dno jezior

Pełzak okrężnicy ( a.n)

w jelicie grubym

dotrawia pokarm

komensal

Pełzak czerwonki ( a.n)

w jelicie grubym

cysty przenoszone przez muchy

czerwonka pełzakowa = choroba, żywi się nabłonkiem

jelita grubego, w efekcie krwawe biegunki

Ameby oskorupione -otwornice

skorupa z węglanu wapnia

Promnice (a.o)

Skorupa z krzemu

Sporowce

tylko pasożyty wewnątrzkomórkowe = endopasożyty

brak organelli ruchu

ale poruszają się w krwi płynąc

posiadają kompleks apikalny = specyficzne organelle, które umożliwiają

wejście do komórki

w cyklu rozwojowym: metageneza, schizogonia, formy przetrwalne oraz formy

inwazyjne

często mają 2 żywiciele:

a) pośredni - w nim rozmnażanie bezpłciowe

b) ostateczny - rozmnażanie płciowe

Kokcydia 1) zarniak

tylko u królików

pasożytuje w jelicie + drogi żółciowe

jeżeli zaatakowana jest wątroba = białe plamy

zaatakowana jelita = zwierzęta chudną, apatyczne, najeżona sierść

2) toksoplazma

żywiciel pośredni najczęściej kotowate

żywiciel ostateczny człowiek

pasożyty na odbycie, pysk

niebezpieczny dla kobiet w ciąży

Krwinkowe

pasożyty, które wywołują malarię

atakują erytrocyty = krwinki czerwone

przenosiciel komar

Zarodziec malarii

mnoży się w czerwonych krwinkach i rozrywa je

bardzo wysokie gorączki co 4 dni

chinina = alkaloid z kory drzewa

Orzęski og.info

pelikula

trichocysty =

2 jądra:

,,pałeczki obronne’’

1. makronukleus

2. mikronukleus

funkcje wegetatywne = odżywianie, ruch NIE rozmnażanie)

koniugacj

Orzęski przedstaw.

a) Pantofelek

bioindykator wód brudnych

b) Wirczyk

c) Sysydlaczki

wysysają

rzęski występują tylko u młodych

d) Małżynek

potrafi łazić